Asya-Pasifik semalarında tansiyon giderek yükselirken Pekin’den gelen bir iddia, askeri havacılık dünyasını karıştırdı. Çin devlet televizyonu CCTV, bir Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri (PLAAF) pilotunun, tek başına iki Amerikan hayalet uçağını -muhtemelen F-22 Raptor ya da F-35- Doğu Çin Denizi üzerinde tespit edip radar kilidiyle uzaklaştırdığını duyurdu.
Washington olayı ne yalanladı ne de doğruladı ama Pekin’in “görünmez” uçakları kilitleyebildiği iddiası, Pasifik’teki hava üstünlüğü dengesine dair ezberleri sarstı. Çin medyası olayı “5. nesil ABD jetlerinin çağı kapanıyor” başlıklarıyla gördü.
PİLOT O ANLARI ANLATTI
Televizyon yayınına çıkan pilot Li Pengfei, rutin devriye görevi sırasında “iki yabancı hayalet uçak” tespit ettiğini söyledi. Li, J-16’nın hedeflere yaklaşarak agresif bir manevra yaptığını ve radar kilidine almayı başardığını belirtti.
“Tanımlanamayan uçaklar hızla bölgeden uzaklaştı” diyen Li, olayın Çin’in entegre hava savunma ağı tarafından desteklendiğini belirtti. Uçaktan karadaki radar sistemlerine kadar tüm sensörlerin anlık veri paylaşımı yaptığı bu koordinasyon, eğer doğruysa Çin’in komuta-kontrol kapasitesinde dev bir sıçrama anlamına geliyor.
Uzmanlara göre bu olay, Pekin’in “ulusal egemenliği koruma” söyleminin bir parçası olarak da okunmalı. Doğu Çin Denizi, uzun süredir Çin ve ABD uçaklarının sık sık burun buruna geldiği en gergin hava sahalarından biri.
J-16
Shenyang üretimi J-16, Rus SU-30 platformu temel alınarak geliştirilen iki koltuklu, çift motorlu çok rollü bir savaş uçağı. Gelişmiş radar sistemleri, elektronik karıştırma kabiliyetleri ve uzun menzilli PL-15 füzeleriyle donatılan uçak, Çin’in “yarı beşinci nesil” gücü olarak tanımlanıyor.
Özellikle düşük frekanslı radar modları sayesinde hayalet uçakları tespit etme konusunda avantaj sağladığı belirtiliyor. Çin’in KJ-500 erken uyarı uçaklarıyla ağ bağlantısı içinde çalışan J-16’lar, radar verilerini anlık olarak paylaşabiliyor. Bu sistem, ABD ve NATO’nun ağ merkezli savaş doktrinine benzer bir yapının Çin versiyonu olarak görülüyor.
GÖRÜNMEZLİĞİ YOK ETMEK
Çin’in son yıllarda geliştirdiği JY-27A ve SLC-7 gibi uzun dalga radarları, düşük görünürlük özelliğine sahip uçakları yüzlerce kilometre öteden tespit edebiliyor. Pekin ayrıca “kuantum radar” teknolojisine yatırım yapıyor; bu sistem teorik olarak, uçak yüzeyinden yansıyan fotonlardaki değişimleri izleyerek görünmezliği tamamen geçersiz kılabiliyor.
Eğer J-16 gerçekten F-22 veya F-35’e radar kilidi atabildiyse, bu gelişmelerin pratiğe döküldüğü ilk örnek olabilir. “Görünmezlik” efsanesi, radarın frekansına ve ortam koşullarına bağlı bir avantajdan ibaretse Çin’in yeni sensör ağları o avantajı kırıyor olabilir.
GÜÇ GÖSTERİSİ
Askeri uzmanlara göre olay sadece taktiksel değil, psikolojik bir gösteri. Çin, ABD’nin üstünlüğü sembolü olan hayalet uçaklara karşı koyabildiğini göstermek istiyor. Bu da Washington’a açık bir mesaj niteliğinde: Çin hava sahası artık cezasız geçilemez.
Li Pengfei gibi pilotlar, “Kızıl Kılıç” ve “Altın Miğfer” tatbikatlarında hayalet uçaklara karşı simülasyonlarla eğitiliyor. Bu eğitimlerde yapay zekâ destekli sistemler, pilotlara saniyeler içinde tehdit analizi ve füze yönlendirme verisi sağlıyor.
F-22 RAPTOR
Pekin’in iddiasını çarpıcı kılan, karşısındaki uçakların kimliği. Çin medyasına göre radar kilidi atılan jetler, ABD Hava Kuvvetlerinin gururu olan F-22 ve F-35 modellerinden biriydi.
2000’lerin başında hizmete giren F-22, süper manevra kabiliyeti ve radar kesit alanı golf topundan küçük olduğu söylenen gövdesiyle, uzun süre “görünmezlik” kavramının zirvesi olarak anıldı. Ancak sınırlı üretim ve artan bakım maliyetleri, bu hayalet filosunun zorluklarını ortaya koydu.
F-35 LIGHTNING II
F-35 ise ABD’nin ve müttefiklerinin yeni bel kemiği. Binlerce kilometre uzaktaki sensörlerle bağlantı kurabilen bu uçak, çoklu görev kabiliyetiyle öne çıkıyor. Ancak düşük görünürlük kaplamasının aşırı bakım gerektirmesi ve belli açılardan daha yüksek radar izine sahip olması, onu “tamamen görünmez” olmaktan uzaklaştırıyor.
Tam da bu nedenle, Çinli pilotun “görünmez uçakları kilitledik” iddiası, sadece teknik değil, sembolik bir meydan okuma anlamı taşıyor.
TEK BİR AĞ
Çin’in mesajı net: Hava üstünlüğü artık tek bir uçağın değil, sensör ağlarının savaşı haline geldi. Bu anlayış, ABD’nin de kendi “Ortak Tüm Alan Komuta ve Kontrol” (JADC2) projesinde izlediği yola benziyor.
Pekin’in hedefi ise bu sistemin yerli versiyonunu kurmak. Uydular, radarlar, elektronik harp uçakları ve savaş pilotları tek bir ağda birleştiğinde, gökyüzündeki görünmezlik masalı gerçekten bitmiş olabilir.