Oylar düştü sistem değişiyor

AKP seçim sisteminde değişiklik için çalışmalara başladı. Seçim işlerinden sorumlu bir ekibin uzun süredir yürüttüğü faaliyetlerin belli bir noktaya getirildiği öğrenildi. 7 Haziran ve 1 Kasım seçim sonuçlarını inceleyen ekibin iller bazında da seçim sonuçlarını değerlendirdiği, çalışmaları sırasında il örgütlerinde seçimlerden sorumlu yöneticilerle de işbirliği yaptığı belirtildi.
AKP yöneticileri, yapılan çalışmalarda birkaç model üzerinden projeksiyonlar hazırlandığını kaydederek, “Mevcut sistemde çok milletvekili çıkaran illerde seçim bölgelerinin değiştirilmesi ve bölgelerin çoğaltılması”, “daraltılmış bölge” ve “dar bölge” sistemleri üzerinde yapılan değerlendirmelerin bir rapor haline getirildiğini ifade ettiler. AKP’nin hangi sistemle kaç milletvekili çıkarabileceğine ilişkin sonuçların da çıkarıldığını söylediler. Yapılan çalışmaların bir rapor halinde parti yönetimine sunulduğunu vurgulayan AKP yetkilileri, sonuçlarla ilgili bilgi vermezken, AKP için en uygun modelin son seçim sonuçlarına göre dar bölge sistemi olduğunu ama MHP’nin buna kesin olarak karşı çıktığını söylediler.

AZ OY ÇOK MİLLETVEKİLİ

Yapılan ön çalışmalar ışığında 12 kişilik bir ekibin seçim yasası üzerine çalışmaya başladığı ifade edilirken AKP’nin yapmak istediği seçim değişikliği, “az oyla daha fazla milletvekili” şeklinde özetlendi. 1 Kasım seçimlerindeki oy oranları ile dar bölge seçim sistemi uygulansaydı AKP’nin anayasayı değiştirecek milletvekili sayısına ulaşabileceği vurgulandı.

7 HAZİRAN ENDİŞESİ

Aydınlık’ın edindiği bilgilere göre, AKP değişiklik çalışmasını tek başına iktidar için yeterli sayıyı kaybetmemek amacıyla yapıyor. AKP’nin 7 Haziran’da yüzde 41 oyla tek başına iktidar olamadığını hatırlatan AKP’ye yakın kamuoyu araştırma şirketleri yetkilileri, “Tartışılan modellerle AKP’nin yüzde 35-40 arası bir oyla tek başına iktidar olması sağlanacak” dediler.

MHP’NİN İKNA EDİLMESİ

MHP “dar bölge sistemine” kesin karşı çıkıyor. Bu nedenle “daraltılmış bölge sistemi” öne çıkmış durumda. MHP daha önceki tartışmalarda bu sistemin olabileceğini söylemişti. Ancak partinin bölünmesinden sonra MHP’de bu sisteme de itirazlar başladı. MHP yönetiminden henüz resmi bir açıklama gelmedi. Ancak milletvekilleri yeni sistemle MHP’nin birçok ilde silineceğini, eski oylarını alsalar bile milletvekili sayılarının yarının altına düşeceğini ifade ettiler. Cumhurbaşkanlığı seçiminde MHP’ye ihtiyacı olan AKP’nin MHP’nin itirazlarını, “seçim işbirliği” veya “kontenjan verme” gibi yollarla aşma planları yaptığı kaydediliyor.

TEMSİLDE ADALET YOK DENİLİYOR

Vatan Partisi Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Cengiz de “daraltılmış bölge” sistemine karşı çıktı. Çıkmaza giren AKP’nin iktidarda kalmak için yeni yollar aradığını vurgulayan Cengiz, “AKP önce kendi oy haritasını masaya yayacak, oylarının birinci sırada olacağı bölgeler oluşturacaklar. Yüzde 35 oyla 3-0’lık sonuç alınabileceği düzenlemeler gerçekleştirilecek. Bölgeler ona göre ayarlanacak” dedi.
Yüzde 10 barajı ilgili tepkilerin de barajı indirerek veya kaldırarak bastıracağını ifade eden Cengiz şunları söyledi: “Ancak gerçekte baraj fiilen yüzde 30’lara çıkmış olacak. Bu planın alt yapısı anayasa değişikliği ile gerçekleşti. ”

SİSTEM NE GETİRİYOR

AKP’nin üzerinde çalıştığı sisteme göre partiler, her seçim bölgesi için milletvekili sayısının iki katı aday gösterecek. Oy pusulalarında her partinin o seçim bölgesindeki vekil adaylarının isimleri yer alacak. Vatandaş oy kullanırken, önce partiyi tercih edecek, sonra da kimi milletvekili görmek istiyorsa onu işaretleyecek. Seçmen, tercihi ile sıralamayı değiştirebilecek. Her seçmen sadece bir milletvekiline oy verebilecek. Sonuçta liste başındaki isim seçilemeyebileceği gibi, en sondaki isim ilk sıradan vekil olabilecek. Ancak bu durum parti içi kavgaları büyütme riskini taşıyor. Bu nedenle tartışma devam ediyor.

TÜRKİYE MİLLETVEKİLLİĞİ

Yeni sistemde tartışılan konulardan biri de Türkiye milletvekilliği. 100 milletvekili partilerin oy oranlarına göre tahsis edilmesi de gündemde. Bu olmazsa listelerdeki bazı sıralar kontenjan için ayrılacak ve bu kontenjan adaylarını parti yönetimi belirleyecek.

İKİ PARTİLİ SİSTEME GİDER

Gezici Araştırma Şirketi sahibi Murat Gezici AKP’nin gündeme getirdiği “daraltılmış bölge sistemi”nin az oyla daha çok milletvekili çıkarmanın yolunu açacak bir sistem olduğunu vurguladı. Bu sistemin Türkiye’de iki partili bir sistemi getireceğini kaydeden gezici, “AKP kendi isteğine göre bir elbise dikmeye çalışıyor. 7 Haziran’daki durumunu da dikkate alarak Meclis hakimiyetini korumayı amaçlıyor. Bu sistem yürürlükte olsaydı 7 Haziran’da AKP daha fazla milletvekili çıkarır ve tek başına Hükümet kurabilirdi. Bu sistem bugünkü koşullarda esas olarak AKP’ye yarar” dedi.
Bu sistemin uygulanması durumunda bazı bölgelerde bazı partilerin kesin hakimiyet yaratabileceğini, seçmenin önemli bir bölümünün Meclis’te temsil edilemeyeceğini ifade eden Gezici, ülkedeki bölünme görüntüsünü daha da derinleştireceğini söyledi.