KURTUL ALTUĞ / Tarihli bir ibret belgesi: 9 subay olayı (TAMAMI)
PAZAR SOHBETİ
TARİHİ BİR İBRET BELGESİ: 9 SUBAY OLAYI
Siyasetçiler; hele İktidara sahip olurlarsa, iktidar gücünü ellerinde tutarlarsa yapamayacakları iş yoktur sanırlar. Oysa iktidar olmak ayni zamanda “Muktedir”de olmaktır.
9 Subay olayı şöyle başlamıştı.Rahmetli dostum İlhami Sancar İstanbul il başkanıyken, Türkiye seçimlere gidiyor ve CHP ‘nin karşısında DP bulunmakta. O 1957 ‘seçimlerinde DP İsmet Paşaya karşı ancak bir Pryrüs zaferi kazanmıştı ve Başbakan: “Allah bana bir daha o 27 Ekim gecesini yaşatmasın” diyordu. Zaten o seçimlerden sonra ordu ile iktidar arasında üstü örtülü huzursuzluklarla geçmiştir. Gerçi DP kendisine göre ordu yaratmak istemiş, sonunda Erdelhun’da aradığını bulmuştur ama, ordu 1960 ‘da “Durumdan görev çıkararak” hesapları bozmuştur . Menderes, ordu- iktidar ilişkilerinin kontrol altına alındığını sanmıştır ve fena halde yanılmıştır.İşte o sıralarda bazı subaylar- ki sonradan Milli Savunma Bakanı- İlhami Sancar’a gelmişler ve:
“-Eğer iktidar dürüst seçim yapmaz, iktidar seçimi kazananlara verilmezse kendilerinin kullanılacak bir araç olmayacaklarını “söylemişler.( Bkz. Bir Numaralı Tanık- 3. Baskı- s-213- İsim Yayınları- K. Altuğ)
Sonradan tutuklanan 9 Subayın avukatı olacak Sancar onlara:”Sanmam. Böyle bir şeyi de temenni etmem”demiş.
Tam o günlere rastlayan bir tarihte- 1957 nin sonu ile 1958 in başında,olayın baş aktörü olan Yüzbaşı Samet Kuşçu 20 Aralık akşamı İstanbul DP milletvekili Mithat Perin ‘i arıyor ve telefonda çok önemli bir meseleyi Başbakanla görüşmek isteğiyle kendisine randevu almasını istiyor.
Menderes Park Otel’de kalmakta. Mithat abi, Başbakanı arıyor ve özel kalem müdürüne talebi iletiyor, durumu anlatıyor. Menderes pek önemsemiyor ve:
“-Benimle ne konuşacak? Gitsin Milli Savunma Bakanıyla görüşsün” diyor.Mithat Perin Kuşçuyu evine davet ediyor ve anlattıklarını bir daha dinliyor. Olay önemli : Kuşçuya göre bazı yüksek rütbeli subaylar- ki bunlar 9 kişidir- bir darbe hazırlığı içindeymişler.Kuşçu demiş ki:“-Seçimlerde CHP adayı olacak Albay Cemal Yıldırım hareketi hazırlıyor. Bana da açtı, ben de ağzından laf aldım. 15. Kolordu kurmay yarbaşkanı İlhami Barut, yüzbaşı Kazım Ata Fırat ‘da içlerinde. “
Ve bazı isimleri de sayıyor. Mesele ciddiye benziyor. Başbakan’a durumu iletiyorlar. Menderes de:
“O zaman İçişleri Bakanına gitsin ve anlatsın “diyor. İçişleri Bakanı da, Dr. Namık Gedik. Gedik hemen İstanbul’a gidiyor ve Vilayet binasında Valinin odasında Kuşçuyu dinliyor ve operasyon başlıyor.Başta Cemal Yıldırım olmak üzere Kurmat Albay Naci Aşkun, Kurmay albay İlhami Barut, topçu yarbay Faruk Güventürk, piyade binbaşı Ata Tan , kurmay stajyeri yüzbaşı Kazım Özfırat, piyade yüzbaşı Hasan Sabuncu ve ihbarı yapan Samet Kuşçu tutuklanıp, Harbiye’deki 1. Ordu karargahında hapse atılıyor. Tüm bunlar gizlidir ama, biz basın olarak duyuyoruz ancak, yerleri belli değil. Basın 9 Subayın tutukluğundan söz ediyor ama nerede olduklarını bilen yok…
CHP HAREKETE GEÇİYOR
Biliyorum ki; bu olayın asıl hazırlıkta bulunan 27 Mayısçılarla bir bağlantısı yok. O hareket daha 1955’lerde başlamış ve iktidar kim olursa olsun zamanını bekliyor.
Subayların henüz suçlarını bilmeden Harbiyedeki Askeri hapishaneye kapatılmalarına CHP anlam veremiyor ve araştırmaya başlıyor.
Orhan Birgit; hem CHP ‘li hem de gazeteci ve avukat. Hemen Harbiyedeki 1. Ordu Kargahına gidiyor ve Cemal Yıldırımla görüşme talep ediyor.Aslına İlhami Sancar, Selahattin Hakkı Esadoğlu da subayların avukatlığına talipler ama ellerinde bir vekaletname olması lazım. O da yok. Orhan Birgitin aklına bir cinlik geliyor. Adli Müşavirliğe başvuruyor ve Cemal Yıldırım’ın evine bir haciz geldiğini, o nedenle kendisinden bir vekaletname almak zorunda olduğunu söylüyor.Bundan sonrası Orhan Birgit bana anlattı ve kitabında da yazdı:
“-Baktım Cemalle beni görüştürmüyorlar.Hemen bir alacaklı buldum ve Cemal Yıldırım için bir haciz kararını evine tebliğ ettirdim. Eşi de durumdan haberdar.Komutan’a gittim. Durumu anlattım. Bana: Tamam. Verin vekaletnameyi biz imzalatalım” dedi. Ben:
“- Aman Paşam olmaz. Mutlaka Yıldırımın noter huzurunda bu vekaletnameyi imzalaması gerekir” deyince Komutan:
“- Peki getirin albayı imzalatsın !” dedi ve biraz sonra Cemal Yıldırımı getirdiler. Zavallı adam perişan. Işıksız kalmaktan gözleri görmüyor. Ona ayağına basarak durumu farkettirdim. O da noter huzunda imzayı attı. Artık resmen vekiliyim.Çantamı açtım içinden Mahkemede dava açma talebimizi havi yazıyı çıkardım. İşte vekaletname işte dava dilekçesi.Bu tahliye dilekçesidir ve bizim dava açma hakkımız artık var dedim. Paşa şaşırmıştı. Adli subayına bakıyor.Adli Subay:
“Komutanım Orhan bey haklı” dedi. O andan itibaren bizlerin davaya girme hakkı da konuşma beyanat verme hakkımız da doğdu”
Sonradan öğrendik ki; Yıldırım aylarca ışıksız bir odada gazete kağıdından yapılmış bir kesekağıdını yırta yırta defalarca okumuş!
Sonra ne oldu?
Hepsi beraat etti.Cemal Yıldırım il Başkanlığına, öbür subaylar da birliklerine döndüler. Olay tarihe DP ‘nin Yasadışı işi olarak geçti. 27 Mayısta Genelkurmay Başkanı Erdelhun da bu nedenle Yassıadaya gönderildi. Cemal Yıldırım 1961 seçimlerinde Senatör olarak görev yaptı. Gürler Genelkurmay Başkanı oldu.Diğer subayları izleyemedim. Emekli olmuşlardır ve kimi de evinde vefat etmiştir. Bu beni o genç yaşımda huzursuz eden olayı İsmet Paşaya sordum. Paşa Metin Toker’le bana şöyle yorumladı:
“Ancak Orduyu hiç tanımayanlar onu kendi ordusu sanır veya kendisine göre bir ordu yapabileceğini hayal eder.Seçim yapacaksın, dürüst olacak. Ordu iktidarı kazanana vermeyecek.Ordu böyle hareket etmez.Ordu böyle arzulara da alet olmaz. Bir milli orduyu harekete ne geçirir, onu bilmek ve ordunun harekete geçmesi istenmiyorsa onu yapmamak lazımdı”Dedi.
27 Mayısı İsmet Paşaya sormadılar ama onun sözlerinden ilham almış olabilirler.
Yıllarca önce , tanık olduğum bir olayı neden sohbet konusu yaptım. Şu sıralarda 163 subay Silivri’de ve Türkiye bir seçime gidiyor. Üstelik Türkiye o 1960 uzanan yılların Türkiye’si değil. Bu dönemde darbe yapmak da kolay değil. Fakat gene iktidarlar kim bilir hangi nedenle TSK ‘yı hasım görüyorlar. Bu akıllıca bir iş sayılmamalı. Demirel: “Benim bir tane ordum var. Bana muhtıra vermiş. Git diyor. Ne yapacaktım. Benim başka ordum yok ki” dedi ve şapkasını alıp gitti diye ona kızarlar.
22 Şubattaki Aydemir darbesini de kimseye sormadılar. Örgüt kurmadılar, ama İsmet Paşaya karşı bir darbe girişiminde bulunuldu. Eski Komutan İnönü, Başbakandı ve Aydemir’e Hava Kuvvetleri karargahındaki yattığı somye üzerinden öyle bir “Şah” dedi ki. Aydemir” Mat oldu.” Kimsenin de burnu kanamadı. Bunları yazıyoruz , söylüyoruz da… Gene anlayanı pek bulamıyoruz.
Ya orduyu yeniden düzenleyerek sindireceksiniz, ya da yasa dışı işleri yapmaktan, özel mahkemelerde bu kez aydınları gazetecileri bilim adamlarını yargılayacaksınız, ancak davalar hızla bitecek ve yansız mahkemelerin kararları çabuk alınacak.
İşte bunca yıl gördüklerim ve yaşadıklarımdan sonra, demokrasiyi yaşatmak isteyenlere bir anı olur ve değerlendirilir diye anlattım.
İyi pazarlar…
kurtulaltug@aydinlikgazete.com
