‘Telafer’de Irak ordusu olacak’

Yakup Aslan / Tahran

IŞİD’le askeri mücadelenin Irak’ta en kritik eşiği olan Musul Operasyonu sürerken operasyonun askeri boyutundan çok siyasi sonuçlarına ilişkin tartışmalar devam ediyor. 17 Ekim’de başlayan ve Irak’ın en büyük ikinci kenti Musul’un IŞİD’den geri alınmasını amaçlayan Musul operasyonunu yakından takip eden İranlı Batı Asya uzmanı Dr. Rıza Mirabiyan, Musul operasyonu sonunda kentin geleceği, Peşmergenin operasyonundaki rolü, Haşd El-Şeabi tartışmaları ve Türkiyenin hassasiyetlerine ilişkin tespitlerini Aydınlık ile paylaştı.

| Musul Operasyonu özellikle operasyon sonunda kentin geleceğine ilişkin tartışmalar hazırlık sürecinden bu güne devam ediyor, sizce opererasyon sonunda kentin hakimi kim olacak?

Devam eden Musul operasonunun ilk aşaması tamamlanmış ikinci aşamaya geçilmek üzeredir, Musul konumu itibari ile oldukça özel bir kenttir. Irak toprağıdır ve Irak merkezi yönetimi o kentin geleceğini belirleyecek tek mercidir. Irak anayasasına göre merkezi yönetime bağlı bir kent eğer federasyonu talep ederse, kentte yapılacak referandum sonucunda buna karar verilir ve bu da Irak anayasasında düzenlenmiş kanunlar çerçevesinde olmalıdır. Musul’da operasyonun bitmesinin ardından kentin geleceği kent sakinlerinin talebi doğrultusunda merkezi hükümet tarafından çıkarılan kanunlar ve anayasa tarafından belirlenecek.

| Peşmergenin operasyonda aktif görev alması konusunda sizin yorumunuz nedir?

Musul operasyonu için yaklaşık bir yıldır hazırlıklar yapılmaktaydı, bu operasyona Peşmerge’nin katılıp katılmayacağı ilk günden beri tartışılmaktaydı. Kürtler Irak vatandaşıdır ve doğal olarak bu operasyonun içerisinde yer alma hakları vardır ve bu nedenle Peşmergeye IŞİD’e karşı gerçekleşecek operasyona katılma yetkisi verilmiştir ancak Peşmerge’nin Musul kent merkezine girme yetkisi bulunmamaktadır. Musul’un merkezinin terörden arındırılması ile ilgili Irak ordusu, Irak polisi ve Irak terörle mücadele özel ekipleri yetkilendirilmiştir. Bu saydıklarım dışında hiçbir grup kent merkezine giremeyecektir.

| Özellikle Musul operasyonu ile gündeme gelen Haşd El-Şeabi temelinde oluşan mezhepsel bir hassasiyet mevcut sizce Irak’taki operasyonlarda bu hassasiyetler gözetiliyor mu?

Irak hükümeti bu güne kadar bu konuda başarılı bir yöntem izledi, bu başarıyı Telafer operasyonunda görmek mümkün. Irak başbakanı operasyonu yöneten kurmaylardan Telafer operasyonunda sadece Irak ordusu güçlerinin katılması emrini verdi ve bu emre riayet edildi. Bu bize Irak hükümetinin hassasiyetleri azaltmak ve gidermek konusundaki kararlılığını gösteriyor.

Bu konuda tespit edilmesi gereken önemli bir durumda şudur: Bugüne kadar gerçekleştirilen operasyonlarda, Felluce’de, Ramadi’de, El Anbar’da ve IŞİD’den temizlenen diğer kentlerde operasyonlara katılan Irak Gönüllü Halk Güçleri ( Haşd El-Şeabi), ya da diğer yerel milli kuvvetlerin halka karşı, insan haklarına aykırı bir davranış sergilenmişmidir, halka karşı şiddet ve cebir olayı yaşanmışmıdır. Bu şekilde olumsuz bir durumun yaşandığına dair elimizde hiçbir rapor yok. Irak Gönüllü Halk Güçleri (Haşd El-Şeabi), ya da diğer yerel milis kuvvetler özelinde tutarsız bir zeminde bilinçli bir tartışma oluşturulmaya çalışılmaktadır.

| Musul operasyonu konusunda Ankara’nın tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Irak konusunda Türk hükümet yetkililerinin son günlerde gösterdiği hassasiyet bence hiçbir gerçekçi zemini olmayan yersiz bir hassasiyetti. Irak devleti, Türkiye ile sıkı ve iyi ilişkiler kurmak istediğine her zaman dile getirmiştir. Bunun en büyük göstergesi iki ülke arasındaki ticari ilişkinin boyutudur. Irak’ın dış ticaretinde en büyük pay Türkiye’nindir, iki ülke arasındaki ticaret hacmi yıllık 15 milyar dolardır ve bunun 30 milyar dolara çıkarılması hereflenmektedir. Malesef Türk hükümet yetkililerinin yaptığı açıklamalar, Irak’ın milli egemenliğini hiçe saymaktadır.Bu tip açıklamalar yalnızca Iraklı şiieri değil, sünnileri de yani bütün Iraklıları incitmiştir ve bu da gelecekte Türkiye’nin yararına değildir.