Meyve dikimi yasağında geri adım! Akdeniz’de uygulama şansı yok
Yüzde 6 eğimin altındaki yerlerde meyve dikimi, Tarım Kanununda yapılan değişiklikle yasaklanmıştı. Bir ay geçmeden yasak 1 Ocak 2024’e kadar ertelendi. Akdenizli üreticiler, ertelemeyi, ‘Masa başında karar alınırsa olacağı buydu’ diye değerlendirdiler
Sibel Koç Güven
Tarım Kanununda üretimin izine bağlanması ve üretimin planlanması ile ilgili ilk düzeltme meyve dikimi yasağında yapıldı. Yasa ve ilgili yönetmelikle yüzde 6 eğimin altındaki yerlerde meyve dikimi yasaklanmıştı. Üreticinin tepkisinin ardından meyve dikim yasağı 1 Ocak 2024’e kadar ertelendi. Tarım ve Orman Bakanlığı, yasağın ertelenmesine ilişkin yazıyı 81 Tarım ve Orman İl Müdürlüğüne, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüne, Hayvancılık Genel Müdürlüğüne, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğüne gönderdi.
YASAK 1 OCAKTAN İTİBAREN UYGULANACAK
Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Gümen imzası ile gönderilen yazıda şunlar belirtildi: “…ilgili yönetmeliğin 13’üncü maddesinin 3’üncü bendinde yer alan ‘dikili tarım arazilerinde asgari tarımsal arazi büyüklüğü altında kalan alanlar hariç olmak üzere eğimi yüzde altının altında olan arazilerde yeni meyve bahçesi tesisine izin verilmez.’ hükmünün 01/01/2024 tarihinden itibaren uygulanması ve 7’nci maddesi gereğince İl Müdürlüğünüzde ‘Teknik Komite’nin oluşturulması/kurulması, Teknik Komitenin kurulduğuna dair bilgiler ile komitede yer alan üyelere ve tarımsal üretim planlama birim sorumlusuna (il sorumlusu) ait bilgilerin Ek’te yer alan tabloya uygun olarak 20 Ekim 2023 tarihi mesai bitimine kadar Tarım Reformu Genel Müdürlüğüne gönderilmesi hususunda; gereğini ve bilgilerini rica ederim.” Yasak 1 Ocak’tan itibaren uygulanacak.
‘ALT YAPI OLUŞTURULMADI’
Yasa değişikliğinin ardından özellikle Adana’daki üreticiler meyve dikimine getirilen yasağa karşı çıkmışlardı. Yasağın ertelenmesini değerlendiren Adana Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Doğru yapılan bir şey yok ki…” dedi. Akdeniz Bölgesi’nde narenciye ve tropikal meyve üretiminin yoğun olduğunu belirten Doğan, şöyle konuştu:
“Tropikal meyve, narenciye eğim ne olursa olsun ekilmeli. Planlamanın alt yapısı oluşturulmadı. İstedikleri eğim Adana’da Çukurova’da yok. Mersin’in bazı dağlık arazilerinde var bir tek. Yasadaki bu değişiklik ‘meyve dikmeyin’ demek. Bu ovada 850 bin dönüm narenciye bahçesi var. Çiftçilerin çoğu yeni fidan siparişlerini verdi. 2024’te bu fidanları dikecek. Fidanlar aşılanacak. Ne yapacağız, bu fidanları? Bu yasağın Akdeniz’de uygulanması çok zor.”
‘BAHÇELERİ YOK ETMEMİZ GEREKİYOR’
Anamur Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş de yasağı ve ertelemeyi şöyle değerlendirdi:
“Yeni uygulamanın Adana, Mersin, Hatay’da hayata geçmesi mümkün değil. Bu yasak narenciye bahçelerini, avokado bahçelerini ve muz bahçelerini yok etmemiz anlamına geliyor. Masada kararlar alınırsa böyle olur. Bölgede düz araziler esas meyve ağaçlarının yoğun olduğu yerler. Bazı meyveler düşük rakımda olmalı, o da ovadır. Avokadonun dedikleri eğime çıkması rakımı yükseltir. Yüksek rakımda da avokado olmaz. Bu yasak ‘meyve dikmeyin’ demek.
“Yasaklarla bir yere varamayız. Tarımı desteklemeyen ülke yok. Destekler doğru yapılmıyor bizde. Bırakalım yasakları, yaş ortalamasını düşürelim. 55-60 yaş altı üreticimiz kalmadı. Tarım can çekişiyor, Tarım şu anda çaresiz durumda. Ciddi bir tarım reformuna ihtiyaç var. Kadınları ve gençleri tarımsal üretime teşvik etmeliyiz.”
MEVSİMLİK İŞÇİ BULUNAMIYOR NARENCİYE AĞAÇTA BEKLİYOR
Coğrafi konumundan dolayı yılın her döneminde farklı tarım ürünlerinin yetiştiği ve hasat edildiği Çukurova’da tarım üreticilerinin son yıllarda yüzleştiği en büyük zorluklardan biri de mevsimlik işçi bulma sorunu. Çukurova’da narenciye hasadı başladı ama ürünü toplayacak işçi bulunmuyor. Mevsimlik tarım işçi sayısında ciddi bir azalma olduğunu belirten Adana Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Mehmet Akın Doğan, konuyla ilgili Tarım Komisyonuna rapor gönderdi. Doğan, mevsimlik işçi sayısındaki azalma nedenini şöyle açıkladı:
“Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaşayan Suriyeli işçiler mültecilerin iller arası seyahat kısıtlamasından dolayı Çukurova’ya gelemiyor. Mevsimlik tarım işçilerinin en büyük sorunu olan barınma ihtiyaçları yeteri kadar karşılanamıyor.”
ACİL EYLEM PLANI
Doğan çözüm önerilerini de raporda şöyle özetledi:
“Pandemide bile özel izinle seyahat eden tarım sektörü için bu kısıtlamada da tarım işçilerine özel bir izin uygulanabilir. Afrika ve Türkiye Cumhuriyeti ülkelerinden barınma sorunları çözülerek işçi getirilebilir. Teknolojilerin maliyeti ve erişilebilirlik faktörleri de göz önünde bulundurularak verilen teşviklerle makine ve otomasyon gibi tarım teknolojilerine yapılacak yatırımlar mevsimlik işçi sorununu azaltabilir. STK’ların, tarım üreticilerinin ve Tarım Bakanlığımızın bir araya gelerek detaylı değerlendirmelerde ve fikir alışverişlerinde bulunması ve acil eylem planı hazırlanması gerekir.”
