İmalatta daralma 8 ayın zirvesinde! Sanayide 10 sektörde de üretim düştü

Sanayideki faaliyet koşullarının göstergesi olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), açıklandı. Eşik değer olan 50'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye, altındakilerinde daralmaya işaret ettiği endek, haziranda 46,7 seviyesine geriledi. Nisan 2024’ten itibaren kesintisiz bir şekilde sanayide daralmayı ortaya koyan endeks, son 8 ayın en düşük değerini aldı.

Benzer şekilde yeni ihracat siparişleri de daralma sergilerken, her iki endekste de yavaşlama son üç ayın en belirgin düzeyinde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki düşük seyir, haziranda imalatçıların üretim hacmini geçen yılın ekim ayından bu yana yüksek oranda azaltmalarına neden oldu.

İSTİHDAMDA HIZLI GERİLEME

Buna bağlı olarak istihdam ve satın alma faaliyetlerinde gerileme hız kazanırken, istihdamdaki düşüş son 9 ayın en yüksek oranında meydana geldi ve satın alma faaliyetleri Eylül 2024'ten bu yana en sert yavaşlamayı gösterdi.

Haziranda girdi stokları azalırken, diğer yandan satışlardaki gerilemeye bağlı olarak nihai ürün stokları son 3 ayda ilk kez arttı. Girdi maliyetleri enflasyonu haziranda hafif yükseldi. Girdi fiyatlarında görülen belirgin artışta, liradaki değer kaybı ve İran’daki gelişmelerin enflasyonist etkileri rol oynadı.

Buna karşılık, nihai ürün fiyatlarındaki artış yavaşlayarak yılın başından beri en düşük oranda gerçekleşti. Bazı firmalar girdi maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak satış fiyatlarını yükseltse de talepteki zayıflık fiyat belirleme gücünü sınırladı.

Tedarikçilerin teslimat sürelerinde ise son 4 aydır ilk kez artış yaşanırken, anket katılımcıları, teslimat gecikmelerinin genellikle ham madde yetersizliklerinden kaynaklandığını bildirdi.

TÜM SEKTÖRLERDE ÜRETİM DARALDI

İSO Türkiye Sektörel PMI Haziran 2025 raporuna göre, son 9 ayda ilk kez olmak üzere anket kapsamında takip edilen 10 sektörün tamamında üretim hacmi azaldı. Giyim ve deri ürünleri ile metalik olmayan mineral ürünler sektörlerinde üretim yeniden düşüşe geçti. Yeni siparişler tarafında ise hafif daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Makine ve metal ürünleri, diğer sektörlerde görülen eğilimin dışına çıkarak yeni siparişlerde çok sınırlı bir artış kaydetti. Yeni iş hacmi anket kapsamında izlenen 10 sektörden sadece birinde artarken, yeni ihracat siparişlerinin iyileştiği sektör sayısı ise dört oldu. En keskin artış ise son bir yılın en yüksek büyüme hızına ulaşan makine ve metal ürünleri sektöründe görüldü.

MAKİNE VE METALDE PERSONEL SAYISINDA 2020’DEN BERİ SERT DÜŞÜŞ

Haziranda takip edilen 10 sektörün yalnızca ikisi istihdam artışı sağladı. Bu sektörler, ana metal sanayi ile elektrikli ve elektronik ürünler oldu. Diğer taraftan, makine ve metal ürünlerinde personel sayısı Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda geriledi.

Makine ve metal ürünleri aynı zamanda girdi fiyatlarında da en keskin artışın ölçüldüğü sektör olurken, sektörde fiyat artışı son 15 ayın en yüksek hızına ulaştı.

Girdi maliyetlerinde artışlar genel olarak belirgin gerçekleşti, ancak en düşük artış giyim ve deri ürünlerinde kaydedildi. Tekstil ürünleri haricinde tüm sektörler ürün fiyatlarını yükseltti.

Bununla birlikte, çoğu sektörde enflasyon mayıs ayına kıyasla geriledi. En hızlı artış ana metallerde gerçekleşti. Tedarikçilerin teslimat süreleri mayısta 10 sektörden 7'sinde kısalırken, haziranda bu sayının 2'ye düşmesi, tedarik zincirlerinde de aksaklıklar yaşandığı yönünde sinyal verdi.