Tırmanışta kritik eşik: ABD Rusya'ya karşı uzun menzilli Tomahawk füzelerini ısıtıyor

ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, pazar günü Fox News'e yaptığı açıklamada, ABD'nin Ukrayna'ya uzun menzilli Tomahawk füzelerini sağlamayı değerlendirdiğini söyledi.

Daha önce Wall Street Journal ve The Telegraph gibi Batı haber kuruluşları, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'in geçen hafta New York'taki BM Genel Kurulu'nda ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede bu füzeleri özellikle talep ettiğini bildirmişti.

DAHA ÖNCE KARŞIYDI

Wall Street Journal'a göre Trump, bu fikre karşı çıkmadı ve Kiev'in ABD yapımı silahları Rusya topraklarının derinliklerindeki hedeflere yönelik saldırılarda kullanmasına yönelik kısıtlamaları kaldırmaya da açıktı, ancak görüşmede somut bir taahhütte bulunmadı. Axios sitesine göre Başkan, daha önce Ukrayna'ya Tomahawk verilmesine karşıydı.

HENÜZ KARAR VERİLMEDİ

Vance, Washington'ın füzeleri diğer NATO üyelerine satarak onların Kiev'e devretmesini düşünüp düşünmediği sorusuna, "Bunu kesinlikle değerlendiriyoruz" yanıtını verdi. Böyle bir adımın ardından gelebilecek potansiyel gerilimin tırmanması konusundaki ısrarlı sorulara ise Vance, Washington'ın nihai hareket tarzına Trump'ın karar vereceğini belirtti.

Pazar günü Fox News'e konuşan ABD Başkanı Özel Temsilcisi Keith Kellogg da Zelenskiy'in Trump'tan Tomahawk talep ettiğini doğrularken, "Karar henüz verilmedi" dedi. Bu füzeler 2 bin 500 km'ye kadar menzile sahip ve nükleer başlıklarla donatılabilme özelliğine sahip. Deniz, kara ve ender de olsa hava tabanlı olarak kullanılabiliyor.

DOĞRUDAN ÇATIŞMA POTANSİYELİ

Moskova, Batı'nın Kiev'e silah tedarikinin cephedeki durumu değiştirmeyeceği, yalnızca gerilimi daha da tırmandırma riskini taşıdığı ve potansiyel olarak Rusya ile NATO arasında doğrudan bir çatışmaya yol açabileceği konusunda defalarca uyarıda bulundu.

Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kasım 2024'te yaptığı açıklamada, "Batı tarafından kışkırtılan Ukrayna'daki bölgesel çatışmanın küresel nitelikte unsurlar edindiği" uyarısında bulunmuş ve Batı ülkelerinin Ukrayna'ya uzun menzilli füzeler sağlama yönündeki "düşüncesiz kararlarının" yanıtsız bırakılamayacağı konusunda da uyarmıştı.

Putin'in bu yorumlarından önce Kiev, 2024 yılında Batılı destekçilerinden yeşil ışık aldıktan sonra ABD yapımı ATACMS ve HIMARS sistemlerinin yanı sıra İngiliz yapımı Storm Shadow füzelerini kullanarak Rusya topraklarının derinliklerine birkaç saldırı düzenlemişti.

'RUSYA GÖRÜŞMEYİ REDDETTİ'

J.D. Vance, aynı röportajda, Rusya tarafının ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna temsilcileriyle yapılacak üçlü toplantıları reddettiğini iddia etti.

Trump, Ukrayna barış görüşmelerinin hızına ilişkin sabırsızlığını giderek daha fazla dile getiriyor. Kremlin ise Kiev'in Rusya'nın çözüm önerilerini görmezden gelerek barışa ilgi duymadığını gösterdiğini belirtiyor.

Vance, "Ne yazık ki son birkaç haftadır gördüğümüz şey, Rusların Ukraynalılarla herhangi bir ikili toplantı yapmayı reddetmesidir. Başkanın veya yönetimden başka bir üyenin Ruslar ve Ukraynalılarla oturabileceği herhangi bir üçlü toplantı yapmayı da reddettiler." dedi.

PUTİN'İN DAVETİ GEÇERLİ

Moskova'ya göre ise Putin, ABD liderinin daveti kabul edip Moskova'yı ziyaret etmeyi seçmesi halinde Trump ile görüşmeye hazır. Bu teklif, ağustos ayında Alaska'da düzenlenen zirveden kısa bir süre sonra yapılmıştı.

Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Pazar günü TASS'a yaptığı açıklamada, "Bu davet hala geçerlidir. Putin hazır ve Başkan Trump ile görüşmekten memnuniyet duyacaktır. Geri kalan her şey Trump'ın kararına bağlı olacaktır." şeklinde konuştu.

Ancak Moskova, Zelenskiy ile yapılacak bir toplantının öncesinde barış görüşmelerinde bir miktar ilerleme kaydedilmesini şart koşuyor. Peskov, geçen hafta, Zelenskiy ile yapılacak "hazırlıksız" bir toplantının, "başarısızlığa mahkûm bir PR gösterisinden" ibaret olacağını söylemişti.

TRUMP'IN KIVRAK DÖNÜŞÜ

İngiliz The Independent gazetesinin uzman görüşlerine dayandırdığı habere göre Kiev, Rusya'ya kaptırdığı eski Ukrayna bölgelerini NATO destekçilerinin aktif katılımı olmadan geri alabilecek durumda değil. Trump'ın geçen hafta Ukrayna'nın hak iddia ettiği toprakları potansiyel olarak geri kazanabileceğini öne sürmüştü.

Trump, Zelenskiy'in övgüyle karşıladığı sosyal medya paylaşımında Rusya'yı "kâğıttan kaplan"a benzetmiş ve "Ukrayna'nın harekete geçme zamanının" geldiğini söylemişti. Ancak, The Independent'a konuşan uzmanlar, Kiev'in umutlarına soğuk su döktü.

'NATO'NUN DOĞRUDAN KATILIMI OLMADAN MÜMKÜN DEĞİL'

New Eurasian Strategies Center Dış Politika Başkanı John Lough'a göre Ukrayna, Rusya'ya üstün gelmeyi umuyorsa NATO destekçilerinin kendisine etkili bir "gökyüzü kalkanı" ve uzun menzilli silahlar sağlaması gerekiyor. Lough, "Rusya ekonomik olarak felç edilmedikçe, bu pek gerçekçi görünmüyor" diye ekledi.

Finlandiyalı açık kaynak istihbarat projesi Black Bird Group'tan askeri analist Emil Kastehelmi, böyle bir ihtimali neredeyse hayal bile edilemez olarak nitelendirdi. The Independent'a konuşan Kastehelmi, "Mevcut koşullar altında, Ukrayna'nın tüm topraklarını geri alabilmesini mümkün bulmuyorum" dedi ve bu "muazzam görevin" NATO ülkelerinin doğrudan katılımını gerektireceğini ekledi.

'KAĞITTAN KAPLAN' İLERLİYOR

Trump'ın "kâğıttan kaplan" iddialarının aksine, Rusya Savunma Bakanlığı son aylarda, özellikle de Donbass'taki Donetsk Halk Cumhuriyeti'nde, istikrarlı ilerlemeler kaydettiğini bildiriyor. Bakanlık perşembe günü, Rus kuvvetlerinin bu yıl 4 bin 700 kilometrekarelik alanı ve 205 yerleşim yerini kontrol altına aldığını duyurdu.

Bu ayın başlarında, Ukrayna Gelenkurmay Başkanı Aleksandr Sırskiy de Rusya'nın cephe hattında üstün olduğunu ve birliklerinin tüm kilit bölgelerde üstünlük sağladığını kabul etmişti.