Hazine arazileri tarımsal kooperatiflere kiralanabilecek

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 23 Ağustos tarihli Resmi gazetede yayınlanan 393 no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’ne göre: imar planı bulunmayan veya 1/5000 ya da 1/1000 ölçekli imar planlarında tarımsal amaca ayrılan Hazine’ye ait taşınmazlar, sera ve jeotermal kaynaklı teknolojik seracılık faaliyetleri de dahil tarımsal üretim yapmak üzere, tarımsal amaçlı kooperatifler, tarım satış kooperatifleri ve tarımsal üretici birlikleri ile bunların üst kuruluşlarına kiraya verilecek. Tarıma katkı sunabilecek, atıl duran hazine arazilerinin değerlendirilmesini sağlayacak kiralamalar ilgili esaslar şöyle. Kolay anlaşılması için soru-cevap gidelim:

1-Hangi araziler kiralama konusu?

Hazine’nin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler (dağlar tepeler dahil).

2-Kimler bu kiralamayı yapabilecek?

Tarımsal amaçlı kooperatifler, tarım satış kooperatifleri ve tarımsal üretici birlikleri ile bunların üst kuruluşları kiracı olabilecek. Bunda amaç kooperatifçiliği geliştirmek. Kişilerin güçlerini birleştirilmesini teşvik etmek.

3-Sera nedir?

İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon veya benzeri malzeme kullanılarak oluşturulan örtüler altında, ilgili idarece ruhsatlandırılan ve ileri tarım teknikleri kullanılarak üretim yapılan tarım arazisine sera denmektedir.

4-Kiralanan yerde tarımsal üretim yapılmak zorunda mı?

Evet. Sadece tarımsal üretim yapılabilecek. Tarımsal üretim; toprak, su ve biyolojik kaynaklar ile birlikte tarımsal girdiler kullanılarak yapılan bitkisel, hayvansal, su ürünleri, mikroorganizma ve enerji üretimi olarak tanımlanıyor.

5-Kira süresi tavanı nedir?

Bu yerler en fazla 20 yıllığına kiraya verilebilir. Kira bitiminde kiracının tekrar burayı kiralama olanağı vardır.

6-Kira bedeli nedir?

Nasıl hesaplanacak? İlk yıl kira bedeli, kiralanacak arazinin kiralama yılına ait emlak vergi değerinin yüzde biridir. İkinci ve izleyen yıllar kira bedelleri, sözleşme günü itibarıyla Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE - on iki aylık ortalamalara göre yüzde değişim) oranında arttırılır. Bu bedelin genel beyan döneminde yeniden belirlenen bedelin altında kalması halinde, genel beyan döneminde belirlenen bedel esas alınır.

7-Kira ve katılım bedelleri nasıl ödenebilecek?

Kira ve katılım bedeli peşin veya taksitle ödenebilir. İlk yıl kira ve varsa katılım bedelinin taksitle ödenmesi halinde, dörtte biri sözleşme imzalanmadan önce peşin olarak, kalanı ise aynı yıl kira dönemi içinde iki eşit taksitle veya yılı sonunda tek seferde ödenebilir. Müteakip yıllar kira bedelleri ise aynı yıl kira dönemi içinde olmak kaydıyla üç eşit taksitle veya yıl sonunda tek seferde ödenebilir. Taksitlere kanuni faiz uygulanmaz.

8-Kiralama nasıl yapılacak?

Kiraya verilecek hazineye ait taşınmazlar, Bakanlığın internet sitesinde ilan edilecek. Ayrıca kooperatif birliklerine, odalara ve belediyelere de bildirilecek. Kiralamak isteyen kooperatif veya kooperatifler doğrudan Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne başvuracak. Eğer başvuru sayısı bir ise başvurana kiralama yapılacak.

9-İhale ne zaman ve nasıl olacak?

Eğer ilan edilen taşınmaza birden fazla başvuru olursa ihale yapılacak. Yapılacak artırmada en yüksek katılım bedelini teklif eden tarımsal amaçlı kooperatif, tarım satış kooperatifi, tarımsal üretici birlik ya da bunların üst kuruluşu hak sahibi olarak belirlenir. Katılım bedeli hak sahibinden bir defaya mahsus olarak tahsil edilir ve bu bedel kira bedelinden mahsup edilmez. İlk yıl kira bedeli ayrıca tahsil edilir.

10-Katılım bedeli nedir?

Taşınmazın ihale döneminde geçerli olan emlak vergi değerinin yüzde biri üzerinden, başvuranlar arasında yapılacak artırma sonucu oluşacak bedel, katılım bedeli olarak tahsil edilecektir.

11-Kiracılar alt işletmeciden yararlanabilirler mi?

Kira sözleşmeleri devredilemez ve bu sözleşmelere ortak alınamaz. Ancak kooperatif, birlik veya üst kuruluşların üye ve ortaklarında değişiklik olabilir. Ancak, kiracılar kiraladıkları taşınmazları bizzat işletebilecekleri gibi bünyesinde bulunan kooperatiflere, birliklere, üst kuruluşlara ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu iştiraklerine Bakanlıkça izin verilmek suretiyle işlettirebilirler.

Bakalım bu olanaklara kooperatiflerimiz nasıl tepki verecek? Tarıma tahsis edilecek bu yerler tez elden ilan edilecek mi, bu yerler tarıma elverişli mi, bir yatırım gerekeceği için yatırım ve işletme kredisini üreticiler rahatlıkla alabilecekler mi? Yaşayarak bu soruların cevaplarını öğreneceğiz. Ancak ilk planda verimsiz duran hazine arazilerinin üretime tahsis edilmesinin iyi bir adım olduğunu da söylemeliyiz.