Kıbrıs’ın kahramanı Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel! Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi: İşte yaşam öyküsü

Türk Hava Kuvvetlerinin 1964'te Kıbrıs'ta gerçekleştirdiği uyarı uçuşu sırasında uçağı Rumlar tarafından vurulan ve Rum askerlerince esir alınarak şehit edilen Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi oldu.

 Trabzonlu Tütün eksperi Hakkı Topel ile Mebuse Topel'in oğlu Cengiz Topel, babasının görev yaptığı Kocaeli’nin İzmit ilçesinde, 2 Eylül 1934'te dünyaya geldi.

İlkokula Bandırma'da başlayan ve Gönen'de devam eden Topel, babasının vefatının ardından ailesiyle İstanbul'un Kadıköy ilçesine yerleşti. Topel, Kadıköy Yel Değirmeni Okulunda ilk ve orta öğrenimini tamamladı. Lise öğrenimine Haydarpaşa Lisesinde başlayan Topel, daha sonra Kuleli Askeri Lisesine devam ederek 1953'te buradan mezun oldu. Cengiz Topel, 1955'te Kara Harp Okulunu bitirerek asteğmen olarak Türk Silahlı Kuvvetleri saflarına katıldı.

Küçük yaşlardan beri havacılığa olan merakı sonucu hava sınıfına giren ve pilotaj eğitimi için Kanada'ya gönderilen Topel, buradaki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957'de yurda döndü ve Merzifon 5'inci Ana Jet Üs Komutanlığında göreve başladı. Topel, 1961'de Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü'ne atandı ve 1963'te yüzbaşılığa terfi etti.

KIBRIS'TA "UYARI UÇUŞU" GÖREVİ VE CENGİZ TOPEL

Rum güçleri, 5 Ağustos 1964'te Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotlarla, karadan ise tank destekli piyade birlikleriyle ani bir saldırı düzenledi. Aynı zamanda Türk kasabaları ve sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açıldı. Ada’daki Birleşmiş Milletler Barış Gücü ise bu katliama müdahale etmedi. Bu gelişmeler üzerine Türkiye, 7 Ağustos 1964’te ilk yardım uçuşunu 4 savaş uçağı ile gerçekleştirdi.

Rumların Kıbrıs’taki Türklere karşı gerçekleştirdiği saldırıları engellemek ve caydırıcılık sağlamak amacıyla Türk jetlerinin Kıbrıs semalarında "uyarı uçuşu" yapmasına karar verildi. Bu görev kapsamında Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, 8 Ağustos 1964’te Eskişehir’den Kıbrıs’a dörtlü uçak filosunun komutanı olarak gönderildi.

Hücumbotlara karşı ikinci hücum kolunu oluşturan 4 jet arasında Yüzbaşı Cengiz Topel, Üsteğmen İzzet Öztarhan, Yüzbaşı Mehmet Konedralı ve Üsteğmen Ethem Sancar yer aldı ve kol komutanlığı Topel’e aitti. Ancak Topel’in F-100F uçağı, ikinci dalış için hazırlanırken yerden ateşle isabet alarak düşürüldü.

YÜZBAŞI CENGİZ TOPEL, İŞKENCEYLE ŞEHİT EDİLDİ

Paraşütle atlamak zorunda kalan Yüzbaşı Cengiz Topel, Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimlerinin yakınında bulunan Peristeronori adlı Rum köyü civarındaki bir asfalt yola indi. Burada, olay yerine gelen üç Rum asker tarafından esir alındı.

Topel’in, mermileri bitene kadar kendini koruduğu ve kimsenin yanına yaklaşmasına izin vermediği ifade edilmektedir.

E

sir düştükten sonra yaşananlar hakkında çeşitli rivayetler bulunsa da, Cengiz Topel’in uluslararası savaş hukukuna aykırı şekilde, esirlere yapılan işkenceler neticesinde hayatını kaybettiği belirtilmektedir.

Rum tarafı ise Topel’in yaralı olarak ele geçirildiğini ve hastanede tedavi gördükten sonra öldüğünü iddia etmiştir.

Kıbrıs’taki ilk Türk hava harp şehidi olan Cengiz Topel’in naaşı, Türkiye’nin yoğun diplomatik girişimleri sonucunda 12 Ağustos 1964’te Rumlardan teslim alınmıştır.

EDİRNEKAPI SAKIZAĞACI HAVA ŞEHİTLİĞİ'NDE TOPRAĞA VERİLDİ

Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in naaşı, Kıbrıs, Adana, Ankara ve İstanbul’da düzenlenen törenlerin ardından 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı’daki Sakızağacı Hava Şehitliği’ne defnedildi.

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk hava harp şehidi olan ve kahramanlığıyla hafızalarda yer eden Cengiz Topel’in adı, bugün ülkenin birçok il ve ilçesinde bulunan yüzlerce park, cadde ve sokağa verilerek yaşatılmaktadır.

Ayrıca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde adına anıtlar dikilen ve müzesi açılan Topel’in ismi, bir köy ile hastaneye de verilmiştir.