Sağlık Bakanı Fahrettin Koca: İlaç şirketlerinin oyununa müsaade etmeyeceğiz

Spinal Müsküler Atrofi (SMA) hastalarının tedaviye erişimine ilişkin artan kampanyalar üzerine Sağlık Bakanı Fahrettin Koca açıklama yaptı. Türkiye’de güncel ve kanıtlanmış tedavilerin SMA Bilim Kurulu’nun rehberliğinde uygulandığını ifade eden Bakan Koca, “Çocuklarımızın kobay olarak kullanılmasının ise net olarak karşısındayız. Bilimsel veriler dışında küresel ilaç şirketlerinin oyununa müsaade etmeyeceğiz. Ailelerimizin suiistimal edilmesine izin vermeyeceğiz” dedi. SMA Benimle Yürü Derneğinden yapılan açıklamada ise bireysel kampanyaların çözüm olmadığı ifade edildi. Türkiye’de SMA Tip1 hastalarının ilacı 2016 yılında devlet ödeme kapsamına aldı. Tip2 ve Tip3 SMA hastalarının da ilaçları 2019’un ilk günlerinden bu yana devlet tarafından sağlanıyor. İlerleyici genetik bir kas hastalığı olan SMA için son günlerde bir alternatif daha tartışılır oldu. Gen tedavisi adı altında uygulanan bir ilaç için sosyal medya üzerinden kampanyalar düzenlenmeye başlandı. SMA Bilim Kurulu ilacın kullanımı için yeterli veri olmadığına karar verdi. Konu bu hafta yeniden tartışılacak. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün yaptığı açıklamada, ailelerin suistimal edildiğini söyledi. Koca açıklamasında özetle şu ifadelere yer verdi:

“Hastalıkların tedavisi ise sosyal medyadan sahte kahramanlıklar sergileyerek değil, bilimin gösterdiği yolu takip ederek gerçekleştirilir. SMA Bilim Kurulumuz aileleri ve aile derneklerini birinci elden bilgilendirmektedir. Ülkemizde tedavi almayan bir tane bile SMA hastamız bulunmamaktadır. Tedavi masraflarının tamamı devletimiz tarafından ücretsiz olarak karşılanmaktadır.

İKİ AYDA 5 TOPLANTI

“Sadece son 2 ayda bilim kurulumuz 5 kez toplanarak ilaçla ilgili verileri incelemiştir. Bu hafta da bir değerlendirme toplantısı yapacaktır. Gen tedavisinin etkinliğine dair bilimsel platformlarda yayınlanan kanıtlar henüz yeterli düzeyde değildir ve hâlihazırda uygulanan tedaviye üstünlüğüne dair kanıt bulunmamaktadır. Yapılan bazı çalışmalarda başta karaciğer yetmezliği ve trombosit sayısında düşüklük (kanama eğilimi) olmak üzere ciddi yan etkilerinin bulunduğu bildirilmiştir. Ayrıca gen tedavisinin uygulama prosedürünün bir parçası olarak en az bir ay süreyle bağışıklık sisteminin baskılanması gerekmekte, özellikle kilosu daha yüksek olan bazı hastalarda bu süreç 1 yıla kadar uzayabilmektedir. Zaten kırılgan yapısı olan SMA hastalarımızda enfeksiyonlar ve bağışıklık sisteminin baskılanması daha büyük risk oluşturmakta, herhangi bir hastalık seyri sırasında süreç, hastalıktan bağımsız olarak ölümcül olabilmektedir. ", “Gen tedavisi adı altında ortaya atılan yöntemin bilimsel olarak işe yaradığını gösteren şimdilik somut hiçbir veri bulunmamaktadır. İlaç şirketlerinin baskısı ile çocuklarımızın kobay olarak kullanılmasına izin vermeyeceğiz. Gördüğümüz kadarıyla ilaç şirketlerinin amacına hizmet eden bir organizasyonla karşı karşıyayız. "

EVLİLİK ÖNCESİ TARAMA

“Kampanya düzenleyerek zikredilen rakamlar, önerilen finansal kaynaklar bu zamana kadar çocuklarımızın tedavisi için ayrılan kaynağın yanında hiçbir değer ifade etmemektedir. Mesele kaynak meselesi değildir. Ülkemiz her şart altında vatandaşının tedavisini yapabilecek güçtedir. Burada esas konu ahlak sınırlarını aşarak devletimizi aciz göstererek küresel ilaç şirketlerinin savunuculuğunu yapmaktır. Bir araya gelerek kampanya yürüten ve devletimizi aciz göstermeye çalışan bu kampanyaya alet olmayacağız. Bundan sonra tüm evlilik öncesinde aile adaylarına gen taraması da yaparak tedbir alınacak ve ülkemizde SMA hastalığı görülmeyene, mevcut hastalarımız tedavi edilene kadar mücadelemiz devam edecektir.”

BİREYSEL KAMPANYALAR ÇÖZÜM DEĞİL

Kamuoyunda SMA hastalarının ilaca erişimi için yürüttükleri mücadele ile tanınan SMA Benimle Yürü Derneğinden de açıklama yapıldı. Açıklamada “Tüm tedavilerin ülkemizde SGK tarafından ödenmesini ve tüm hastaların her tedaviye eşit şekilde ulaşmasını talep ediyoruz. Bireysel kampanyalar ancak tek bir hasta için çözüm üretir ve sonuç odaklı değildir. Herkesin eşit derecede imkânları, tedavi için para toplayacak çevresi bulunmadığına göre doğru ve hakça olanı tedavilerin sosyal bir devlet olma ilkesine dayanarak devlet tarafından karşılanmasıdır” denildi.

ALGIDA YANILTMA VAR

Almanya Bonn Rheinische Friedrich-Wilhelms Üniversitesi Yenidoğan ve Çocuk Yoğun Bakım Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Soyhan Bağcı, SMA hastalarına gen tedavisini uygulayan ekibin başında bulunan Prof. Janbernd Kirschner ile ortak çalışmalar yürütüyor. Bağcı, 13 Aralık’ta Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Bazı firmaların reklamını yaptığı sonuçlar var. Yanlış yönlendirilen aileler olduğunu gördük. İlaç uygulandıktan sonra hastaların çalışmanın başındaki durumuyla sonundaki durumunu karşılaştırmak yerine, daha önceki yıllardan karşılaştırma için kontrol vakaları seçilmiş ve çalışma vakalarıyla karşılaştırılmış. Algıda yanıltma var. Web sayfasında ‘bu ilacı alanlarda solunum kasları performansının önemli ölçüde iyileştiği’ yazılmış. Oysa çalışmada böyle bir ifade yok” demişti. Durumu ağır olan bebekler için tedavi aldığında iyileşeceğine yönelik algının doğru olmadığını ifade eden Bağcı’nın açıklamaları şöyle: “Semptomları belirgin olan çocuklarda çalışma sonunda çok hafif değişiklikler görüldüğüne dair net ifadeler olmasına rağmen, semptomları başlamadan çalışmaya alınan bebeklerin sonuçları sosyal medyada tüm hastalar için genelleme yapılarak servis ediliyor. Semptomlar başlamışsa, hasta solunum cihazına bağlıysa ya da yemek sondası ihtiyacı varsa bu tedavilerle hastalığın ancak ilerlemesini durdurabiliyoruz. Durduruyoruz da diyemiyoruz. Yani etki edip etmeyeceği, gerçekten fayda gösterip göstermeyeceği bilinmiyor. Hiçbirimiz 10 yıl sonra nerede olacağımızı da bilmiyoruz, ailelerin en başından bunu bilerek tedaviyi kabul etmeleri ve tedavinin başarısızlığında da tedavi ekibini suçlamamaları gerekiyor.”