Maduro hükûmeti dimdik ayakta ancak Trump rejimi sallanıyor

Venezuela hafta sonu binlerce vatandaşın katıldığı yerel yönetimler konulu bir referandum gerçekleştirdi. Aynı günlerde ise Trump, Kongre üyelerinin idam cezası ile yargılanmasını talep etti. ABD ordusundan istifalar gelirken Vaşington’da kavga yargıya intikal etti. Kısa vadede Trump bir saldırı düzenleyebilir ancak orta vadede, Maduro’dan ziyade Trump’ın geleceği belirsiz görünüyor.

Gözler Trump’ın Venezuela’ya saldırısına çevrildi. Pazartesi günü itibarıyla Başkanlık Kararnamesi ile Trump hükûmeti, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu “yabancı terör örgütü lideri” ilan etti. Aslında Trump, bu adımla eksikliği doldurmaya çalışıyor: Venezuela’ya savaş ilanı Kongre onayı gerektirirken ve bu onay mümkün gözükmezken, “terör örgütü lideri” tanımlaması polisiye eyleme izin veriyor.

SENATÖRLERDEN ASKERE ÇAĞRI

Kongre’deki itirazlar, 6 Demokrat Partili senatörün yayınladığı bir video ile zirve yaptı. Hepsi asker ve istihbarat kökenli olan senatörler, ordu mensuplarını “yasa dışı emirlere uymamaya” çağırdı. Senatörler askerleri, tereddütte kaldıkları durumda ordunun yargı yetkililerinden bilgi almaya çağırdı, bunun bir hak olduğunu vurguladı. Öncelikle Trump’ın çeşitli Amerikan şehirlerine sevk ettiği askeri kuvvetleri kastediyorlar. Ancak aynı senatörler, daha önce Venezuela’ya yönelik saldırganlığı da eleştirmiş, bu konuda Kongre’nin yeterli bilgilendirilmediğini belirtmişlerdi.

ABD Donanması’nın Karayipler’de küçük tekneleri uyuşturucu taşıdıkları iddiasıyla bombalaması da “yargısız infaz olarak” tepki çekmişti. Üstelik, bu bombardımanlardan birini hayatta kalarak atlatan Kolombiyalı balıkçılar, yargılanmak üzere ABD’ye değil, serbest bırakılıp ülkelerine yollanmıştı. Aralarında Irak Savaşı’nda CIA’da görev yapan Elisa Slotkin ise “Rejim değişikliklerini Irak’ta denedik ve başarısızlığını gördük. Yeter.” minvalinde röportajlar verdi.

‘İDAMI HAK EDEN KIŞKIRTICI DAVRANIŞ’

ABD Devlet Başkanı Trump ise videoya Social Truth isimli sosyal medya kanalından yanıt verdi. Trump önce “Bu sözler ülkemiz için çok kötü ve tehlikeli, izin verilemez. Hainlerden kışkırtıcı davranış! Bunları hapse mi atmalı!” dedi. Daha sonra ABD Devlet Başkanı, yine bu 6 Kongre üyesini kastederek, “Kışkırtıcı davranış, idamla cezalandırılabilir.” ifadelerini kullandı ve “Bunları asın!” diyen bir kullanıcının yorumunu, “(George) Vaşington’un yaptığı gibi.” diyerek paylaştı.

DEMOKRAT PARTİ İSYANDA

Demokrat Parti bekleneceği şekilde sert tepki verdi. Senatörler, “Trump seçilmiş politikacıların infaz edilmesini talep ediyor.” dedi. Başkan geri adım attı, “Eski zamanlarda böyle davranışlar idama yol açabilirdi.” dedi. Beyaz Saray ise Trump’ın mecazi anlamda konuştuğunu öne sürdü. Senatörler çok sayıda tehdit aldıklarını, ancak geri adım atmayacaklarını açıklarken, adı değiştirilip Savaş Bakanlığı olan kurumun başındaki Pete Hegseth, eski ordu mensuplarına “itaatsizliğe çağrı” gerekçesiyle soruşturma başlatıldığını duyurdu. Duyurunun ardından çok sayıda emekli asker, sosyal medya üzerinden Savaş Bakanı’nı protesto etmeye başladı. Tartışma, “Trump’ın emirlerine mi bağlısınız, anayasaya mı?” ekseninde yürütülüyor.

BUZDAĞININ ALTI

Bu çatışma, daha derinde süren bir gerginliğin sadece zirvesi. Venezuela gerginliğin önemli bir unsuru, hatta en açık noktası ama karşıtlık bununla sınırlı değil. 1 ay önce Hegseth’in generaller önünde yaptığı bir konuşma, ordu içinde büyük eleştirilere neden olmuş ve tepki toplamıştı. Onlarca generalin istifa eşiğine geldiği ancak Demokrat Partili senatörlerin “İstifa etmeyin, size ihtiyacımız var.” çağrısının onları durdurduğu Amerikan basınına yansımıştı. Ancak ABD’nin Latin Amerika’dan sorumlu komuta merkezi SOUTHCOM komutanı Alvin Holsey, görev döneminin bitiminden 3 yıl önce, bu yıl sonu için erken emeklilik talep etti.

ABD Donanması küçük tekneleri bombalarken yine ABD’nin, uyuşturucu ile mücadelede geleneksel yetkili Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın her başarılı operasyon twiti, artık Savaş Bakanlığı’na bir eleştiri olarak algılanıyor. Teknelerin bombalanmasının ABD yasalarına aykırı olduğunu belirten silahlı kuvvetler yargı uzmanları var. Bugün için azınlıkta görünüyorlar. Ancak Senatör Slotkin, ABD’nin Vietnam Savaşı’nda da savaş suçları işlediğini, yasadışı emirleri uygulayan askerlerin sonra yargılandığını belirtiyor.

AMERİKAN HALKININ YÜZDE 70’İ SALDIRIYA KARŞI

Diğer yandan kamuoyu araştırmaları, Amerikan halkının yüzde 70’inin Venezuela’ya saldırıya karşı olduğunu belirtiyor. Cumhuriyetçi Parti seçmenlerinin yarısı da aynı görüşte. Partinin senatörlerinden, savaş karşıtı tutumuyla bilinen Rand Paul, böyle bir saldırının Trump’ın MAGA ittifakını dağıtacağı uyarısını yaptı. İşler Cumhuriyetçi Parti için kötü gidiyor. Kasım başı düzenlenen seçimlerde parti: Virginia ve New Jersey vali seçimlerini, New York Belediye Başkanlığını, Kaliforniya’da halkoylamasını, Pensilvanya’da yargıç seçimlerini kaybetti.

SON DURUM

Amerikan sivil havacılık kurumu, Venezuela hava sahasını “yoğun askeri faaliyet nedeniyle tehlikeli” ilan etti. Bir dizi havayolu bunun üzerine Venezuela’ya uçuşlarını şimdilik durdurdu. Venezuela devleti, ordusu, milis güçleri ve halkı haftalardır seferberlik ve tatbikatla olası bir ABD saldırısına hazırlık yapıyor. Trump geçen günlerde “Maduro ile görüşeceğim.” demeçleri de vermişti. ABD Devlet Başkanı’nın hangi kararı vereceği bilinmiyor.

Ancak, bir yanda ABD’nin içinde artan gerginlik, diğer yandan Trump’ın Venezuela yanında Kolombiya ve Meksika’yı da hedef aldığı düşünülürse, uzun vadede Maduro hükûmetinin geleceği Trump rejimine göre daha istikrarlı görünüyor.