Hititlerden Bizans’a, Selçuklulardan Osmanlı’ya uzanan binlerce yıllık tarih boyunca kentler, hâkimiyet değiştikçe yeni kimlikler kazandı.
“Konstantinopolis”ten “Prusa”ya, “Mazaka”dan “Tuşpa”ya kadar pek çok ilin bugün unuttuğumuz isimleri, kadim Anadolu kültür mirasının sessiz tanıkları olarak yeniden hatırlatılıyor.
Kent adları, kurucularının, fatihlerinin ya da coğrafi özelliklerinin izini taşır. Örneğin İstanbul’un “Byzantion” adı efsanevi kurucu Byzas’a dayandırılırken, Ankara’nın “Ankyra” sözcüğü “çapa” anlamına gelir. Kayseri’nin “Mazaka”sı Kappadokia Krallığı’na, Van’ın “Tuşpa”sı Urartu uygarlığına uzanır.
İstanbul: Byzantion, Konstantinopolis
Ankara: Ankyra
İzmir: Smyrna
Bursa: Prusa
Antalya: Attaleia
Diyarbakır: Amid
Kayseri: Mazaka / Caesarea
Trabzon: Trapezus
Gaziantep: Ayıntap
Konya: Iconiu
Şanlıurfa: Edessa
Van: Tuşpa
Sivas: Sebastia
Edirne: Hadrianopolis
Aydın: Tralleis
Adana-Batana, Adıyaman-Hısn-ı Mansur, Afyonkarahisar-Karahisar-ı Sahip, Ağrı-Karaköse, Aksaray-Archelais, Amasya-Amaseia, Ankara-Ankyra, Antalya-Attaleia, Ardahan-Artani, Artvin-Livana, Aydın-Tralleis, Balıkesir-
Karesi, Bartın-Parthenios, Batman-Hasankeyf, Bayburt-Baiberd, Bilecik-Belekoma, Bingöl-Çapakçur, Bitlis-Bagesh, Bolu-Claudiopolis, Burdur-Polydorion, Bursa-Prusa, Çanakkale-Dardanos, Çankırı-Gangra, Çorum-Nerik, Denizli-Laodikeia, Diyarbakır-Amid, Düzce-Dusia, Edirne-Hadrianopolis, Elazığ-Harput, Erzincan-Erez,
Erzurum-Theodosiopolis, Eskişehir-Dorylaion, Gaziantep-Ayıntap, Giresun-Kerasus, Gümüşhane-Argyropolis, Hakkâri-Çölemerik, Hatay-Antakya, Iğdır-(Iğdır Beğ), Isparta-Baris, İstanbul-Byzantion, İzmir-Smyrna, Kahramanmaraş-Germenikya, Karabük-Zefre, Karaman-Laranda, Kars-Karsak, Kastamonu-Timonion, Kayseri-
Mazaka, Kırıkkale-Yahşihan, Kırklareli-Kırk Kilise, Kırşehir-Justinianopolis, Kilis-(Kilis), Kocaeli-Nikomedia, Konya-Iconium, Kütahya-Kotiaion, Malatya-Melitene, Manisa-Magnesia, Mardin-Marida, Mersin-Zephyrium, Muğla-Mobolla, Muş-Taron, Nevşehir-Nyssa, Niğde-Nahita, Ordu-Kotyora, Osmaniye-Cebelibereket, Rize-
Rhizus, Sakarya-(Adapazarı), Samsun-Amisos, Siirt-Sairt, Sinop-Sinope, Sivas-Sebastia, Şanlıurfa-Edessa, Şırnak-Şehr-i Nuh, Tekirdağ-Rhaedestus, Tokat-Komana Pontika, Trabzon-Trapezus, Tunceli-Mamiki, Uşak-Temenothyrea, Van-Tuşpa, Yalova-Yalakabad, Yozgat-Bozok, Zonguldak-Sandrake.