İkinci Beyaz Saray vakası: Küfürlerin havada uçuştuğu Trump-Zelenskiy görüşmesinden inanılmaz ayrıntılar

ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında geçen cuma günü Beyaz Saray'da yapılan buluşmaya dair yeni ayrıntılar Batı basınına yansıyor. Görüşmede Trump'ın Zelenskiy'i, Rusya’nın savaşı sona erdirmek için sunduğu şartları kabul etmeye zorladığı belirtildi. Financial Times (FT), zirve sırasında gergin anların yaşandığını, tartışmaların alevlenerek bağrışmalara dönüştüğünü ve Trump'ın “sürekli küfür ettiğini” yazdı.

'YIKIMA UĞRAYACAKSIN'

Yetkililere göre Trump, Rus mevkidaşı Vladimir Putin’in savaşı “sadece özel bir operasyon” olarak nitelendirdiğini hatırlatarak Zelenskiy'e, bir anlaşma yapmazsa yıkıma uğrayacağı uyarısını yaptı.
“Savaşı kaybettin” diyen Trump, "Eğer Putin isterse seni yok eder" diye ekledi.

Hızını alamayan ABD Başkanı, toplantı sırasında daha önce “Putin’in ekonomisi çökecek” demesine rağmen Rus ekonomisinin “çok iyi gittiğini” de belirtti.

Trump'ın aynı toplantıda uzun menzilli Tomahawk seyir füzelerini Kiev'e vermeyi reddettiği daha önce basına yansımıştı.

HAVADA BULUT DONBASS'I UNUT

Zelenskiy ile görüşmesinde sınır meselelerine de değinen Trump, Rusya ve Ukrayna'nın Donbass'taki mevcut çatışma hattını dondurması gerektiğini belirterek Moskova'nın bölgenin neredeyse tamamını zaten kontrol ettiğini söyledi. Trump, Zelenskiy ile görüşmesinden sonra Air Force One uçağında gazetecilerin konuyla ilgili sorularına şöyle yanıt verdi:

"Bizce yapmaları gereken, oldukları hatlarda durmak. Geri kalanını müzakere etmek çok zor. Hemen şimdi savaş hatlarında durmalılar, evlerine dönmeliler, insanları öldürmeyi bırakmalılar ve bitirmeliler."

Trump, Zelenskiy'den önce bir telefon görüşmesi yapmıştı. Washington Post (WP) gazetesine göre Putin, Ukrayna’dan Donetsk bölgesinin kontrolünün tamamen kendilerine teslim edilmesini, savaşı sona erdirme koşulu olarak gördüğünü Trump’a iletti.

DİĞER BÖLGELER

WP, Putin’in Trump’a ayrıca Rusya’nın büyük bölümünü kontrol ettiği Zaporijya ve Herson’un da bir kısmını istediğini yazdı. Kırım konusunun ele alınıp alınmadığı bilinmiyor. Ancak Rusya'ya 2014'te katılan yarımadanın Ukrayna'ya geri dönme ihtimali yok gibi görünüyor.

Bu şartlar aslında yeni bir konuyu gündeme getirmiyor. Özellikle yaz aylarında alevlenen müzakerelerde de Moskova'nın toprak meselesine ilişkin şartları aynıydı.

TARİHSEL VE MEVCUT DURUM

2014 yılında Kiev'de Batı destekli darbenin ardından Donbass Oblastı’nı oluşturan Donetsk ve Luhansk bölgeleri bağımsızlıklarını ilan ederek Ukrayna'dan ayrılma yönünde oy kullanmıştı.

Minsk Anlaşmaları uyarınca Kiev, Rus dilinin statüsünü korumak ve her iki bölgeye de daha fazla özerklik tanımakla yükümlüydü. Ancak bunun yerine Uluslararası Kriz Grubu'na göre sekiz yılda 14 bin kişinin ölümüne yol açan Donbass'taki savaşı körükledi.

Eylül 2022'de her iki bölge de Rusya'ya katılmak için referandum düzenledi ve aynı yıl Rusya Federasyonu'na katıldı.

Rusya Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov, ağustos ayında yaptığı açıklamada Rus güçlerinin Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin yüzde 80’ini ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'nin ise yüzde 99’undan fazlasını kontrol ettiğini söylemişti.

Putin, ateşkesin sağlanması için Ukrayna kuvvetlerinin tüm Donbass'tan çekilmesini şart koşmuştu. Ayrıca kalıcı bir barışın koşullarından biri olarak Rusya'nın yeni sınırlarının tanınmasını da listelemişti.

Zelenskiy ise Trump'ın derhal ateşkes çağrısını desteklemiş, ancak Rusya'ya herhangi bir “ek” toprak teslim etmeyi reddetmişti.