Voleybolda hakemlerin yardımcısı: GDS

MERHABA kıymetli okurlarımız…Bugün sizlere voleybolda Görüntülü Değerlendirme Sistemi (GDS) hakkında bilgiler sunacağım.

Voleybol maçlarını salondan, televizyon ya da internet üzerinden izleyen voleybolseverlerin her maçta karşılaştığı GDS; hakkın teslimi, adaletli yönetimin gerçekleşmesi amacıyla teknik direktörler ve hatta başhakem tarafından müracaat edilen, pozisyonların görüntülerine ulaşarak yeniden izlenmesini sağlamaya yarayan bir sistemdir.

FUTBOL VE BASKETBOLDAN 5 YIL ÖNCE…

Sistem, bundan yaklaşık 7 yıl önce, 28 Mart 2015 tarihinde TVF Bursa Cengiz Göllü Voleybol Salonu’nda Halkbank ve Galatasaray takımları arasında oynanan Erkekler Süper Kupa Dörtlü Finali’nin ilk maçında uygulandı. Uluslararası voleybol hakemlerimizden Sadettin Deneri ile ulusal voleybol hakemlerimizden Sevda Işık, ülkemizde ilk defa GDS sistemini kullanan hakemler olarak tarihe geçtiler. GDS, ülkemize futbol ve basketboldan 5 yıl kadar evvel girdi ve zaman içinde gelişimini sürdürerek teknik direktörler ile başhakemler için güvenilir bir yöntem haline geldi. Hatta Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı Sayın Ali Koç, 5 Kasım 2019 tarihinde Kulüpler Birliği Vakfı’nın olağanüstü genel kurul toplantısının ardından basın mensuplarına açıklamalarda bulunurken, futbolda uygulanan Video Asistant Referee (VAR) sisteminin voleyboldaki gibi olması gerektiğini belirtti, futbolda da her devre, takımların ikişer VAR talebi hakkı olması gerektiğini söyledi.

Voleybolda teknik direktörlerin aşağıda bulunan kurallar dahilinde haklı bulundukları sürece sonsuz sayıda GDS talep etme hakları var. Ancak bir koç, talep ettiği GDS haklarında iki kez yanıldığında o set için başka GDS talep etme hakkı bulunmuyor.

2017 - 2018 sezonunda, Efeler ve Sultanlar Ligi’ne yükselme maçları olan 1. Lig Final Etabı maçları ile aynı sezon sadece GDS/Challenge sistemi bulunan Türkiye Voleybol Federasyonu’na (TVF) ait İstanbul, Ankara ve Bursa’da bulunan spor salonları ve GDS/Challenge sistemine sahip olan takımların spor salonlarında kullanıldı. Bugün ise artık Efeler ve Sultanlar Ligi’ndeki tüm maçlarda GDS kullanılıyor.

HAKEMLER DEĞİL OPERATÖRLER KULLANIYOR

Voleybol maçlarında sistemi GDS Hakemleri değil, GDS Operatörleri kullanabiliyor. GDS Operatörü olmak için voleybol hakemi olma zorunluluğu da bulunmuyor. Her ne kadar resmi bir müsabakada görev almamış olsam da ben de İstanbul’da GDS eğitimi almış ve GDS Operatörü olmuş biriyim. Ülkemizde 3 farklı versiyonu kullanılan GDS’de görüntülerine müracaat edilen 13 ile 21 arasında değişen farklı açıdan kamera bulunuyor.

Avrupa ve dünyada, ülkemizde uygulanan sistemden bazı farklılıklar içerse de işin özünde hataları en aza indirmek ve adaletin doğru dağıtılmasına olanak sağlamak var. GDS’nin pozisyonları kimsenin aklında şüphe kalmayacak şekilde çözümlemesi sisteme olan güveni artırdı.

Bu arada Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu faaliyet alanı içinde bulunan Oturarak Voleybol maçlarında dünyada ilk GDS uygulaması Antalya’nın Kemer ilçesinde 23 Ekim 2021 tarihinde yapıldı. Sistem, 2021 Oturarak Voleybol Avrupa Şampiyonası maçlarında TVF’nin verdiği teknik destekle uygulandı.

GDS TALEP EDİLECEK DURUMLAR

a) Topun zemine teması sonucunda verilen “dahil top” veya “hariç top” kararlarına,

 b) Topla oynama hareketi içinde bulunan oyuncunun;

• Filenin antenlerle sınırlandırılmış 9 metrelik uzunluğu içerisindeki herhangi bir yerine hatalı temasına,

• Oyuncunun antene temasına,

c) Topun antene temasına,

d) Topun blok oyuncusuna temasına (Dört Vuruş ve Çift Vuruşlar dahil),

e) Geri hat oyuncularının, hücum çizgisi ve uzantıları da dâhil olmak üzere ön bölgeye basarak file üst kenar seviyesinin üzerindeki bir topa hücum vuruşunu tamamlamasına,

f) Oyuncunun rakip oyun alanına hatalı olarak girmesine (Ayak/ayaklarla orta çizgi ihlali)

g) Servis atacak oyuncunun servis atışı için topa vuruş öncesi veya anında zemine son bastığı yer itibarıyla servis bölgesinin dışı olarak tanımlanan dip çizgiye, kendi oyun alanına veya servis bölgesi dışındaki serbest bölgeye ayak/ayaklarıyla temasına ilişkin görüntü değerlendirme talebinde bulunulabilir.

Kıymetli okurlarımız… Bugün GDS uygulamalarından ‘Haberiniz Olsun’ istedim.

Kalın sağlıcakla…