Ayrılıkçıların gündemi Çin'i UCM'ye şikayet!
Çin’in Uygurlar’a soykırım uyguladığı iddiasıyla Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) başvuran Uygurlar, Zeytinburnu’nda buluştu. 2020’de yaptıkları başvuru reddedilen ayrılıkçılar, soruşturma açılabilmesi için Türkiye başta olmak üzere dünya ülkelerinden UCM’ye baskı yapmasını talep etti.
Zeytinburnu’nda bir otelde düzenlenen basın toplantısına, Doğu Türkistan İnsan Hakları İzleme Merkezi Başkanı Nureddin İzbasar, Avukat Gülden Sönmez, Rodney Dixon, Türk Dünyası Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Halit Kanak katıldı. Program sözde Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti Başbakanı Salih Hudayar’ın gönderdiği video mesajla başladı.
Türk Dünyası Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Halit Kanak, konuşmasında Çin’in Roma Statüsü’ne taraf olmamasına dikkat çekti. Kanak, 2022 Pekin Kış Olimpiyatları'nın başlamasına birkaç gün kala, UCM'nin Çin yetkilileri hakkında, Uygurlara karşı işlenen suçlarla ilgili soruşturma başlatılması için çağrıda bulunduklarını söyledi.
'TÜRKİYE HAYATİ ÖNEMDE'
Başvurunun avukatı Rodney Dixon konuşmasında devletlerin UCM’ye baskı yapmasını istedi. Dixon şunları söyledi: “UCM için bize hükümetler lazım. Hükümetlerin UCM’ye bastırması lazım. Burada hayati olan Türkiye hükümetinin destek olması. Aynı zamanda UCM’yi imzalasın imzalamasın herhangi bir hükümetin desteği önemli.
“Myanmar ve Rohingya soykırımında UCM soruşturma açtı. Bunun için birçok devlet bir araya gelip baskı yapmıştı. Aynı zamanda Uluslararası Adalet Mahkemesi (UAM)’nde de dava açılmıştı. Bizim için de bu açılabilir. Türkiye veya başka bir ülke olayı UAM’e de götürebilir. Fakat bu baskılarda devamlılık lazım. Olimpiyatlar bunun için bulunmaz bir zaman. En azından bir soruşturma araştırma yapılabilir. Çin ‘biz reddettik ve olay bitti’ diyemez. Gerekirse kendini savunması gerekecek. Bunun için de bağımsız bir soruşturma lazım.”
SÖZDE UYGUR MAHKEMESİNİN GEÇERLİLİĞİ YOK
Dixon toplantıda Aydınlık’ın sorusunu da yanıtladı. Geçen yıl Londra’da hukuki yaptırımı olmayan Uygur Tribunal adındaki sözde Uygur mahkemesinin toplanmasını nasıl değerlendirdiği sorusuna şu cevabı verdi:
“Resmi bir geçerliliği yok ama önemli bir adımdı bu kanıt toplamak için. Orada toplanan kanıtların artık hepsi resmi. Kayıt altında ve UCM için de kullanılabilir durumda. Bu UCM üstünde baskı oluşturmak için de önemli oldu. Bu tarz adımların atılması gerekli. Böyle bir mahkumiyet yapıldığını görmek aslında UCM üstünde de bunu yapması için bir baskı oluşturuyor.
’TÜRKİYE ÇİN’İ YARGILASIN’ TALEBİ
Geçtiğimiz ay soykırım iddiasıyla Çinli yetkililer hakkında İstanbul Çağlayan Adliyesinde suç duyurusunda bulunan Avukat Gülden Sönmez de toplantının konuşmacıları arasında yer aldı. Soruşturma açılması talebinde bulunan Sönmez şunları söyledi:
“Türkiye savcılarına ve yöneticilerine seslenmek istiyorum. Lütfen bizim başvurumuza onay verin. Biz Çinli suçluları Türkiye’de yargılamaya başlayalım. Bu yargılamanın sonrasında işlenmekte olan ve belki de daha fazla işlenecek olan suçları önleme imkanına sahip olacağız. Burası Türkiye. Buradan başlaması çok çok anlamlı olacak.”
