Çocukların yapay zekâ ile kurduğu ilişki basit bir soru-cevap etkileşiminin ötesine geçebiliyor. Birçok çocuk ChatGPT'yle duygusal bağ kurabiliyor. Ayrıca yaş doğrulama mekanizması olmadığı için basit bir e-posta adresiyle yapay zekâ dünyasına denetimsiz bir şekilde adım atabiliyor. B
ilişim uzmanlarına göre ChatGPT'de ebeveynlerin dikkat etmesi gereken üç temel risk alanı bulunuyor.
1-DUYGUSAL BAĞIMLILIK:
Özellikle kendini yalnız, sıkılmış veya üzgün hisseden çocuklar, ChatGPT'yi kendilerini anlayan dijital bir arkadaş olarak görebilir. Ancak yapay zekâ, empati, bağlam ve gerçek ilgiden yoksundur. Çocuğun duygusal destek için güvenilir bir yetişkin yerine bir algoritmaya yönelmesi, hem sosyal becerilerinin gelişimini olumsuz etkileyebilir hem de onu gerçek insan ilişkilerinden uzaklaştırabilir.
2-BİLGİ KİRLİLİĞİ VE ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN ZAYIFLAMASI:
Yapay zekâ, yanlış veya güncel olmayan bir bilgiyi dahi son derece kendinden emin bir dille sunabilir. Bu durum, çocuğun bilgiyi sorgulama ve doğrulama alışkanlığını zayıflatır.
3-KİŞİSEL İHLALLER:
Çocuklar samimi bir sohbetin içinde isimlerini, okullarını, yaşadıkları yeri veya aileleriyle ilgili kişisel detayları farkında olmadan paylaşabilirler. Bu verilerin nasıl işlendiği ve saklandığı belirsizliğini korurken, çocuğun dijital ayak izi ve güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturur.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
-Yaşa göre net sınırlar koyun:13 yaşından küçük çocuklar için kullanımı tavsiye edilmez. 13-15 yaş arası için, mutlaka ebeveyn denetiminde ve ortak alanlarda kullanılmalıdır. 16 yaş ve üzeri gençler daha bağımsız olsalar da düzenli iletişim ve kontroller hayati önem taşır.
-Mahremiyet konusunu öncelik haline getirin: Altın kuralı öğretin: Ad, okul, adres, telefon numarası gibi kişisel bilgiler bir sohbet robotuyla asla paylaşılmaz. Bunun neden önemli olduğunu somut örneklerle açıklayın.
-Duygusal konuları insanlara ayırın: Çocuğunuza kimlik, ilişkiler, aile sorunları veya ruh sağlığı gibi hassas konuların yapay zekâ ile konuşulamayacağını anlatın. Bu konuların gerçek bir insanın anlayışını ve desteğini gerektirdiğini vurgulayın.
-Yardımcı olarak kullanımı teşvik edin: Çocuğunuz karmaşık bir konuyu basitleştirmek, bir metin için taslak oluşturmak veya yazım hatalarını kontrol etmek gibi amaçlarla yapay zekâyı kullanmaya yönlendirin. Ardından, öğrendiklerini kendi kelimeleriyle ifade etmesini isteyin.
-Dijital alanları aile ortamına taşıyın: Bilgisayar ve tablet gibi cihazların, ailenin ortak kullandığı salon gibi alanlarda kullanılmasını sağlayın. Bu hem etkileşimi takip etmenizi kolaylaştırır hem de çocuğun kendini denetlemesine yardımcı olur.
KAYNAK: SABAH GAZETESİ