Sarı Yelekliler eyleminin dinamikleri ve 'Bir avuç işe yaramaz'
Medyada yer alan yorumcular, bu büyük toplumsal dalganın nedenlerini anlamak yerine eylemcilerle alay etme yolunu seçtiler. ‘Bir avuç işe yaramaz’ Fransa’da hükümetin eylemlerini duyulmaz hale getirdi fakat siyasi veya devrimci bir hareket olarak su yüzüne çıkabilecekler mi?
Üç haftadan bu yana, Sarı Yelekliler, Cumhurbaşkanı Macron ve hükümetin aldığı bütün önlemleri sonuçsuz bırakarak, ülkenin gündemine oturdular.
Fransa, daha evvel görülmemiş büyüklükte siyasal ve sosyal bir krizin içine yuvarlandı.
Akaryakıt zamlarının geri çekilmesi ve ekoloji adı altında uygulanan vergilerin kaldırılması talebiyle başlayan eylemler, halkın büyük kesiminin desteğini aldı.
Sarı Yeleklilerin çoğunluğunu, taşrada ve büyük şehirlerin çevresinde (Sanayi tesisleri bulunmayan), oturan araba sahipleri oluşturuyor. Bu kesim için araba, işlerine gitmek için tek ulaşım yolu.
MACRON İSTİFA
Süreç içerisinde, Sarı Yelekliler, orta sınıfı proleterleştiren vergi sistemini hedef alan bir söylem kullanmaya başladılar. Bugün ise bazı Sarı Yeleklilerin tek bir talebi var; Cumhurbaşkanı Macron’un istifası.
Medyada yer alan yorumcular, Sarı Yeleklileri, istifa talepleri nedeniyle Anayasa Hukukunu bilmemekle suçluyorlar. Aynı yorumcular, bu büyük toplumsal dalganın nedenlerini anlamak yerine eylemcilerle alay etme yolunu seçtiler.
Bu durum, Sarı Yeleklilerin, açık bir biçimde, sendikaların, derneklerin ve siyasi partilerin eylemlere müdahil olma isteğini reddedişinden de anlaşılıyor. Söz konusu hareket, şimdilik, siyasi bir yapıya bürünmeyi ve hiyerarşik bir işleyişle hareket etmeyi reddediyor. Sadece aralarından bazı isimleri, eylemlerin sözcülüğünü yapmak üzere ön plana çıkardılar.
Bir aydan bu yana, Fransa’nın tamamında yüzbinlerce insan gösteriler düzenledi. Gösterilerin büyük çoğunluğu, taşrada, otoyol gişelerinde, alışveriş merkezlerinin girişlerinde ve dört yol ağızlarında düzenlendi.
Fakat basın son bir haftadır, Sarı Yelekliler hareketini, Fransa’nın başkenti Paris’in turistik merkezlerinden Champs-Elysées ve Zafer Takı etrafından şiddetli çatışmalara indirgemeye çalışıyor.
Geçen Cumartesi, Sarı Yelekliler ve polis arasındaki çatışmalara, şiddet ve kamu mallarına verilen zarar damgasını vurdu. Yüzlerce eylemci gözaltına alında ve sayısı belirlenmeyen yaralı mevcut.
Peki, bu hafta ne olacak? Fransa ve Sarı Yelekliler için süreç nasıl akacak?
KAHVERENGİ GÖMLEKLİLER TEPKİSİ
Eylemlerin son gününe damga vuran Paris’teki olaylar, Sarı Yelekliler hareketinde, ılımlılar ve radikaller olmak üzere bir bölünmeye neden olabilir.
“Spartakist” Sarı Yelekliler, hükümetle pazarlıkların uzaması halinde güçlenebilirler.
Kısa vadede, şehirlerde yaşanan şiddet, olağanüstü hal, hatta orduyu gösterilere müdahale için davet konularında hükümetin elini güçlendirecektir.
Fakat uzun vadede, Sarı Yelekliler hareketinin, seçimlere katılmak için ulusal ölçekte örgütlenmesi beklenebilir. İtalya’da iktidardaki koalisyonun ortağı olan, 5 Yıldız Hareketi örneği, Sarı Yeleklilerin önünde duruyor.
2017 seçimlerinden beri zayıf ve sessiz kalan, muhalefetin, an itibariyle, hükümetin karşılaştığı zorluklardan yararlanabildiği söylenemez.
Fransa’da sol muhalefetin öne çıkan ismi Jean Luc Mélenchon’un siyasi programı ve talepleri (gelir vergisi, vatandaş meclisinin kurulması) eylemciler tarafından dillendirilse de, Mélenchon ismi, eylemi desteklemesine rağmen, Sarı Yelekliler tarafından kabul görmüyor.
Her şeye rağmen, Mélenchon’a yakın 17 milletvekili, söz hakları olmasa dahi eylemcilere katıldılar. Onları aşan bir hareketin seyircileri gibiydiler.
“Boyun Eğmeyen Fransa” hareketinin lideri Mélenchon, otoriter yönetimi ve son seçimlerdeki başarısızlığı nedeniyle eleştirilmeye devam ediyor.
Marksizm’den uzak durmaları, işçi sınıfının mensupları olmalarını engellemeyen Sarı Yeleklilerin taleplerinin, doğal sözcüsünün Mélenchon ve partisinin olması gerekiyor.
Mélenchon’un, şimdiden bu hareketin meyvelerini toplamak için popülist sağın adayı Marine Le Pen’le yarışa girdiği bir gerçek. 2022’de gerçekleşecek Cumhurbaşkanlığı seçicimi için düello şimdiden başladı.
Hükümet, Sarı Yeleklilerin içinde aşırı sağcı grupların bulunduğuna dair açıklamalar yapıyor. İçişleri Bakanı, aşırı sağın lideri Marine Le Pen’i, eylem çağrısı yapmakla itham etti. Hükümet yetkilileri tarafından, göstericilere yönelik olarak kullanılan, Nazi’leri çağrıştıran “kahverengi gömlekliler” ifadesi, siyasi çevrelerin tamamında şok etkisi yarattı.
Sarı Yeleklilerin eylemleri başlamadan birkaç gün evvel, hükümet sözcüsü Benjamin Griveaux, Cumhuriyetçi sağın adayı Laurent Wauquiez’ye oy verenleri “sigara içen ve dizel benzin kullananlar” olarak aşağılamıştı.
Hükümet sözcüsünün kullandığı ifadeler, akıllara, 2016 yılında Hillary Clinton’un, rakibi Trump’a destek verenler için kullandığı “Bir avuç işe yaramaz” ifadelerini getirdi.
“Bir avuç işe yaramaz” Fransa’da hükümetin eylemlerini duyulmaz hale getirdi fakat siyasi veya devrimci bir hareket olarak su yüzüne çıkabilecekler mi?
