Cezayir’de yeni dönem

Cezayir’de beklenen cumhurbaşkanlığı seçimi 12 Aralık Perşembe günü yapıldı. Seçimlerin birinci turunda Abdülmecid Tebbun yüzde 58 oy alarak cumhurbaşkanlığına seçildi.
Seçimlere katılım yüzde 40 oranında oldu. Cezayir’in bağımsızlığını kazandığı 1962 yılından bu yana en düşük bir oran. Ama beklenen bir durumdu bu. Cezayir halkı 45 haftadır her cuma hükümeti ve orduyu protesto eylemleri düzenliyor. Daha doğrusu; 1962’den beri ülkeyi yöneten Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin devletin her kademesinden temizlenmesini istiyor. Kendini “Hirak” diye adlandıran göstericiler seçimleri boykot etmiş ve sandığa gitmemişti.

ABDULMECİD TEBBUN KİMDİR?
Fransız emperyalizmine karşı bağımsızlık mücadelesini yürüten ve 1989 yılına kadar Cezayir’in tek partisi olan Ulusal Kurtuluş Cephesinin Merkez Komitesi üyesidir. 70’li ve 80’li yıllarda devlet bürokrasisinin önemli kademelerinde görev yaptı ve birçok vilayetin valiliği görevinde bulundu. 1991 yılında eski cumhurbaşkanlarından Şadli Bencedid döneminde kısa bir süre bakanlık yaptı.
Gösteriler üzerine Nisan 2019’da istifa eden bir önceki Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika döneminde İletişim ve İskan bakanlıkları görevlerinde bulundu (1999-2002). On yıllık bir aradan sonra tekrar 2012-2017 yıllarında Buteflika yönetimindeki hükümette bakan olarak görev yaptı.
Yüksek bürokrat, bakanlık gibi görevlerden sonra Buteflika’nın cumhurbaşkanlığı döneminde Mayıs 2017’de başbakanlık görevine getirildi. Fakat bu görevde ancak üç ay kalabilmişti.
Bu kısa başbakanlığı döneminde Cumhurbaşkanı Buteflika’nın çevresini saran ve ülkenin petrol rantını yiyen, yolsuzluğa karışan çevreleri hedef almasıyla birlikte görevinden uzaklaştırıldı.

KENDİNİ YENİLEYEMEYEN PARTİ
Abdülaziz Buteflika’nın adı, hükümetleri ve parti yöneticilerinin bulaştığı yolsuzluk olayları ile yıpranmıştı. Cezayir, dünyada küreselleşme rüzgarı estiği ve neoliberal politikaların ülkeleri tarumar ettiği bir dönemden elbette nasibini alacaktı. Başta ABD ve Fransa olmak üzere Batı’nın ülkeye müdahalelerin önünü kesen, ülkenin bağımsızlığını koruyan kurucu parti, kendisini dünyadaki bu gelişmelere karşı hem siyasi hem ekonomik politikalarını hem de kadrolarını yenileyemedi.
Genç kuşakları kazanamayan, onlarla birleşemeyen partinin yönetim kadrosu yaşlı insanlardan oluşan bir nomenklaturaya dönüştü. Ülke ihracat gelirlerinin yüzde 97’sini ve bütçe gelirlerinin yüzde 70’ini doğal gaz ve petrolden elde eden Cezayir, hükümet ve parti içindeki rantiyeciler tarafından Batı’ya peşkeş çekiliyor ve yolsuzluk pastasını paylaşıyordu. Elbette ordu içinde de bu yolsuzluklara bulaşanlar vardı. Ama ordu yine de Cezayir bağımsızlığının garantisiydi.
Genel Kurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih, ne kadar biz bütün adaylara eşit uzaklıktayız açıklamasında bulunduysa da gönlündeki aday seçimi kazanan Abdülmecid Tebbun’du.

FRANSA İÇİŞLERİMİZE KARIŞMA
Yeni seçilen Cumhurbaşkanı Tebbun’un daha 2017’de dikkat çektiği rüşvetçi ve rantiyeci takımına karşı tutuklamalar başlamış durumda. Bunların birçoğu hapiste. En son Buteflika’nın kardeşi Said Buteflika ve eski istihbarat başkanları hakkında açılan davalarda 15 ila 20 yıl arasında ceza aldılar.
Fransa’nın akçeli işlerini yürüttüğü kesimlerin tutuklanmaya başlaması Fransa’yı rahatsız etmeye başlamıştır. 10 ay önce gösteriler başladığında, Fransa Buteflika’dan yana tavır takınıyordu. Bugün ise göstericileri destekliyor. Devlet televizyonu France 24 hükümete karşı göstericilerin propagandasını yapıyor.
Tebbun, seçim öncesinde Fransa’nın Cezayir’in içişlerine karışmaması yönünde açıklamalarda bulunmuş, Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian’nın Cezayir’in içişlerine burnunu sokan açıklamalarına sert tepki göstermişti.
Seçim sonuçlarına ilişkin Fransa Cumhurbaşkanı Macron yaptığı açıklamada, “Tebbun’un Cezayir cumhurbaşkanı seçimi ile ilgili yapılan resmi açıklamayı not ettim” dedi. Soğuk bir açıklama olarak değerlendirildi.
Fransa ve genel olarak Batı Tebbun’un seçilmesinden memnun olmamıştır. Bu doğal! Şimdi önemli olan yeni cumhurbaşkanının seçimleri tanımayan, protestolara devam eden ve her an yabancı güçlerin yönlendirebileceği “Hirak” ile olumlu bir diyalog kurabilmesi. Aksi taktirde ordunun harekete geçme olanağı çok yüksek.