Türklerin Anadolu’ya girişinden sonra yapılan ilk cami hangisidir? Bu soru hem tarih araştırmacılarının hem de kültürel mirasa ilgi duyanların en çok merak ettiği başlıklardan biri.
Bu konuda genellikle iki yapı öne çıkar: Kars Ani’deki Ebul Manuçehr Camii ve Hatay Antakya’daki Habib-i Neccar Camii. Peki, hangisi gerçekten “ilk Türk camii” olarak kabul edilmeli?
Ebul Manuçehr Camii, Kars ilinin Ani Antik Kenti sınırları içerisinde yer alıyor. Bu bölge, 1064 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan tarafından fethedildi.
Camii, 1072 yılında Şeddadîlerin hükümdarı olan Ebul Manuçehr tarafından inşa edildi. Şeddadîler, Selçuklulara bağlı bir Türk beyliğidir.
Habib-i Neccar Camii ise Hatay ilinin merkez ilçesi olan Antakya’da yer alıyor. Caminin temelleri, İslamiyet’in ilk yıllarına kadar uzanıyor. Rivayetlere göre Hz. Ömer döneminde inşa edildi.
Habib-i Neccar ise Kuran-ı Kerim’de Yasin Suresi'nde bahsi geçen, Allah’a iman eden ve bu uğurda canını feda eden bir şahıstır. Türbesi cami içerisinde yer alır.
Habib-i Neccar Camii ile ilgili önemli ayrıntılardan biri ise bu camiinin 6 Şubat 2023 depreminde yıkılmasıdır...
PEKİ HANGİSİ İLK TÜRK CAMİİSİ?
Tarihsel belgeler ve mimari kalıntılara göre, Türklerin Anadolu’da inşa ettiği ilk camii net bir şekilde Ebul Manuçehr Camii olarak kabul edilir. Mimarisinde erken dönem Selçuklu izleri görülür. Taştan yapılmış minaresi, Anadolu’daki en eski minare olarak da bilinir.
Caminin planı dikdörtgendir ve dış cephesinde klasik Selçuklu taş işçiliği öne çıkar. Günümüzde UNESCO Dünya Mirası listesine aday olan Ani Harabeleri içinde yer alır. Ebul Manuçehr Camii, sadece dini bir yapı değil, aynı zamanda Türklerin Anadolu’daki ilk mimari varlığıdır.
Habib-i Neccar Camii, İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir, ancak doğrudan Türkler tarafından yapılmış ilk camii değildir. Bu camii sosyal medyada bazı kesimler tarafından Anadolu'daki en eski camii olması ve camiyi Türklerin restore etmesi sebebiyle "Türklerin kullandığı ilk camii" olarak kabul edilmektedir.
Tarihsel belgeler ve mimari kalıntılara göre, Türklerin Anadolu’da inşa ettiği ilk camii net bir şekilde Ebul Manuçehr Camii olarak kabul edilir. Habib-i Neccar Camii ise daha eski bir döneme dayansa da, doğrudan Türk yapımı değildir.