Etiyopya'nın kutsal tabletleri ne olacak?

Etiyopya ve civarında oluşturulan birkaç küçük ülke bizim tarihte Habeşistan olarak bildiğimiz (ing: Abyssinia veya Arapçada Al-Habash) ülke. Bu tablet işi hem kutsal hem gizli. Britanya imparatorluğu askerleri 1868 yılında Kopti Hristiyan’ı olan Etiyopya İmparatorluğu'nu Makdala savaşında yenip, mallarını, tapınaklarını yağmalıyorlar ve zenginliklerini filler ve katırlar ile gemilerine taşıyorlar.

Malları yağmalanan toplum, muhtemelen dünyanın en eski Hristiyanları yani tarihi, eşsiz kutsal tablet ve objelere sahipler. Bu objeler Hristiyanlık ve Yahudiliğin kökenlerine ışık tutan objeler. Britanya Müzesi 150 yıldır bu tabletleri gizliyor ve sergilemiyor. Hatta kendi küratörlerine ve Müze mütevelli heyetine dahi göstermiyor sadece belirli din adamlarına kısıtlı erişim hakkı veriyor.

Yani bugün dahi envanterde ne var ne yok pek belli değil. Zaman içinde İngiltere'nin farklı yerlerindeki kiliselerden bazı parçalar ortaya çıkıyor misal 23 yıl önce Edinburg Kilisesi'ndeki bir dolapta bu tabletlerin biri ortaya çıkmıştı. Müzede 11 adet tahta ve taş tablet olduğu düşünülüyor. Etiyopya'nın Kültür Bakanlığı yıllardır bu tabletleri geri almak için mücadele veriyor. Anglikan Kilisesi'nin merkezi sayılan Westmister Kilisesi geçen ay bir açıklama yaptı ve katedral sunağının içine mühürlü olan bir tabletin Etiyopya'ya iadesini uygun buldu. Bu tabletler ahit sandığı ve on emir ilintili tabletler olduğu için konu hayli gizemli. Bakalım bu işin sonu nereye gidecek. Etiyopya'daki bazı tapınaklarda zamanında Ahit Sandığı’nın bulunduğu konusunda dedikodular da yok değil.

Genel olarak arkeolojik objeler, dini objeler konusunda müzecilik, koleksiyonculuk ve kaçakçılık konuları önümüzdeki on yıllar boyunca konuşulmaya, uluslararası dava ve itilaflara konu olmaya devam edecek. Bu konuların ülkelerin potansiyel turizm geliri alanında da önemi büyük. Türkiye'nin sadece bu alanda çalışan bir istihbarat servisi kurmayı değerlendirmesi uygun olabilir. Tüm bu konular ve objeler, Osmanlı coğrafyası içinde veya civarındaki yer ve olaylar ile ilgili. Türkiye bu işlerin hem coğrafi olarak merkezinde hem de çoğu objenin tarihsel mirasçısı durumunda yani bu işlerden kaçış yok. Britanya müzesinin depolarında kayıt dışı saklanan kim bilir daha ne eserler var...