Her uçuşta yeni bir bilmece: Rus Ilyuşin-76 askeri kargo uçağı İran'a ne taşıdı?
Uydular kilitlendi, söylentiler çığ gibi büyüdü. Her iniş, yeni bir kriz senaryosu: İran ile Rusya arasında gizli sevkiyat iddiaları bölge dengelerine yeni katmanlar ekliyor.
Yiğit Saner
Editor
TAHRAN’DAKİ KISA DURAKLAMA
Rusya’nın uzun yıllardır askeri hava taşımacılığında kullandığı İlyuşin Il-76 kargo uçağı, Tahran’da kısa süreliğine iniş yaparak bölgedeki dikkatleri yeniden üzerine çekti.
Uçağın İran’a ne tür bir malzeme indirdiğine dair resmi veya bağımsız bir doğrulama bulunmasa da bölgesel savunma uzmanları bu ziyaretin gizli bir kargonun transferiyle bağlantılı olduğuna inanıyor.
MEHRABAD TRAFİĞİ VE SİLAH SPEKÜLASYONU
2024 boyunca Il-76’lar farklı zamanlarda İran’ın Mehrabad Havalimanı’na iniş yaptı. Bu durum Batı basınında “örtülü silah sevkiyatı” başlığıyla yoğun spekülasyonlara yol açmıştı.
Tartışmalar, gelişmiş savaş uçağı parçalarından ileri teknoloji radar sistemlerine veya Şahid serisi İHA stoklarına kadar uzanıyor. Ancak uzmanlar, bu iddiaların henüz uydu görüntüleri ya da sızan gümrük kayıtlarıyla doğrulanmadığını vurguluyor.
IL-76: SOĞUK SAVAŞ’TAN BUGÜNE UZANAN GÜÇ
Sovyet döneminden beri kullanılan Il-76, zorlu koşullarda ve engebeli pistlerde dahi 50 tona kadar yük taşıma kapasitesiyle biliniyor. İlk uçuşunu 1971’de yapan bu uçak, Moskova’nın Soğuk Savaş dönemindeki stratejik taşımacılığının belkemiği oldu.
Bugün ise Il-76, Rusya dışında Asya, Batı Asya ve Afrika’daki birçok ülke tarafından da kullanılıyor ve İran’ın Batı yaptırımlarından bağımsız askeri lojistiğinde önemli bir yer tutuyor.
PARÇA MI SİSTEM Mİ? KARGOYA DAİR SENARYOLAR
Bazı askeri kaynaklar, Il-76 uçuşlarının tamamen yeni silah sistemleri değil, kritik yedek parçalar, radar modülleri veya elektronik harp paketleri taşıyor olabileceğini öne sürüyor. Böylece İran, operasyonel kapasitesini artırırken Batı’nın doğrudan karşı hamlelerini tetiklemekten kaçınmış olabilir.
Özellikle Batılı gözlemciler, bu uçuşların karşılıklı bir alışverişin parçası olabileceğini; İran’ın ürettiği Şahid İHA’ları veya balistik füzelerin Rusya’ya gönderilerek, Moskova’nın Ukrayna’daki güçlerine destek sağlanabileceğini iddia ediyor.
SU-35 Mİ J-10 MU?
Rusya-İran savunma işbirliği, Batı’ya karşı ortak stratejilerle şekillenmiş durumda. Ancak öncelik farklılıkları zaman zaman sorunlara neden olabiliyor.
Son dönemde ortaya atılan iddialardan biri de Moskova'nın, Tahran’ın gelişmiş Su-35 savaş uçakları teslimatını geciktirmesi üzerine İran’ın Çin üretimi J-10’lara yöneldiği yönünde. İsrailli analistler, bu tip gelişmiş uçaklarla S-400 gibi uzun menzilli hava savunma sistemlerinin transferinin bölgedeki güç dengelerini kökten değiştireceği görüşünde.
HER UÇUŞTA YENİ BİR BİLMECE
Kısacası Il-76’nın Tahran’daki inişleri, Batılı uydu ve elektronik istihbarat birimleri tarafından yakından takip ediliyor; her seferde sevkiyatın yedek parçalardan büyük donanımlara geçip geçmediğine dair somut kanıtlar aranıyor.
Ancak şimdilik kesin delillerin var olmaması, savunma çevrelerinde yoğun spekülasyonlara neden oluyor. Sosyal medyada yayılan iddialar, henüz doğrulanabilir somut bilgiye dönüşemiyor.
HER İNİŞ, DENGELERİ DEĞİŞTİREBİLİR
Il-76 uçuşları, Batı Asya’nın istikrarsız güvenlik ortamında etki yaratmayı sürdürecek. Her gizli kargo, bölgesel ittifakları değiştirebilir, tehdit algılarını yeniden şekillendirebilir.
Tel Aviv’den Riyad’a, Washington’dan Brüksel’e kadar pek çok başkent ve istihbarat servisi, her yeni Il-76 inişini Batı Asya’daki güç dengelerinin ve Rusya-İran ittifakının güncel durumunu anlamaya yarayan kritik bir ipucu olarak izlemeye devam edecek.