13 Kasım 2021 Dama Çözümleri

Dostlar bu hafta sizlere dama üzerine efkârı olan değerli dama araştırmacısı Suat Boztepe

dostumun bir makalesini aktarmak istiyorum. Damacı Başı İbrahim Bey'in dama risalesi üzerine

hazırlamış olduğu makalesinin bir bölümünü okuyucularımıza ulaştırma talebimizi nezaketle kabul

ettiği içinde kendisine camiamız adına şükranlarımı sunuyorum.

Bilindiği gibi dama kitaplarının sayısı oldukça azdır. Üstelik Osmanlıca olduklarında

çok nadir bulunurlar.

Aslında bu taş baskı kitap, el yazma gibi bir şey. Fazla basılamıyor, hemen yıpranıyor.

O yıllarda ofset baskı henüz olmadığı için. Tipo baskı kadar dayanıklı olmuyor.

Bahsedeceğimiz dama risalesi Damacıbaşı İbrahim Bey (1843? – 1902?) tarafından 1883 ve

1892 yıllarında yazmıştır. Bu risalede ‘…tenezzül buyurulmadığından bu abd-i acizimiz

İbrahim bendenize bundan sabıken el-mezkur risalelerin içinden mehuz olarak gayet güzel

açmaz …’ diye yazmaktadır.

İbrahim Bey Abdülaziz saltanat döneminin (1861 – 1876) en güçlü dama oyuncusudur

ve Damacı Ethem Efendinin (1810 - 1886) damadıdır. Feyz aldığı kişiler Ziya Bey ve Agop

ustadır. 1869 yılında damacıbaşı olarak tayin edilmiş olup çok nüktedan bir insan olduğu

söylenir. Mâ-beyn-i Hümâyûn yani padişah kabul dairesinden yaklaşık 1892 yılında emekli

olmuştur.

Bu kitap Ankara Milli Kütüphane ve Çorum Hasan Paşa Kütüphanesinde

bulunmaktadır. Bahsettiğimiz kitap o kadar değerli ki, 2018 yılında İstanbul Nişantaşı’nda bir

müzayedede yüksek bir fiyata satılmış ve şimdi de Amerika’da bir müzayede evinde ’an

ottoman manuscript on checkers’ başlığında 12000 $ (9140 £) karşılığında satışa sunulmuş.

Bu kitapçıkta 67 adet oyun bulunmakta olup bunların arasında 17 oyun Kitapçı Arakel

tarafından 1888 yılında basılan iki dama kitapçığında ve emekli öğretmen Ali Erdoğan Örnek

tarafından 1974 yılında yazılan kitapta yoktur.

Kitaptan bir yaprak

Bunların dördü:

33 Türkmen Kırması

1.d3

-d4 d5xd3xf3xh3

2.e2

-f2 e5xe3

3.h4

-h5 h6xh4

4.f4

-g4 h4xf4

5.c3

-c4 c5xc3

6.b3xd3xf3xf5xf7xh7

50 Onlu çarpma

1.a3

-b3 a5xa3xc3

2.h4

-h5 h6xh4xf4xd4

3.g3

-g4 g5xg3

4.h3xf3xd3xd5xd7xb7

52 Mumcuzade Oyunu

1.a5

-b5 h4xf4

2.a4

-a5 a6xa4

3.b5

-a5 a8xa6

4.a4xa7

66 Kürt Atlaması

1.a3

-a5 a6xa

2.c4

-c5 (2.c4

-b4 a4xc4) ...c6xc4

3.e4

-e5 e6xe4

4.g4

-g5 g6xg4

5.d3xd4 d5xd3

6.c2

-c3 c5xc2

7.b2xh8