Yapay zeka içme suyumuzu neden tüketiyor?
Yapay zeka teknolojisi baş döndürücü bir hızla ilerlerken, bu gelişmenin küresel su kaynakları üzerindeki baskısı da giderek artıyor. Özellikle veri merkezlerinin soğutulması ve yüksek enerji ihtiyacı, su kıtlığı yaşayan bölgelerde ciddi kaygılara yol açıyor.
Yapay zeka (AI), dünyayı köklü biçimde dönüştürme gücüne sahip olsa da, bu dönüşümün su üzerindeki etkileri göz ardı edilemez. AI modellerinin eğitimi ve çalıştırılması için gereken yüksek elektrik tüketimi, veri merkezlerinin ısınmasına ve buna bağlı olarak büyük miktarda suyla soğutulmasına neden oluyor. Birleşmiş Milletler’e göre dünya nüfusunun yarısı halihazırda su sıkıntısıyla karşı karşıyayken, bu durum küresel su güvenliği açısından ciddi bir risk teşkil ediyor.
YAPAY ZEKANIN SU TÜKETİMİ: NEDEN BU KADAR FAZLA SU KULLANIYOR?
İnternette gerçekleşen her işlem, büyük sunucu gruplarının bulunduğu veri merkezlerinde işleniyor. Elektrikle çalışan bu sunucular yoğun şekilde ısındığı için etkili soğutma sistemlerine ihtiyaç duyuluyor. Bu sistemlerde ise genellikle temiz ve içilebilir nitelikte tatlı su kullanılıyor.
AI tabanlı işlemler, özellikle görsel içerik üretimi gibi karmaşık görevlerde, geleneksel internet kullanımına kıyasla çok daha fazla bilgi işlem gücü ve enerji gerektiriyor. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, ChatGPT gibi modellerin tek bir sorgusu, Google aramasından yaklaşık 10 kat daha fazla elektrik tüketiyor. Bu artan enerji kullanımı, daha fazla ısı üretimine ve dolayısıyla daha fazla soğutma suyu ihtiyacına yol açıyor. Bazı soğutma sistemlerinde ise suyun %80’i buharlaşarak kaybolabiliyor.
YAPAY ZEKANIN SU TÜKETİMİ NE KADAR ARTIYOR?
AI devleri su tüketimi verilerini tam olarak açıklamasa da, çevre raporları büyük artışlara işaret ediyor. Google, Meta ve Microsoft’un su kullanımı 2020’den bu yana ciddi şekilde yükseldi. Amazon Web Hizmetleri ise bu konuda veri paylaşmadı. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, AI talebinin artmasıyla veri merkezlerindeki su tüketimi 2030’a kadar neredeyse iki katına çıkacak. Bu artış, enerji ve çip üretimi için harcanan suyu da kapsıyor.
KURAK BÖLGELERE NEDEN VERİ MERKEZİ KURULUYOR?
Kurak bölgelerde veri merkezi kurulmasına yönelik tepkiler artarken, bu yerler hâlâ cazibesini koruyor. İspanya, Şili ve Uruguay'da halk protestoları bazı projeleri durdurdu ya da değiştirdi. Ancak NTT Data CEO’su Abhijit Dubey, kurak alanlara ilginin arttığını söylüyor. Nedeni ise bu bölgelerde geniş arazi imkânı, güçlü enerji altyapısı, yenilenebilir enerji kaynakları ve daha esnek yasal düzenlemeler.