İstanbul’un ilk elektrikli tramvayı bundan 109 sene önce açıldı

18. yüzyılın başlarından itibaren kullanılmaya başlanan tramvay, ilk çalışmaya başladığı zamanlarda

Atlı yolcu arabalarının ray üzerinde hareket ettirilmesinden doğan ilk atlı tramvaylar, 1830'lu yıllarda Amerika'da kullanılmaya başlanmış ve bu uygulama kısa sürede Avrupa başkentlerinde yayılmıştır. Paris şehri 1852'de, Londra 1857'de, Viyana 1868'de, Brüksel ve İstanbul 1869'da atlı tramvaya kavuşmuştur.

İLK TRAMVAY ULAŞIMI ÇALIŞMALARINA 1869’DA BAŞLANDI

Günün şartlarında dünyanın farklı bölgelerinde kullanılmaya başlanan hayvan çekerli raylı sistemlere Osmanlı’nın başkenti İstanbul’da 1869 senesinde geçilmiştir.

İstanbul sokaklarında insan, eşya nakli için demiryolu inşası ile demiryolu üzerinde hayvan çekerli araba işletilmesi imtiyazı kırk yıl süre ile Dersaadet Tramvay Şirketi'ne (D.T.Ş.) verilmiştir. D.T. Ş. ilk olarak ucuz nakil araçlarına en çok ihtiyacın duyulduğu iş ve ikametgah hacminin en yoğun olduğu bölgelere hat döşemeye karar vermiştir. Yapılan uzun araştırmalar sonucu atlı tramvayın öncelikle işlemesi gerekli bölgeler belirlenerek ilk planda dört hattın açılması uygun görülmüştür.

TRAMVAY HATTI DÖŞENMEYE BAŞLANAN GÜZERGAHLAR

1 - Azapkapusu - Galata - Tophane - Kabataş - Beşiktaş – Ortaköy hattı,

2 - Eminönü - Bab'ı Ali - Soğukçeşme - Divanyolu - Beyazıt – Aksaray hattı,

3 - Aksaray - Samatya - Yedikule hattı,

4 - Aksaray - Topkapı hattıdır.

Böylece D.T. Ş., 1870 yılının ilk aylarından itibaren İstanbul'da bu hattın güzergahında raylar döşemeye başlamıştır.

İlk atlı tramvay 1871 yılında Azapkapusu - Galata - Tophane - Beşiktaş arasında işletmeye açılmıştır.

İSTANBUL’DA İLK ELEKTRİKLİ TRAMVAY

Hayvanları besleme ve bakım masraflarının yüksek olması, kısa sürede yıpranmaları, salgın hastalıklar, hayvan gücünün yüklü vagonları yokuşlarda hareket ettirmek için yetersiz kalması vb. nedenler tramvay şirketlerini daha ekonomik ve avantajlı olan bir çekiş gücünü kullanmaya sevk etmiştir.

1912'de başlayan Balkan Savaşı sırasında Harbiye Nezareti, elindeki at ihtiyacının yeterli olmaması üzerine D.T. Ş.'ne başvurarak orduda kullanılmak üzere atları satın almıştır. Savaş sonrasında yaşanan taşımacı hayvan sıkıntısından dolayı İstanbul elektrikli tramvay için çalışmalara başlamıştır.

İLK ELEKTRİKLİ TRAMVAY 1914 YILINDA HİZMETE GİRDİ

Dünyada ilk elektrikli tramvayın 1881'de Berlin'de, 1883'te Londra'da, 1888'de Amerika'da, 1893'te Marsilya'da, 1896'da Dublin'de, 1898'de Liverpool'da, 1900'de Paris'te14 çalışmaya başlamasından sonra; İstanbul'da ilk elektrikli tramvay 20. 02. 1914 günü Karaköy - Ortaköy hattında hizmete girmiştir.

1915 - 1926 yılları arasında elektrikli tramvay hizmeti ilk kez Tünel - Şişli, Tünel - Tatavla, Harbiye - Fatih, Tünel - Maçka, Taksim - Sirkeci, Karaköy - Beşiktaş, Eminönü - Bebek, Aksaray - Ortaköy, Beşiktaş - Fatih, Eminönü - Fatih, Eminönü - Topkapı, Eminönü - Yedikule, Topkapı - Beyazıt, Yedikule - Beyazıt güzergahında görülmüştür.