Memura zam yok enflasyon farkı var

TÜİK, haziran enflasyonunu açıkladı. Tüketici fiyatları haziranda aylık bazda yüzde 4.95 artarken, yıllık enflasyon yüzde 78.62'ya çıktı. Çekirdek enflasyon yıllık 57.3'e yükseldi. Yurt içi üretici fiyatları aylık yüzde 6.77 artarken, yıllık üretici fiyatlarındaki artış hızı yüzde 138.31 oldu. Böylece TÜFE 24 yılın zirvesine çıktı, ÜFE de 1995'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Doğalgaz ve elektrik ile şeker gibi gıda ürünlerine yapılan zamların yanı sıra döviz kurlarındaki artış, mevsimsel etkiye rağmen haziran enflasyonunu yükselten etkenler oldu.

Enflasyon oranlarının açıklanmasıyla birlikte milyonları ilgilendiren zam oranları da netleşti. 6 aylık enflasyon yüzde 42.35 olarak gerçekleşti. SGK ve Bağ-Kur emeklilerinin alacağı zam oranı temmuz ayından itibaren yüzde 42.35, memur ve emeklilerinin alacağı zam oranı yüzde 41.85 olacak.

Ancak dar gelirlilerin harcamalarının ağırlıklı bölümünü oluşturan mutfakta enflasyon yüzde 100’e dayandı. Gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık fiyat artış hızı yüzde 93.93 oldu. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 123.37 ile ulaştırma oldu. Gıdanın ardından ise yüzde 81.14 ile ev eşyası geldi.

Enflasyonda öncü gösterge olarak kabul edilen İTO verilerine göre İstanbul'da perakende fiyatlar haziranda yıllık yüzde 94.19 artmıştı.

Üretici fiyat endeksine bakıldığında, gıda ürünlerindeki fiyat artış hızının önümüzdeki aylarda da yüksek devam edeceğini söylemek olası. Gıda grubunda yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), yıllık yüzde 131.74 ile enerji ve maden gruplarından sonra en yüksek kalem.

ÜRETİCİ YÜZDE 138.31

TÜİK verilerine göre, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık yüzde 138.31, aylık yüzde 6.77 arttı, aralık ayına göre artış yüzde 61.68, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 88.77. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 142.68, imalatta yüzde 120.47, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 369.20 ve su temininde yüzde 81.47 oldu.

InvestAZ Araştırma Direktörü Dr. Tuğberk Çitilci de ÜFE-TÜFE arasında makasın 59.69 puana olduğuna işaret etti, ilerleyen dönemde talep enflasyonunda yaşanabilecek dezenflasyon sürecinde, maliyet enflasyonu baskısından dolayı ötelenmelere neden olabileceğini söyledi. Çitilci, “Kısa ve orta vadede, Türk Lirası’nda yaşanan oynaklığın seyri, gıda ve uluslararası emtia fiyatlamalarının genel gidişatı, enerji fiyatlamalarında yukarı yönlü eğilim isteği ve maliyet enflasyonunun gelişimi, ilerleyen dönem açısından manşet enflasyon tarafında yukarı yönlü riskleri/ belirsizlikleri içerisinde barındırmaya devam ediyor.” dedi.

MARKET SEPETİNDE ALTI AYDA YÜZDE 65

2022 Haziran ayı Market Endeksi verilerini açıklayan Tüketici Birliği Federasyonu Market Endeksi Çalışma Grubu Başkanı Aygül Öner; “Market Endeksinde altı aylık fiyat artışı yüzde 65.48 oldu” dedi. 1 Ocak 2022’de 784.52 liraya dolan market sepeti, 1 Temmuz 2022’de bin 224.07 liraya doldurulabildi. Araştırmaya göre market sepetinde aylık fiyat artışı haziranda yüzde 7.19 oldu.  Tüketici Birliği Federasyonu, üç farklı ilde, yedi ayrı markette ve 208 ürün üzerinden Eylül 2021’de başlattığı Market Endeksi çalışmasının sonuçlarını her ay açıklıyor. Haziranda fiyatı en çok artan ilk beş ürün yüzde 40 ile bulgur, yüzde 38.63 ile çay, yüzde 28.06 ile nohut, yüzde 27.24 ile katı sabun ve yüzde 26.15 ile pirinç oldu.

Bu ayki açıklamada, piyasada fiyat oluşumunun ve fiyat istikrarının daha da bozulduğu, endeks hesaplamasında yer alan bir kısım ürünün piyasadan çekildiği, gramaj veya miktar değişikliğine gidildiği vurgulandı. Bu nedenle hesaplama modelinde değişiklik yapıldı, ürün grupları içinde yer alan referans (jenerik) ürünler tespit edildi, bu ürünlerin fiyatları üzerinden hesaplamalar yapılmaya başlandı. Hesaplama yöntemindeki değişikliklerin, istatistiksel bütünlüğü korumak amacıyla Ocak 2022 tarihinden başlayacak şekilde yeniden düzenlendiği belirtildi.