ABD’li uzman: Afganistan’dan çekilmek Asya’yı cesaretlendirecek
ABD’li dış politika uzmanı S. Enders Wimbush, Trump dönemi alınan Afganistan’dan geri çekilme kararını devam ettiren Biden yönetimini açıkça eleştiriyor.
Bunun Orta Asya’daki müttefiklerin gözünde ABD’nin ‘güvenilmez müttefik’ görüntüsü yaratacağını ve bölgede Türkiye, Çin, Rusya ve İran’ın hareket alanını artıracağını belirtiyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dış Politika Konseyi’nden 0S. Enders Wimbush, birkaç gün önce ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi ile ilgili bir değerlendirme yazısı yayımladı. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesinin “tehlikeli jeopolitik yeniden düzenlemeler” anlamına geldiğini söyleyen ABD’li uzman, Afganistan’dan çekilmenin Asya ülkelerinin stratejilerini değiştireceğini ve onları daha da cesaretlendireceğini belirtiyor.
‘AFGANİSTAN:STRATEJİK BAŞARISIZLIK’
Biden’ın Trump gibi Afganistan’dan geri çekilmeyi sürdürmesini ABD ve müttefikler açısından büyük bir maliyetin sonucu olduğunu söyleyen yazar şöyle devam ediyor:
“Afganistan'ı yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'ndeki seçmenler için küçük, bağımsız bir çıkar çatışması olarak ele alarak, Amerika'nın uzun süredir devam eden taahhüdünü sona erdirmek için birkaç bin askeri geri çekmek, stratejik bir başarısızlığı siyasi yardım olarak yeniden çerçevelendiriyor.
Ancak, Amerika'nın rekabette yer almaması, bir dizi nükleer devlet ve güvenilir nükleer adaylar da dâhil olmak üzere rakiplerini, hedefleri yeniden gözden geçirmek, stratejileri yeniden tasarlamak ve yetenekleri uzun vadede ABD çıkarlarını tehdit edecek şekillerde birleştirmek için cesaretlendirdiğinden, daha büyük bir jeopolitik harita üzerinden değerlendirdiğimizde rahatlama kısa ömürlü olacaktır.”
‘GERİ ÇEKİLME HİNDİSTAN’I TEHLİKEYE ATACAK’
Orta Asya'nın kalbindeki Amerikan varlığının, uzun zamandır bölgenin diğer aktörlerinin stratejilerinde kilit bir belirleyici olarak görüldüğünü ifade eden Wimbush, ABD’nin geri çekilmesinin en büyük tehlikenin müttefik Hindistan’ın içine düşeceği durum olacağını söylüyor:
“ABD Afganistan'dan çekilirse, tüm bu aktörler, ABD varken gerçekleştiremeyecekleri gündemleri ilerletmek için stratejilerini değiştirecekler. Müdahale, bölgenin diğer aktörleri için hedeflerini sınırlayan ve stratejilerini çeşitli ilgi alanları, arzuları ve istekleri doğrultusunda şekillendiren yeni bir stratejik hesap oluşturmasına neden olmuştu. Geri çekilme bu kısıtlamaları yok edecek. Birkaç müttefik, ABD'nin geri çekilmesini kendi stratejik savunmaları için tehlikeli olarak görecek. Afganistan'da iç karışıklıkların bitirilmesine büyük yatırım yapan Hindistan akla geliyor - çünkü ABD'nin çekilmesi Hindistan'ı hem Çin'in hem de Pakistan'ın entrikalarına maruz bırakacak. Her ikisi de, Hindistan'ın pahasına anın tadını çıkaracak. Bu arada, Hindistan'a verilen mesaj net olacaktır: ABD, Amerika'nın güvenlik gündemini desteklemek için Hindistan'ı içine ittiği diğer ‘stratejik ittifak’ faaliyetlerinin güvenilmez bir ortağıdır.”
ÇİN, TÜRKİYE, İRAN VE RUSYA’NIN ETKİSİ ARTACAK
ABD’li uzman, geri çekilmenin Asya ülkelerinin inisiyafini artıracak şekilde stratejilerini değiştireceklerini şu şekilde vurguluyor:
“Bunun tam NATO üyeliği başvurusunu desteklemesi umuduyla Afganistan'daki ABD ordusunu desteklemek için yüzlerce askerini gönderen küçük Gürcistan’ın gözünde bile, Amerika eskisinden farklı görünecek. Kaybeden tarafı desteklemek, her zaman destek veren kuvvetler içindeki kredinizi azaltır.
Çin, Pakistan, İran, Türkiye, Rusya, tüm Orta Asya devletleri - ve hatta Güney Kafkasya devletleri - ABD'nin geri çekilmesinin sonuçlarını hesaba katacak şekilde stratejilerini uygulayacaklar. Bu hoş olmayacak.”
‘ASYALI AKTÖRLER BİRLEŞECEK’
ABD’li uzman, Çin, Rusya, Türkiye ve İran gibi ülkelerin, ABD’nin geri çekilme sonrası daha çok birlikte çalışacağını, geri çekilme kararı alan ABD’li siyasileri “stratejik düşünmediklerini şu şekilde belirtiyor:
“Bu aktörlerden bazıları muhtemelen yetenekleri birleştirecek. İlk olarak Çin, Rusya ve İran'ı düşünün, şu anda hayal bile edilemeyen diğer kombinasyonları aklınıza getirin. Güçlü komşular, Amerika'nın Afganistan'a olan bağlılığını kendilerine verdiği desteğe organik olarak gören Orta Asya "standartları" arasında kalkınma, güvenlik ve işbirliğinde memnuniyetle karşılanan kazanımları tehlikeye atacaklar. Birbirini izleyen yönetimler, Avrasya'nın jeopolitik rekabetinin dinamiklerini bölge için tutarlı bir Amerikan stratejisine dönüştürmeye uzun süredir direndiler. Dışişleri Bakanlığı'ndan bir koro, ABD'nin Afganistan için pek çok programı olduğunu söylüyor. Endişelenmeyin, diyorlar, rekabetçi konumumuz güvende. Her zaman iddia ettikleri şey budur, programların strateji olmadığını asla anlamazlar. Sıhhi tesisat mimarisini hiç anlamadan çok fazla ‘çözüme’ sahip oldukları konusunda ısrar eden tesisatçılar gibidirler.”
ABD’li dış politika uzmanı Wimbush, değerlendirmesini “Bu yönetimin basitçe ‘sonsuza dek savaşları’ reddetmesi, hayatî ABD çıkarlarının olduğu bir bölgede jeopolitik rekabetin ısrarcı gereksinimlerinin derin bir yanlış anlaşılmasını ortaya koyuyor.” şeklinde geri çekilme politikasını devam ettiren Biden yönetimini eleştirerek bitiriyor.
