Sıfır sermaye ile başladılar! Dünyanın en ünlü saat markası Rolex nasıl kuruldu?

Rolex tarihinin büyük bir kısmı gizem ve sırlarla örtülüdür. Ancak bugün Rolex'in inanılmaz zenginlik hikayesinin derinliklerine ineceğiz ve en önemlisi Rolex'lerin neden bu kadar pahalı olduğunu öğreneceğiz.

Rolex hikayesi şirketin yenilikçi ve gizemli kurucusu olan Hans Wilksoff ile başlar. Hans 1881 yılında Almanya'da Anna ve Jonas çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğu sevgi ve mutlulukla doluydu. Ancak bu trajediyle kısa kesildi. 12 yaşındayken sadece birkaç ay arayla hem annesi hem de babası beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetti.

Amcaları onu yatılı okula gönderdiklerinde Hans yaşadığı zorluklardan dolayı morali çok bozulmuştu. Ancak bir süre sonra okul çalışmalarına odaklanarak bu durumdan kaçmaya karar verdi. Özellikle farklı diller öğrenmekten zevk alıyordu. Bu da okuldan sonra yurt dışına taşınmasının önünü açacaktı. İsviçre'de çeşitli cep saatlerinin büyük bir ihracatçısı olan Kunu Korten adlı bir şirkette çalışmaya başladı.

Almanca, İngilizce ve Fransızca bilen Hans firmada memur ve muhabir olarak görev yaptı. Şirket kendi saatlerini de ürettiği için bu rol Hans'a saat yapımlı anlama ve saatçilik sektörünü yakından inceleme fırsatı verdi. Her gün yüzlerce saati kurmak gibi tekrarlayan görevler içerse de Hans bu süre zarfında zanaata derin bir beğeni duydu ve mükemmel saatler yaratma fikrine takıntılı hale geldi. Daha sonra 1903'te Hans yeni satışlar ve müşteriler bulma gibi daha büyük bir role sahip olduğu başka bir şirkette çalışmak için Londra'ya taşındı. Bu da ona bir saat markasını, diğerinden farklı kılan şeyleri ve markanın başarısı için pazarlamanın ne kadar önemli olduğunu anlama imkanı verdi.

Bu farklı işler oldukça keyifli olsa da Hans çok daha büyük hayaller kuruyordu. 1905 yılında 24 yaşındayken Hans kendi saat firmasını kurmaya karar verdi. İşletmeye yatırım yapmak için biriktirdiği küçük bir miktar parası vardı. Ancak fonların çoğu ortağı olacak kayınbiradere Alfred Davis'ten geldi. Birlikte Wilsdorf Davis şirketini kurdular ve Birleşik Krallık'ta satmak üzere İsviçre'den saat ithal etmeye başladılar. Ancak o dönemde kol saatleri günümüzdeki kadar popüler değildi ve daha çok kadın takısı olarak görülüyordu.

Hatta Hans'ın arkadaşları küçük ve hassas bir mekanizmaya sahip bir saatin dayanıksız olacağını ve kolay kırılacağını söylediler. Ve bu kadar küçük bir saatinle kesin zamanı gösteremeyeceğini söylediler. Cep saatleri çok daha fazla tercih ediliyordu. Fakat Hans kişisel görüşüme göre cep saatleri neredeyse tamamen ortadan kalkacak ve kol saatleri kesin olarak yerlerini alacak dedi. Hans sadece kaliteli olmaları gerektiğini düşünüyordu. Bu yüzden Hans bütün eleştirileri görmezden geldi ve şirketin tüm parasını alarak o güne kadarki en büyük kol saat siparişlerinden birini verdi.

O zamanlar kol saatlerinin gelecekte hakim olacağına inanıyordu. Herkes onun deli olduğunu düşünüyordu. Hatta ortağı bile bu fikre pek sıcak bakmıyordu. Fakat Hans vazgeçmedi ve en iyi saat ustaları olarak bilinen kişilerle görüşerek her birinden en azından bir yeni bilgi öğrenmeye çalıştı. İsviçre'de çalıştığı dönemden kalma eski bir bağlantıyı kullanarak yüksek kaliteli kol saatleri üretmeye başlamak için İsviçre yapımı mekanizmaları ithal etti. Elbette Hans tek başına kalitenin yeterli olmayacağını ve marka bilinirliğinin en önemli unsur olacağını biliyordu.

Her şey akılda kalıcı bir isme sahip olmaktan geçiyordu. Rolex isminin hikayesi biraz ilginç. Hans her olası her kombinasyonunu deneyerek yüzlerce isim türettiğini iddia etse de içine sinen bir isim bulamamış. Bir gün iş yerinde bir şeyler karalarken ilginç bir şey buldu. Hans'ın anlattığına göre kulağına bir cin fısıldadı ve Rolex ismini söyledi. Hikayenin gerçek kaynağı neresi olursa olsun. İsim mükemmeldi. Rolex kısa, akılda kalıcı, her dilde kolaylıkla telaffuz edilebilirdi. Ayrıca Rolex ismi hem şık hem de otoriter bir hava taşıyordu.Bu nedenle Hans bütün saatlerinin kadranlarına bu ismi bastırmaya başladı.

Bu da marka belirliliğinin artmasına yardımcı oldu. Aslında birkaç yıl sonra şirketin tüm adını Call Limited olarak değiştirdiler. Yeni kol saatleri hızla satılmaya başladı. Hatta 1910 yılında Rolex hassasiyet sayfeti kısa olan ilk kol saati oldu. Ardından 1914'de İngiliz Kev Gözlemevi bir Rolex saatine daha önce bu tarz bir saatin almadığı A sınıf derecesini verdi. Rolex kalite ile ilişkilendirilmeye başlanıyordu. Bu da daha fazla satışa ulaşmalarına yardımcı oluyordu. Fakat 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı patlak verdi. O dönemde Londra'daki Rolex merkezinde 60'dan fazla çalışan bulunuyordu.

Satış yaptığı tüm pazarlara ihracat merkezi haline gelmişti. Ancak savaş sırasında Almanya İngiltere'nin düşmanı oldu. Hans Alman asıllı olduğu ve aksanı bulunduğu için gerginlikler artmaya başladı. Ancak sorun bundan ibaret değildi. İngiliz hükümeti savaş zamanı tüm lüks mallara %33 oranında bir vergi getirdi. Hans herhangi bir sıkıntı yaşamamak için ve ciddi vergi avantajlarından yararlanmak için Rolex genel merkezini savaş boyunca tarafsız kalan İsviçre'ye taşımaya karar verdi. Birçok saat şirketi Birinci Dünya Savaşı sırasında iflas ederken Rolex için savaş dönemi oldukça başarılı geçti. Bilek saatlerinin cep saatlerine göre güvenirliği ve kullanılışlığı sayesinde askerler arasında favori haline geldi. Rolex'in gerçek anlamda hızla büyümesinin arkasında ise şüphesiz Hans'ın pazarlama zekası yetiyordu.

1920'li yıllarda bile Hans saatlerini kaşifler, sporcular, yarışçılar, pilotlar ve sayısız başka başarılı insanın kullanımına sunuyordu. Bu sayede tüketicilerin zihninde yüksek başarı ile Rolex arasında bir bağlantı kuruluyordu. ile Rolex arasında bir bağlantı kuruluyordu. Ayrıca Hans, rakiplerinin çoğunun anlayamayacağı kadar erken bir dönemde ürün yerleştirmenin değerini kavradığı için radyoda ve gazetelerde yüzlerce ustaca hazırlanmış reklam yayınlattı. Bu da ayrıca hamlelerin devamı 1926 yılına geldi. Rolex, dünyanın ilk ticari olarak satılan tamamen su geçirmez saatini üretti. Hans, pazarlama konusunda yine harikalar yaratacaktı. İngiliz kanalını yüzlere geçmeyi planlayan bir kadın duymuştu ve Rolex'in yeni su geçirme saatini takarak bu kanalı geçmeye ilkin aitti.

Bu sayede Oyster modelinin dayanıklılığı bütün dünyaya duyurulmuş oldu. Soğuk suda 10 saatten fazla kaldıktan sonra Rolex Oyster tamamen sağlam bir şekilde sudan çıktı. Bu olay Rolex'in yeni ürünü hakkında birçok manşet oluşturdu. Hans daha sonra Rolex bayilerine su geçirmez Oyster saatleri vitrinlerinde gerçek balıkların saatin etrafında yüzdüğü bir balık tankı içinde sergilemelerini söyledi. Bu kaçınılmaz olarak yoldan geçenlerin dikkatini çekti. Rolex tarihindeki bir sonraki büyük kilometre taşı ise sadece 5 yıl sonra geldi. Rolex mühendisleri taati otomatik olarak kuran perbetel rotoru geliştirdiler. Hans aynı zamanda dünyanın en ünlü isimlerinin özellikle de cesurca zorluklara gelişenlerin Rolex'i takmasını sağlamayı bir görev haline getirdi. Everest'te yapılan ilk uçuşlar ekip Rolex Oyster takıyordu. Aynı şekilde Malcolm Campbell'da 1935 yılında kara hız rekoru kırdığında Rolex saati kullanıyordu.

Bu mükemmel pazarlama stratejisi ve yenilikçi buluşlarının birleşimi sayesinde Rolex hızla büyümeye ve popülerleşmeye devam etti. Şirketin 40. yıl dönümü olan 1945'de Rolex başka bir yenilikle saat dünyasında devrim yarattı. Datejust modelini piyasaya sürdü. Kadranında tarih penceresi bulunan dünyanın ilk otomatik saatidir. Ancak bu duyuru töreninden kısa bir süre önce Hans hayatının başka bir trajedisini yaşadı. Sevdiği eşi Florence bir hastalık nedeniyle hayatını kaybetti. Florence zor zamanlarında hep yanında olmuştu. Ve bu kayıp Hans için yakıcı bir dönem olmuştu. 12 yaşında yetim kalmıştı şimdi ise 63 yaşında çocuksuz bir dul olarak kalmıştı. Saatlerin ustası olan Hans zamanın ise ustası değildi artık kendi ölümü hakkında daha fazla düşünmeye başlamıştı. Bu nedenle sıfırdan kurduğu İmparatorluğun geleceğini güvenilir ellerde tutmak için önümüzdeki birkaç yılı plan oluşturmakla geçti. Bu yüzden 1946 yılında Hans Wilsorf Vakfı'nı kurdu.

Ve Rolex'teki bütün hisselerini yani şirketin %100 sahipliğini bu vakfa devretti. Bugün bile bu kuruluş Rolex'in bütün mülkiyetini ve kontrolünü elinde tutuyor. Vakıf olması nedeniyle şirket değil. Dolayısıyla elde edilen karlardan kurum vergisi alınmıyor. Bunun yerine paranın büyük bir kısmı eğitim burçları ve saat ustaları yetiştirmek için hayır işlerine aktarılıyor. Ancak paranın hayır işlerine ittiği bildirilmiyor. Rolex bir vakıf tarafından yönetildiği için bir hissedar yok ve mali faaliyetlerini açıklama zorunda değil. Bu yapı Rolex'in çok yüksek bir gizlilik seviyesi sürdürmesine izin veriyor. Dolayısıyla dünyanın en tanınmış saat markası olmasına rağmen şirketin iç işleri hakkında çok az şey biliniyor. Bu iç işleri şirketin nasıl yönetildiği, kimin yönettiği, ne kadar para kazandığı ve bu parayla ne yaptıkları gibi konuları kapsıyor. Bu nedenle bazıları vakfın, yalnızca Rolex'in ve yan kuruluşlarının servetini ve gücünü korumak için akıllıca bir yol olduğunu söyleyebilir. Rolex çalışanlarının da sıkı sıkıya bağlı olduğu gizlilik anlaşmaları var. Rolex binası içinde fotoğraf çekilmesine bile izin verilmiyor. Böylece Rolex gölgede faaliyet gösteriyor. Bildiğimiz kadarıyla Hans 1960 yılında hayatını kaybettiğinde Rolex'in yeni sahipleri şirketi güçlendirmeye devam etti. Ancak 1970'lerde daha hassas, daha kolay ve daha ucuz bir şekilde üretilen pil ile çalışan kuartes saatlerin piyasaya girmesiyle birlikte büyük bir zorlukla karşılaşıldı.

Bu kuartes saatlerin piyasayı doldurmasıyla birlikte birçok mekanik saat üreticisi iflas etti. İsviçre'deki saat sektörüne çalışan kişi sayısı 90.000'den 28.000'e düştü. Buna rağmen Rolex ayakta kalmaya başardı. 2017 yılında merhum Hollywood yıldızı Paul Newman'a ait bir Daytona Rolex müzayede de rekorlar kırarak dudak uçuklatan bir fiyata 17.7 milyon dolara satıldı. Elbette bir Rolex'e bu kadar büyük bir fiyatı ödemeniz gerekmiyor. Ancak yine de en giriş seviyesi modelleri bile binlerce dolar değerinde. Peki akıllı telefonlarınızda zaten saat varken insanlar neden bir Rolex'e bu kadar para harcamaya gönüllü oluyor? Google'da bu soruyu arattığınızda cevabın oldukça basit göründüğünü göreceksiniz. Rolex'lerin zamanın tesline dayanacak kadar iyi yapıldığı söylenebilir. Bu hoş bir duygu. Fakat işin aslı bu kadar basit değil. Uzun ömürlü bir saat için on binlerce dolar harcamanıza gerek yok. Açıkça söylemek gerekirse Rolex sadece bir saat değil. Aynı zamanda bir statü sembolü. Aslında New York sokaklarındaki rapçilerden İngiliz kraliyet ailesi üyelerine kadar sayısız ikonik figör Rolex takmış. Bu durum markanın neredeyse evrensel bir zenginlik sembolü haline geldiğini gösteriyor. Bu statü düzeyi Rolex'in kendisini başarıyla ilişkilendirdiği yüksek görünürlüklü pazarlama stratejisi sayesinde kazanılmıştı. Örneğin Rolex hem Weibold'un hem de Formula 1 için resmi zaman tutucudur.

Zenginlerin izlediği veya katıldığı at binicilik ve golf şampiyonası gibi birçok prestijli yetkinliğe sponsorluk yaparlar. Bu pazarlama ve satış stratejileri sayesinde marka dünyanın en değerli markalarından biri haline geldi. Hans'ın erken yaşlardan itibaren karşılaştığı büyük zorluklara rağmen başardığı şey gerçekten inanılmaz. Ve Rolex'in bu hikayesi hepimiz için şüphesiz bazı faydalı işlerlerine sahip.