Uçaklarda ayakta yolculuk gündemde! Türkiye'ye gelir mi?
Avrupa’da bazı düşük maliyetli hava yolu şirketlerinin 2026 yılı için 'ayakta yolculuk' planları gündeme geldi.
Uçaklarda ayakta yolculuk, yolcuların daha ucuz biletle seyahat etmesi açısından cazip görünse de, işin teknik ve güvenlik boyutları tartışma yaratıyor. Habertürk yazarı Güntay Şimşek, ayakta seyahat konusunun havacılık camiasında uzun yıllardır konuşulduğunu ancak henüz gerçekçi bir adım atılmadığını belirtiyor.
78 YILDIR GÜNDEMDE AMA HAYATA GEÇMİYOR
Ayakta yolculuk fikri yeni değil. Yaklaşık 70–80 yıldır zaman zaman gündeme geliyor. İlk kez Hamburg’daki kabin ekipmanları fuarında, bisiklet selesi benzeri koltuk tasarımları ve belediye otobüslerindeki tutunma direklerini andıran sistemler tanıtılmıştı. Bu tasarımların amacı, uçaklara daha fazla yolcu sığdırmak ve bilet fiyatlarını düşürmekti.
Ancak bu tür projeler, sadece bir tasarımcı fikri olmaktan öteye geçemedi. Çünkü işin merkezinde uluslararası sivil havacılık otoritelerinin sertifikasyon süreci bulunuyor.
TÜRBÜLANS VE GÜVENLİK EN BÜYÜK ENGEL
Şimşek, son 20 yılda türbülansların yüzde 50 oranında arttığını vurguluyor. İklim değişikliğiyle birlikte uçakların daha sık sarsıntıya maruz kaldığını belirten Şimşek, “Bırakın ayakta gitmeyi, artık birçok uçakta belden bağlamanın yanı sıra omuzdan da geçen emniyet kemerleri zorunlu hale geliyor” diyor.
Dolayısıyla, ayakta yolculuğun güvenlik açısından ciddi bir risk barındırdığı açıkça görülüyor. Havacılıkta en küçük bir vida bile sertifikasyondan geçerken, ayakta yolculuk düzeni için kapsamlı onay süreçleri gerekiyor.
HAVAYOLLARI İSTER Mİ?
Şimşek’e göre, eğer uluslararası otoriteler onay verirse havayolu şirketleri mutlaka uygular. Çünkü bu model, özellikle kısa mesafeli uçuşlarda maliyet avantajı sağlayabilir. Yolcuların bir kısmı daha ucuz bilet uğruna ayakta yolculuğu tercih edebilir.
Fakat burada da kabin memuru sayısı, acil çıkış düzeni, uçağın ağırlık dengesi gibi faktörler devreye giriyor. Örneğin, 189 yolcu taşıyan bir uçakta en az 4 kabin memuru bulunmak zorunda. Yolcu sayısındaki artış, ek personel ihtiyacını da beraberinde getiriyor.
UYGULAMA NASIL OLUR?
Ayakta yolculuk olasılığı gerçekleşirse, tıpkı “business class” ve “ekonomi” ayrımı gibi uçağın arka veya orta kısmında özel bölümler tasarlanabilir. Bazı tasarımlarda, üç koltuk yerine dört ayakta yolcu yerleştirildiği görülüyor. Bu sayede bir sıra koltuk yerine, iki sıra ayakta yolcu eklenmiş oluyor.
Yine de uzmanlara göre bu durum, şimdilik fantastik bir fikirden öteye geçemiyor. Tek pilot uygulaması gibi uzun süredir konuşulan ancak psikolojik ve güvenlik sebepleriyle hayata geçirilemeyen projelerden biri olma ihtimali yüksek.