CHP ikili liderlik yapısıyla daha büyük krizler yaşayacak
Türk halkı bir piramit kurmak ve daha önemlisi, piramidin tepesinde tek lider görmek ister. Yeni CHP’nin, Ekrem İmamoğlu- Özgür Özel ikili lider yapılanması ile bir piramit oluşturma şansı çok zayıf
Kalabalıklar, sadece şiddet, yıkıcı ve fanatik davranışlarla değil, aynı zamanda bir araya gelerek oluşturulan kolektif ya da sürü zekâsı ile de ilişkilidir. Göçmen kazlarının V şeklinde uçması, gökyüzünde dans eden sığırcıklar, ateş böceklerinin senkronize yanıp sönmesi, konser salonundaki alkış senkronizasyonu sürü zekâsı örnekleridir. (Sumpter, 2006) Kolektif sürü zekâsının insanlardaki en muazzam örneği ise dildir. Dil, topluluğun bilinçsiz ürettiği, ortak iletişimi sağlayan bir araçtır. Dil, kalabalıkların bilinçsiz dehasının bir sonucudur (Le Bon,2020).
LİDER SEÇİMİ VE SÜRÜ DİNAMİKLERİ
Grup yaşamında lider seçimi önemlidir. Tıpkı dil gibi, lider seçimi de bir sürü zekâsı örneğidir.
Peki, seçim nedir? Yanıt… Belirlenen bir günde, kendisini yönetecek olan kişileri kendisinin seçtiğini zanneden seçmen sürüsünün sandığa götürülme eylemidir. Çünkü insan, insan sürüsünün hayvanıdır (Freud). Zaten Le Bon da ‘kitleleri yönetemezsiniz, yönlendirebilirsiniz’ demiştir. Zaten seçim günü yapılan şey ise bir seçmen kitlesini bir lidere ya da partiye yönlendirme eylemidir.
2023 BAŞKANLIK SEÇİMLERİ VE SÜRÜ ZEKÂSI
14 ve 28 Mayıs 2023’te yapılan Başkanlık Seçimleri tarafsız olarak değerlendirildiğinde, şunu söylemek yanlış olmaz: Tayyip Erdoğan doğru sürü zekâsını kullanmıştır. Yani, piramidal sürü zekâsını… Piramidal kolektif zekâ, kitlelerin gücünü etkin bir şekilde kullanan hiyerarşi tabanlı bir yapılanmadır (Levy, 1997).
Bu toplu zekâda piramidin tepesinde bir lider vardır. Daha doğrusu liderden aşağıya, en tabana doğru bir hiyerarşi ve duyguların sirayeti söz konusudur. Mayıs-2023 seçimlerinde Millet İttifakı ise holomidal sürü zekâsını kullanmıştır. Holomidal ise, internet, sosyal medya ve dijitalin eseridir ve emekleme dönemindedir (Levy, 1997). Acı gerçek ise, piramidal sürü zekâsını kullanarak büyük devletler kurmuş olan Türk toplumunun bu holomidal zekâya hazır olmaması idi. Çünkü Türk milleti piramit kurar ve tepesine de liderini koyar.
LİDERSİZ HOLOMİDAL SÜRÜ: MİLLET İTTİFAKI
Çünkü Millet İttifakı; çoğunlukla sosyal medyadaki atipik kitlelerden oluşan, duyguların yatay olarak aktarıldığı, hiyerarşik olmayan, merkezsiz ve lidersiz bir yapılanma idi. Ortada Kılıçdaroğlu (tepede değil), yanında Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş, Altılı Masanın diğer partileri, hatta HDP ve Ümit Özdağ protokolü…
Kılıçdaroğlu’nun Millet İttifakı’nda piramidal yapılanma değil, yatay genişleme söz konusu idi. Eğitimli ve beyaz yakalı kitleler bu yapılanmaya alışkın olsa da, Erdoğan’a oy veren kitlelerde bir etkisi olmamıştır. Çünkü Erdoğan’ın geleneksel yaşayan kitlesi, piramidal yapılanmaya ve lidere bakarlar. İşte bu nedenle Millet İttifakı, 2023 Başkanlık seçimlerini kaybetmiştir.
ÖZEL-İMAMOĞLU VE ÇİFT-BAŞLI YENİ CHP SÜRÜSÜ
Peki, Yeni CHP’nin yeni Başkanı Özgür Özel hangi sürü zekâsını kullanıyor? Görebildiğim kadarıyla, HDP/DEM aşkı ve yeni ittifak arayışları dikkate alındığında, holomidal sürü yapılanmasının devam ettiği söylenebilir. Sürü zekâsı literatürü dikkate alındığında, Özgür Özel’in de kaçınılmaz sona doğru gittiği görülmektedir. Çünkü Türk halkı bir piramit kurmak ve daha önemlisi, piramidin tepesinde tek lider görmek ister. Yeni CHP’deki Ekrem İmamoğlu- Özgür Özel ikili lider yapılanması ile bir piramit oluşturma şansı çok zayıftır. Çünkü kitleler, efendisi ya da çobanı olmadan yapamayan (Le Bon, Freud) ve mutlaka bir lidere ihtiyacı olan (Tarde) kalabalıklardır. Kemal Kılıçdaroğlu dönemindeki lidersiz görünüm, piramidal kolektif zekâya alışkın geleneksel sağ seçmeni yanına çekemediği gibi; Özgür Özel döneminin çift başlı yapılanmasının da başarılı olması düşük ihtimaldir.
Toparlarsak, Erdoğan’ın kitlesi, sokaktadır ve gerçek kitledir. Piramidal sürü zekâsına göre yapılanmıştır. Lider ile kitle arasında narsistik kaynaşma ve kolektif bilince ulaşma söz konusudur. Bu haliyle, Cumhur İttifakı’nı Alfa Kurdu olan Kurt sürüsüne benzetmek yanlış olmaz.
Millet İttifakı ise Mayıs 2023 seçimlerinde yanlış sürü zekâsını kullanmıştır ve hala kullanmaya da devam etmektedir. Millet İttifakında atipik sürü özelliği ve lidersiz, merkezsiz, yatay genişleyen yapılanması bir primat sürüsünden ziyade, bir termit ya da balık sürüsüne benzemektedir. Eğer bu balık sürüsü bir balina sürüsü ise sorun olmaz, ama bir sazan sürüsü ise… Kurt, sazanı yer. Ki, 14 ve 28 Mayıs seçim gecesinde yaşanan da tam olarak budur.
Sonuç olarak, tüm bu yaşananlar ‘koskocaman CHP’de sürü psikolojisini bilen bir kişi yok mu’ sorusunu gündeme getirmektedir. Çünkü insanın, sürü hayvanı olduğunu unutan, seçimleri kaybetmeye mahkûmdur. Bunlara ek olarak Yeni CHP, çok başlı holomidal sürüde ısrar ettiği sürece, Özgür Özel’i bekleyen nihai sonun da Kılıçdaroğlu gibi olması kaçınılmazdır.
