Prof. Dr. Doğan Perinçek son incelemelerini anlattı-2 Bütün Ege ve Batı Anadolu’da magmatik hareket arttı

Yer Bilimleri Profesörü Doğan Perinçek, Sındırgı’da yaptığı son saha çalışmalarını Aydınlık’a anlattı. Dün yayınladığımız bölümde yeni haritaladığı iki faya ve diğer gözlemlerine yer verdiğimiz Perinçek, tüm Ege ve Batı Anadolu bölgesinde magmatik hareketliliğin arttığını söyledi. Perinçek’in sorularımıza verdiği yanıtları sunuyoruz:

- Santorini depremini sıkça vurguluyorsunuz makalenizde. Santorini ile Sındırgı arasında bir bağ mı saptıyorsunuz? Santorini ve Marmara’ya kadar uzattığınız İzmir Balıkesir fay zonu ve çevresindeki deprem yoğunluğunun, bu yılın ocak ayından beri her geçen ay nasıl arttığını da haritada göstermişsiniz. Buradaki depremler tesadüf değil demişsiniz. Bunu biraz açabilir miyiz? Neden Santorini volkanizması var?

SANTORİNİ VOLKANİZMASI

Girit Adası’nın güneyinde Akdeniz, Girit’in altına doğru dalıyor. Akdeniz eski bir okyanus kabuğuna sahip. Bu hat Kıbrıs’ın güneyine doğru da gidiyor. Girit dolayındaki depremler, bu dalma hareketi ile ilgili, kısmen başka nedenler de var, teknik konular. Hatay-Maraş civarından gelen bir tektonik hat var. O hat Kıbrıs’ın güneyinden geçiyor, Antalya’ya doğru uzanıyor, sonra dönüyor Rodos’un doğusundan Girit’e, sonra da İtalya’ya doğru uzanıyor. Bu hat en tehlikeli hatlardan biri. Japonya’da depremlerin nedeni benzer bir dalma batma kuşağı. Türkiye’de dalma batma kuşağı ile ilgili depremlerimiz yok. Rodos’ta ve Girit’te olabilir, bizi etkileyebilir. Dalma batma zonları ile ilgili depremler çok daha büyük oluyor. Sekiz, dokuz büyüklüğe ulaşabilir. Ülkemizdeki en büyük deprem 1939 yılında olan 7.9 büyüklükteki deprem.

Dalma batma zonunda bir kabuk var. O kabuk, aşağı iniyor, orada eriyor ve Santorini gibi bir takım volkanlar oluşturuyor. Sındırgı onlardan biraz farklı. Santorini’deki depremleri çok yakından izlediğim için Sındırgı’yı kolaylıkla tanımlayabildim. Santorini hakkındaki makalem şubatta yayımlandı. Simav depremleri olunca baktım, onlar da Santorini gibi dairesel bir alanda yoğunlaştılar. İlk depremler Simav’da 23 Nisan’da oldu, 10 Ağustos’ta Sındırgı’da oldu, baktım, orada da artçı depremler dairesel bir alanda oluyor ve sayısı çok fazla.

Bazı meslektaşlarım İzmir’den Balıkesir’e uzanan faydan bahsediyorlar. O fayı önce Santorini’ye, Girit’e, sonra da Marmara’ya kadar uzattım. Makalemde bu hat boyunca çok deprem olduğunu gösteren harita var.

MUĞLA, ESKİŞEHİR, DÜZCE HATTININ BATISINA DİKKAT

- Diyelim ki üç yıl önce bu kadar yoğun değildi bu magma sokulumlu depremler. Bilinmedik, beklenmedik bir şey var mıdır? Marmara-Girit arasındaki depremleri gösterdiğiniz o dikdörtgen, bölgeye yayılan bir magmatik hareketi mi gösteriyor?

Simav ve Sındırgı depremleri olunca geriye doğru 6-7 yıl gittim ve her ay olan depremleri inceledim. Şunu gördüm: ocaktan sonra Muğla, Eskişehir, Düzce hattının batısında depremler çok yoğunlaştı. Ama bu yoğunlaşma eylül ayında iyice arttı ve ekimde de devam etti.

Santorini’den gelen hatta depremler, Orta Anadolu’ya göre çok fazla. Ağustos’ta sadece Sındırgı dolayında değil, bölgenin tümünde bir hareketlilik söz konusu ama bu, bir müddet devam edecek, sonra susacak. Belki 10 yıl sonra Sındırgı gibi depremler yaşayabiliriz.

En yoğun depremlerin yaşandığı yer; şu anda Sındırgı. Her gün yüzlerce deprem oluyor. İki gün öncede tekrar 4.7-4.6 yaşandı. Ben oradayken 4.9 büyüklükte deprem olmuştu. Art arda depremler oluyor ve yataktan kaldırıyordu. Ben dışarı çıkmadım, binaya güvenliğim için. Şu anda çok aktif Sındırgı. Bir hafta, 15 gün susacak, sonra tekrar başlayacak. Bu en az dört ay devam edecek.

SİMAV FAYI 7’LİK DEPREM YARATABİLİR

- O zaman önemsiz görülebilir mi bu depremler?

Önemsiz görmemek lazım. Tedbir almak lazım. Neden? Bu faylar, bu depremler magma sokulumuyla ilgili ama aynı yerde Gediz’den Simav’a, Sındırgı’ya uzanan bir fay var. 7’lik deprem yaratma kabiliyeti olan bir fay. Simav Fayı önümüzdeki ay ya da yıllarda Sındırgı’daki depremlerden bağımsız olarak bir deprem yaratabilir. Kanımca şu ana kadarki depremler Simav Fayı’nı tetiklemedi. Sındırgı’da büyük deprem olmayacak derken magma sokulumuyla ilgili olarak söylüyorum. O kadar çok aktif fay var ki rehavete kapılmamak lazım, tedbir almak lazım.

KABUK YAPISI DA ETKİLİ FAY YOĞUNLUĞU DA

- Bölgenin kabuk yapısının ince olması nedeniyle mi Ege Bölgesi tümüyle bir magma hareketine maruz kalıyor?

Evet, Orta Anadolu’ya veya Doğu Anadolu’ya göre çok çok ince. Doğu Anadolu’da çok kalın, Orta Anadolu’da biraz daha inceliyor ama Ege Denizi’nde çok ince.

O incelik nedeniyle bölge yükseliyor ve Küçük Menderes, Büyük Menderes vadilerindeki faylar oluşuyor.

Ama bu magma sokulumuyla ilgili farklı bir yaklaşımım var benim. Kuzeydoğu, Güneybatı doğrultulu faylar var. Makalemde siyah çizgiliyle gösterildi. O fayların da katkısı var bu magma sokulumuna.

- Nasıl bir katkı?

Zayıflık zonu yaratıyor. İnce olan kabukta bir çatlatma yapıyor. Magma o çatlak zonu kullanmaya çalışıyor. Ama yüzeye kadar çıkamıyor henüz.