Barzanistan: Siyasi holding - Peşmerge: Efsane çöktü

Yaklaşık 20 gündür yazamadım. Güya tatil yapacaktım.

Ancak 4-5 gün fırsat bulabildim. Gerisi: Zorunlu seyahatler.

Kayda geçmesini isterim.

***

Gündemin iki önemli maddesi var.

Biri: Çankaya seçimi. Yazmak içimden gelmedi.

***

Diğeri: IŞİD'in Erbil hamlesi.

Soru çok. Netleşenlerden başlayalım.

***

Önce lügatçe.

"Peşmerge"nin anlamından başlayalım.

Fedai. Ölmeye hazır savaşçı demek.

***

Irak Kürt yönetimi iki konuda zengin.

Biri: Petrol parası.

Yılda ortalama 15-20 milyar dolar.

Diğeri: Kalabalık bir peşmerge ordusu.

Silah altında 90 bin.

Yedeklerle birlikte 170 bine yakın.

Neredeyse Irak merkezi ordusu kadar (180 bin).

***

Peşmerge faktörü, stratejide öndeydi.

Sadece bölge kuvvetleri açısından değil.

Barzaniler de hesaplarını "peşmerge"li yapıyordu.

Varsayılan özellikleri:

Bir: Gerilla tecrübesine dayanıyor.

İki: Modern silahlara sahip düzenli ordu.

Üç: Irak'ta savaşma yeteneği olan başlıca kuvvet.

Dört: Bağımsızlık gibi "milli" bir amacı var.

Sonuç: "Peşmerge, bir bölge efsanesi."

***

IŞİD Irak'ta 10 Haziran'da Musul'a girdi.

Önce Şiileri hedefledi.

2 Ağustos'ta Kürt bölgelerine abandı.

Peşmerge? Beklentileri boşa çıkardı.

Başta Sincar, birçok bölgeden hemen çekildi.

IŞİD, kolayca Erbil'in kapısına dayandı.

Çoğu çevre şaşkınlıkla keşfetti: Peşmergenin savaş yeteneği yokmuş!

Manzara: Barzaniler de, halk da peşmergesine güvenmiyor.

Çare: ABD müdahalesi için duacılar!

***

Oysa, durum belliydi.

IŞİD saldırısından 3 hafta önce yazdım. "Peşmerge savaşamaz" diye.

Aynen aktarıyorum.

"Olgu 1: Kuzey Irak'ta 1992'den beri federal bölge var.

Olgu 2: 2003'ten beri petrolden %17 pay alıyorlar.

Olgu 3: Kürt partileri bir 'aygıt' kurdular.

Fakat bu 'devlet' değil, 'para paylaşım' örgütü oldu.

Herkes Maliki'nin ordusunu eleştiriyor: 'Savaşamadı' diye.

Peşmergenin 'savaşabileceğini' kim söyledi?

Gidip gelenlerle bir konuşmayı deneyin."

(Bak: İran iddialı: Kürt devleti gelmiyor, gidiyor, 15 Temmuz 2014 )

***

Peşmerge niye savaşamadı?

Cevabı basit: "Ölme yeteneği yok."

Ölme yeteneği nasıl kazanılır?

Bir: "Vatan" için savaşıyorsan.

İki: "Vatan"ı savaşarak kazandıysan.

Gerçek ne?

Bir: Peşmerge "vatan"ın değil, partilerin "maaşlı memuru".

İki: "Kürdistan"ı peşmerge değil, ABD kurdu.

***

İzleyenler bilir.

Evet: Ortak peşmerge bakanlığı kuruldu.

Güya: Barzani ve Talabani peşmergeleri "birleştirildi".

Fakat: Emirleri "federal devlet"ten almıyor.

Silah iradesi hâlâ partilerde.

***

Geçenlerde Barzani'nin "Maliye Bakanı" açıkladı.

Bölgesel Kürt yönetimindeki maaşlı memur sayısını.

1 milyon 400 bin kişiymiş (peşmerge dahil).

Aylık ödeme 1 milyar dolar. (Bak: Bassnews, 22.7.2014).

Sonuç: Petrol geliri maaşlara gidiyor.

***

Yani:

Kuzey Irak'ta nüfus: 5 milyon.

Memur: 1.4 milyon.

Nüfusun üçte biri devletten maaşlı.

Türkiye, Kuzey Irak gibi olsaydı.

75 milyon nüfusa 25 milyon memur bulunacaktı.

Oysa Türkiye'de toplam kamu istihdamı: 3 milyon 349 bin kişi.

***

Kuzey Irak'ta olmayanlar:

Bir: "Milli" bir ekonomi yok.

İki: "Milli" bir ordu yok.

Üç: "Milli" bir devlet aygıtı yok.

Var olanlar.

Devlet: Petrol parasını nüfuza göre paylaştıran siyasi holding.

Ordu: Para paylaşımını güvenceye alan "özel güvenlik".

(İç düzen içindir. Dışarıyla savaşmaz.)

Partiler: Siyasi aşiretler.

***

Not: Bunları kimseyi küçümsemek için yazmadım.

1990'dan sonra kurulan bazı Türk cumhuriyetleri de farklı değil.