İran: Kürt konusu öncelikle Türkiye’nin meselesi

Kürt meselesinde üç ülke: İran, Irak ve Suriye. Üçü de PKK’yı öncelikli sorun görmüyor. Sebep: IŞİD.Gerekçe: PKK/PYD, IŞİD’e karşı lazım.Üstelik: Üçü de Türkiye’den rahatsız.AKP’nin IŞİD’e alan açtığını düşünüyorlar.***Duruşlar sanki karşılıklı: Ankara da üçünden rahatsız. Özellikle Tahran’dan.PKK’nın Türkiye’ye karşı desteklendiğine inanıyor.Sahadaki duruma bakalım.PKK’ya yönelik hayırhahlığın süreceği anlaşılıyor. En azından IŞİD faktörü kaldığı sürece.***Şimdi soralım: Neler oluyor?Bölge ülkeleri strateji mi değiştirdi?“Kürt devleti” artık “kabul” menzilinde mi?***Konuyu İran açısından irdeleyelim.Çünkü, Tahran’ın duruşu diğer ikisini belirliyor.***Temaslarıma dayanarak söyleyeyim.Görüntü: İran, “Kürt bağımsızlığı” konusunda tarihi pozisyonunu sürdürüyor.Klasik denklemi değişmiş görmüyorlar: “Irak bölünürse, sonuçta İran da bölünür.”Türkiye’nin bölünmesinin de aynı sonucu vereceğini kabul ediyorlar.***Temel bakışları: “Bağımsız Kürt devleti”nin “kaderi” değişmez.Bölge dışı büyük kuvvetlere dayanmak zorunda. Yaşamak için.Mevcut koşullarda “dış” adres: Öncelikle ABD ve İsrail.Yani: Parçalayıcı kudret Kürt milliyetçiliği değil emperyalizm.***Fakat bundan sonrası için “yeni” unsurlar var.Tahran, Kürt meselesini öncelikle Türkiye’nin sorunu olarak görüyor.Yeni değil, bakışları uzun zamandır böyle.2003 Irak’ı işgal öncesinde net farketmiştim bunu.Türkiye “kırmızı alarm” durumundaydı.Ankara’nın endişesi belliydi: “Saddam devrilirse Irak bölünür.”Tahran’da o kadar telaş yoktu.Başka “olumlu” beklentileri vardı hatta.Şii ağırlıklı bir Irak’ın kurulması gibi.1000 yıldır Şiilerin yönetimden dışlandığını düşünüyorlardı.*** Irak’ı işgal sonrası. 2004 yazında Tahran’da bir ay kadar kaldım.Temaslarımda pozisyonlarını daha yakından gördüm.Son yıllarda İran’ı yakından izledim. Görüşüm pekişti.Evet: Tahran “Kürt devleti”ne kesin karşı.Ama: Bağımsız devleti engellemenin bir maliyeti var.Vardıkları sonuç: Maliyeti öncelikle Türkiye üstlenmeli.***Gerekçelerini iki olguya dayandırıyorlar.Bir: Bölgedeki Kürt nüfusun yarıdan fazlası Türkiye’de.İki: Türkiye’nin dörtte bir coğrafyasında çoğunluk konumundalar.Bölünmeden en büyük zararı Türkiye görür.Çıkardıkları sonuç: Bölünmemek öncelikle kime yarıyorsa, faturayı da o ödemeli.Yani: Türkiye.***Tahran’a göre Kürtlerin bölgesel dağılımı şöyle:Türkiye: 19 milyon.Irak: 3-4 milyon.Suriye: 3 milyon.İran: 3 milyon.Doğru mu, tartışmasına girmiyorum.***Tahran, mezhep yönünden de avantajlı olduğu inancında.İddiaları: “İran’daki Kürtlerin yarısı Şii.”Yani: Ayaklanmazlar, ayrılmazlar.Ayrıca: Ayrılsalar bile ülkeyi Türkiye kadar sarsmaz.Öngörülerini yine tartışmıyorum.***Tahran, sahadaki durum üzerinden de rahat görünüyor.Açık sözlüler. Söyledikleri:Türkiye’de: Kürt meselesi derin bir krize dönüştü. “Çözüm” şart.Irak’ta: Kürtler anayasal statü kazandılar.Suriye’de: Fiili statü elde ettilerİran’da ise: Her şey kontrol altında. Kriz yok.***Topluca cevap.Evet: Bölgemizde bölücülüğün asıl kaynağı Batı.Fakat: Kürt milliyetçiliği ayrılıkçılığın tek aracı değil.Bütün parçalama dosyaları aslında tek bir paket.Pakette yeni Sünni devlet, Azeri, Belüc, Arap v.s. birçok proje var. Çare: Toplu bölmeye karşı, toplu direniş.