Susuzluktan önce son dönemeç! Barajlar alarm veriyor
Eski müsteşar Öztürk ‘İSKİ’nin 'Ey vatandaş suyunu az kullan!' demesi ile durum düzelmez. İSKİ kısa vadede, park, bahçelerin sulanması yasağını denetlemeli. Araç yıkamaları yasaklanmalı. Açık ve kapalı havuzlar kullanıma kapatılmalı. Golf sahaları eğer kullanılacaksa çim sulama yapılmamalı.’ dedi
İstanbul’da son 9 yılın en kurak dönemi yaşanıyor, barajlar boşalıyor. Aydınlık’a konuşan Eski Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, kuraklığa karşı tasarruf önlemlerini sıralayarak “Yasaklar yeterli değil, denetimlerle bu durumun üstüne düşülmesi gerekli.” dedi. İstanbul’da barajlar kuruyor. İSKİ raporlarına göre 2014’te en düşük doluluk oranı 14,51'di. 9 yıl sonra baraj doluluk oranı 2014 rakamlarına yaklaştı. 7 Eylül 2023 itibariyle doluluk oranı 28,03 olarak ölçüldü. Geçen yıl bu dönemde barajların yüzde 57,45'i doluydu. Prof. Dr. Mustafa Öztürk, İstanbul'daki duruma rağmen yeterli önlem alınmadığını belirterek şunları söyledi:
“Veriler bize ilk olarak İstanbul’da çok ciddi su tüketiminin olduğunu; ikinci olarak da yoğun sıcak hava dolayısıyla buharlaşmanın fazla olduğunu söylüyor. Park bahçeler sulanmaya, araçlar yıkanmaya, golf sahaları çalışmaya, açık ve kapalı havuzlar kullanılmaya devam ediyor. Kalan su miktarı ortadayken bunlara müdahale edilmiyor.”
BAHÇELERDE SULAMA DURDURULDU
Su tasarrufunun tek başına hanelerin çabasıyla sağlanamayacağını ifade eden Öztürk “İSKİ’nin 'Ey vatandaş suyunu az kullan!' demesi ile durum düzelmez. İSKİ’nin belirli kısıtlamalar, yasaklar getirmesi gerekiyor.” dedi. İSKİ geçen ay sonunda bahçelerde sulama aboneliğini geçici süre ile durdu. Yasaklamanın yeterli olmadığını ifade eden Öztürk, önerilerini şöyle sıraladı: “İSKİ kısa vadede, park, bahçelerin sulanması yasağını denetlemeli. Araç yıkamaları yasaklanmalı. Açık ve kapalı havuzlar kullanıma kapatılmalı. Golf sahaları eğer kullanılacaksa çim sulama yapılmamalı. Sadece yasaklar getirerek değil, bu yasakları denetleyerek kısa vadede yol kat edebiliriz.
'BUHARLAŞMA ÖNLENMELİ'
“Uzun vadede ise, barajın kuruyan kısmındaki çamur, atık alınmalı ve baraj derinleştirilmeli. Çünkü yüzey alanı geniş ve sığ olan su daha çabuk buharlaşır. Bu yüzden barajdan atık alınmalı ve derinleştirilmeli, fazla buharlaşmanın önüne geçilmelidir. İstanbul’da kaçak kayıp oranlarındaki artış ile beraber son rakam yüzde 35 oldu. Kaçak kayıp oranları yüzde 10’un altına düşürülmelidir. Barcelona'da su deniz suyundan temin ediliyor. İncelenmeli, İstanbul gibi kıyı şehirlerinin, deniz suyunu sulama suyu, kullanma suyu, içme suyu olarak kullanılabilmesiyle ilgili acilen çalışmalar başlamalı. Baraj çevreleri ağaçlandırılmalı. Çünkü barajlarda sıcaklıkla beraber rüzgar estiği zaman su buharlaşması hızlanıyor, artıyor. Baraj çevresi ne kadar ağaçlandırılırsa buharlaşma o kadar düşer. Sadece çatılarda değil park bahçelerde de dahil yağmur suyu hasadı yapılmalı.”
'YAĞMUR SUYUYLA BESLENMELİ'
Prof. Dr. Mustafa Öztürk, bu tablonun görünmeyen tarafına dikkat çekerek sadece yüzeydeki değil, yer altındaki suyun da bitmek üzere olduğunu vurguladı. Öztürk şunları söyledi:
“İstanbul'da yer altı suyu 250 metreden çıkıyor. Yer altı suyu da bitmek üzere. Bu sebepten yer altı suyu yağmur suyuyla beslenerek suyun boşa akması önlenmeli. Bütün bunların hepsi bir mühendislik mantığı çerçevesinde yapılabilir ve uygulamaya konabilir, pek tabii yasaklar ve denetleme çerçevesinde olabilir."
