Oğuz’un 24 boyundan hangisi size ait? İşte il il dağılımı

Türklerin zengin tarihi mirası, Anadolu’dan Orta Asya’ya uzanan farklı boy ve kollardan oluşan geniş bir soy ağacına dayanıyor. Yüzyıllar süren göçler, yerleşmeler ve evlilikler sonucunda bugün Türkiye’nin hemen her ilinde farklı bir Türklük izine rastlamak mümkün. Oğuz’un 24 boyundan başlayarak Kıpçak, Karluk ve Çağatay kollarına kadar uzanan bu aile bağları, nüfus içindeki oranlarıyla da dikkat çekiyor. Uzmanlar, hazırladıkları il il dağılım tablosuyla hangi şehirde hangi boyun ağırlıklı olarak yaşadığını açıkladı.

TÜRK BOYLARININ TARİHSEL YOLCULUĞU

Türk boylarının kökeni, Orta Asya’nın bozkırlarında binlerce yıl öncesine kadar uzanır. Göçebe hayat tarzıyla şekillenen Oğuzlar, Kıpçaklar ve Karluklar gibi ana gruplar, farklı coğrafyalara yayılarak yeni siyasi ve kültürel yapılar oluşturdu. Anadolu’ya getirilen bu miras, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde bir araya gelen kol ve buyruklarla çeşitlendi. Günümüzde ise Türkiye’nin her köşesinde kendine özgü lehçe, gelenek ve soy bağları hâlâ yaşatılıyor.

ÖNE ÇIKAN OĞUZ BOYU VE KOLLARI

Oğuzların 24 boyu, günümüz Türk dünyasının temel taşını oluşturur. Bu kollar arasında en tanınmışları şunlardır:

• Kayı Boyu: Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi’nin de dahil olduğu aile yapısına sahip. Bursa, Bilecik, Kocaeli, İzmit gibi Marmara bölgesinde ağırlıkta.
• Bayındır ve Kınık Boyu: Anadolu’nun batı ve iç kesimlerine yerleşen bu kollar, özellikle Aydın, Manisa, Afyonkarahisar civarında yoğunluk gösteriyor.
• Yazır ve Dodurga Boyu: Ege ve Akdeniz’in iç bölgelerine yayılan Yazırlar, Antalya ve Burdur taraflarında; Dodurgalar ise Niğde ve Kayseri çevresinde çoğunlukta.
• Çepni ve Salur Boyu: Karadeniz’in doğusunda Trabzon ve Rize, Karadeniz’in batısında Kastamonu ve Sinop’ta kendine yer bulmuş.

KIPÇAK VE KARLUK KOLLU TÜRK GELENEĞİ

Oğuzlardan ayrı olarak varlık gösteren Kıpçak ve Karluk boyları, özellikle Anadolu’nun farklı bölgelerine kahverengi göçleriyle ün kazanmıştır.

• Kıpçak Boyu: Çankırı, Çorum, Tokat gibi İç Anadolu’nun kuzey kollarında etkisini gösterir. Ayrıca Kırıkkale ve Yozgat’ta da Kıpçak kökenli topluluklar bulunur.
• Karluk Kolunun İzleri: Doğu Anadolu’nun Erzurum, Bayburt, Erzincan hattında Karluk izleri gözlemlenir. Bu bölgelerde günümüzde hâlâ Karluk kökenine bağlı halk grupları yaşamaktadır.

DİĞER ÖNE ÇIKAN BOY VE KOLLARIN İL İL DAĞILIMI

• Afşar Boyu: Konya, Karaman, Niğde üçgeninde yoğunluktadır. Yörük ve Türkmen kültürünü taşıyan Afşarlar, özellikle Konya’nın Beyşehir ve Seydişehir ilçelerinde etkin.

• Karakeçili ve Kazak Boyu: İç Anadolu’nun Eskişehir, Kırşehir ve Kayseri havzalarında Karakeçili kökenli topluluklar dikkat çeker. Kazak boyu ise Iğdır civarında varlığını sürdürür.
• Beleşker ve Bayat: Karadeniz’in Batı Karadeniz kıyılarına yakın Kastamonu, Bartın’da Beleşker; İç Ege’ye yayılan Bayatlar ise Uşak, Denizli, Afyonkarahisar arasında görünür.
• Karahanlı-Kıpçak Kesişimi: Amasya, Samsun ve Tokat çevresinde hem Kıpçak hem de Karahanlı izlerine rastlanır; bu bölgelerde karma soy yapısı hâkimdir.

KIRSALDAN METROLE: BOY GELENEĞİNİN GÜNÜMÜZDEKİ ETKİLERİ
Geçmişte kırsal bölgelerde köy temelli yaşayan boy toplulukları, günümüzde şehirlere göç ederek modern hayatın içinde asimile oluyor. Ancak, hala birçok aile soyağacını koruyor; düğünlerde, cenazelerde ve kültürel etkinliklerde hangi boydan geldiklerini gururla dile getiriyor. Sosyologlar, bu yapıların toplumsal bağları kuvvetlendiren bir unsur olduğuna vurgu yapıyor.