7 maddede Irak'taki çatışmalar

Mukteda es-Sadr ise ülkeye yayılan şiddet olaylarından sonra ‘Batsın böyle devrim.’ diyerek takipçilerini eve dönme çağrısı yaptı. Irak’ta tarafların sağduyusu kaos planını boşa çıkardı.

Irak’ta önceki gün yaşanan çatışmalar, ülkede yeniden bir iç savaş yaşanması endişesini gündeme getirdi.

ABD’nin Irak işgali ve dayattığı anayasa, ülkeyi etnik ve mezhep temelli siyasi çekişmeler üzerinden sürekli krizlere ve iç savaşlara sürükleyen bir yapı doğurdu. Önceki gece yaşanan silahlı çatışmalar da bu fay hattı üzerinde ortaya çıktı.

Son seçimlerde sandıktan birinci çıkan Sadr Hareketi’nin lideri Mukteda es-Sadr, bir yıl süren hükümet krizinin ardından tüm milletvekilleriyle istifa edip “sine-i millete” gitmiş ve erken seçim çağrısı yapmıştı. Diğer Şii grupların diyalog çağrılarını reddeden Sadr, “İşgal anayasası değişmeden siyasi istikrar sağlanamaz.” vurgusuyla yeni anayasa çağrısı yapmıştı. Sadr destekçileri ise talepleri Kazımi hükümeti ve diğer siyasi güçler tarafından kabul görmeyince Irak parlamentosunu basmış ve Yeşil Bölge olarak bilinen “devlet mahallesi”nde oturma eylemi başlatmıştı.

Son olarak Mukteda es-Sadr’ın siyasetten çekildiğini açıklaması üzerine, destekçileri Yeşil Bölge’deki hükümet saraylarını bastı. Güvenlik güçleri grubu dağıtmak üzere müdahale etti. Sadr milislerinin silahlı karşılığı bölgeyi savaş yerine çevirdi. Devletin güvenlik birimlerinin resmi parçası olan Haşdi Şabi’nin içindeki büyük gruplardan Asayib Ehlil Hak ile Sadr grubu arasındaki çatışmalar ülkenin güney şehirlerine yayıldı.

Gazetemizin baskıya gittiği saatlerde, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr destekçilerini evlere dönmeye davet etti ve sokağa çıkma yasağı kaldırıldı.

1. SADR’IN SİYASETTEN ÇEKİLMESİ ÇATIŞMALARIN FİTİLİNİ ATEŞLEDİ

Irak'ta önceki gece başlayan olayların fitili, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın siyasetten tamamen çekildiğini duyurmasıyla ateşlendi.

Şii dini ve siyasi lider Sadr, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Siyasi işleri bıraktığımı ve siyasetten tamamen çekildiğimi ilan ediyorum. Babamın mezarı, tarihi eser kurumuyla Sadr ailesinin müzesi hariç tüm kurumları kapatma kararı aldım.” ifadesini kullandı.

Açıklamasında, İran'da ikamet eden ve dün "mercilik görevine son verdiğini" duyuran Iraklı Şii dini mercilerden Ayetullah Kazım el-Hairi'yi de eleştiren Sadr, Hairi'nin mercilikten çekilme kararını kendi iradesiyle almadığını ileri sürerek üstü kapalı İran’ı suçladı.

Mukteda es-Sadr’ın istifa kararının hemen ardından destekçileri, Yeşil Bölge’de bulunan Hükümet Sarayı önündeki beton bariyerleri yıkarak protesto eylemi başlattı ve hükümet yetkililerini istifaya çağırdı.

Eylemin hemen ardından Irak Ortak Operasyonlar Komutanlığı'dan yapılan açıklamada, Bağdat'ta önceki gün saat 15.30 itibarıyla sokağa çıkma yasağı kararı alındığı bildirildi. Bakanlar Kurulu'nun haftalık toplantılarını askıya alan Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi ise şiddetin önüne geçmek için Mukteda es-Sadr'dan "destekçilerine hükümet kurumlarından çekilme çağrısında bulunmasını" istedi.

Sadr Hareketi destekçileri, sokağa çıkma yasağına, başkent Bağdat'ın yanı sıra ülkenin güney kentlerinde sokaklara dökülerek yanıt verdi. Hükümet binalarıyla yabancı misyon temsilciliklerinin bulunduğu korunaklı Yeşil Bölge'de uzun süredir eylem yapan grup ise Cumhurbaşkanı Sarayı ve Hükümet Sarayı’nı bastı.

2. MİLİSLER DEVLETLE ÇATIŞTI, YEŞİL BÖLGE SAVAŞ YERİNE DÖNDÜ

Irak güçleri, hükümet sarayını işgal eden Sadr Hareketi destekçilerine göz yaşartıcı gazla müdahalede bulunarak kitleyi binanın dışına çıkardı. İçerideki kalabalığı tahliye eden güvenlik birimleri, sarayın kapılarını kapatarak binayı koruma altına aldı.

Sadr yanlısı yüzlerce kişi ise Hükümet Sarayı'nın bulunduğu bahçede eylemlerine devam etti.

Öte yandan Sadr’a bağlı Seraya es-Selam milis gücü ise yüzlerce silah dolusu araçlarla Yeşil Bölge çevresine konuşlanarak içerideki askerlerle çatışmalara girdiği bildirildi.

Sadr Hareketi’ne bağlı haber kaynaklar, Yeşil Bölge'nin farklı noktalarında güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu 20 kişinin öldüğü, 150’yi aşkın eylemcinin yaralandığını duyurdu. Dün hayatını kaybedenler için Necef kentindeki Hz. Ali Camisi'nde cenaze töreni düzenlendi.

Başbakan Kazımi, güvenlik güçlerinin protestoculara silah kullanmasını kesinlikle yasakladığını ve Yeşil Bölge’de yaşanan silahlı çatışmalara dair derhal soruşturma başlatılması talimatı verdiğini duyurdu. Kazımi, “Güvenlik güçlerimiz protestocuların güvenliğini sağlamaktan sorumludur. Güvenlik talimatlarının herhangi bir ihlali derhal yasal bir soruşturmaya tabi tutulacaktır.” ifadelerini kullandı.

Eylemin sürdüğü Yeşil Bölge’de Sadr destekçileriyle İran yanlısı Şii Koordinasyon Çerçevesi yandaşları arasında da taşlı sopalı kavgaların meydana geldiği, daha sonra Haşdi Şabi güçleri ile eylemciler arasında silahlı çatışmaların başladığı bildirildi. Irak Ortak Operasyonlar Komutanlığı, daha önce Bağdat için ilan edilen sokağa çıkma yasağının ülkenin tamamında 19.00'dan itibaren süresiz biçimde uygulanacağını duyurdu.

3. Şİİ LİDER ŞİDDETİN DURMASI İÇİN AÇLIK GREVİNE GİTTİ

Irak'ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, silahlı çatışmalar duruncaya kadar açlık grevine başladığını açıkladı.

Sadr'ın sağ kolu sayılan müstafi milletvekili Hasan Azari, sosyal medya hesabından yayınladığı açıklamada, "Liderimiz, şiddet ve silahlı çatışma bitene kadar açlık grevine başladı." dedi. Azari, tarafları silahlı çatışmayı sonlandırmaya çağırdı.

Haşdi Şabi’nin bir kolu olan Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ise “Kardeşler arasında şiddetle bir çözüm mümkün değil.” diyerek tüm tarafları silahlarını bırakmaya ve sorunları diyalog yoluyla çözmeye davet etti.

Irak Başbakanı Mustafa Kazımi ise sosyal medyada yaptığı açıklamada “Mukteda es-Sadr Hazretleri’nin şiddeti durdurma çağrısına değer veriyorum. Aynı şekilde Hadi El-Emiri’nin ve sükuneti sağlayıp daha fazla şiddeti önlemeye katkı sağlayanların çağrılarını da. Herkese Iraklı kanının akmasını önlemek için milli bir sorumluluk üstlenmeye çağırıyorum.” dedi.

4. HAŞDİ ŞABİ İTİDAL ÇAĞRISI YAPTI

Haşdi Şabi (Irak Halk Seferberlik Güçleri) lideri Falih el-Feyyaz, Bağdat'taki Yeşil Bölge'de yaşanan olaylarla ilgili yaptığı açıklamada taraflara sükûnet ve itidal çağrısında bulunarak, ülkedeki siyasi süreci desteklemeyi sürdüreceğini belirtti. El-Feyyaz “Irak halkına siyasi süreci destekleyeceğimize ve ilgili kurumlar aracılığıyla onu koruyacağımıza söz veriyoruz.” dedi.

“Anayasaya, kanunlara ve sandığa başvurmalıyız. Tüm siyasi partilerin sorumlu davranmasını rica ediyorum.” diyen el-Feyyaz, Haşdi Şabi'nin siyasi ittifakların dışında kalacağını kaydetti.

Aydınlık’a konuşan Haşdi Şabi kaynakları ise olayların iç savaş kışkırtma amacıyla çıkartıldığını ancak 2-3 gün içerisinde hayatın normal akışına döneceğini söyledi. İsminin açıklanmasını istemeyen bir Haşdi Şabi yöneticisi, “Birkaç çete ve arkalarındaki eski Baas Partisi kalıntıları bu işe kalkıştı. Tek amaçları iç savaş yaratmak. Ama o fırsatı kaçırdılar. Destekçilerinin yüzde 60’ı onlara sırt çevirip evlerine sığındı.” ifadelerini kullandı.

5. İRAN KARA VE HAVA TRAFİĞİNİ KESTİ

İran, Irak'ta meydana gelen olaylar nedeniyle bu ülkeye açılan tüm kara sınırlarının kapatıldığını ve Bağdat'a uçuşların durdurulduğunu açıkladı.

İranlıları Irak’a seyahatten kaçınmaya çağıran İçişleri Bakanlığı Yardımcısı Mecid Mirahmedi, "Irak'taki istikrarsız ortam nedeniyle İran ve Irak'ın tüm kara sınırlarının kapatıldığını ve kimsenin sınırlardan geçmesine izin verilmeyeceğini vurguluyorum." dedi.

Tahran Uluslararası İmam Humeyni Havalimanı Yetkilisi Said Çelenderi ise Bağdat'a uçuşların ikinci bir duyuruya kadar geçici olarak durdurulduğunu açıkladı.

Tesnim haber ajansına konuşan İran Havacılık Kurumu Sözcüsü Mir Ekber Rezevi, Erbain törenleri için Necef'te bulunan İran vatandaşlarını ülkeye getirmek için Necef şehrine olağanüstü bir uçuş planı yaptıklarını söyledi.

Olayların başladığı gün Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, İran’daydı. İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan'la görüşen Hüseyin, Irak ve İran'ın güvenliğinin iç içe olduğunu belirterek, ülkesinin, topraklarından İran'a yönelik bir tehdide izin vermeyeceğini söyledi.

Abdullahiyan, Irak'ta istikrarın, barışın, ulusal birliğin korunmasının ve yasal kurumlara saygının önemine değinerek, sorunların çözümü konusunda yasal süreç çerçevesinde Irak hükümetinin korunmasının önemini vurguladı.

Hüseyin, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi tarafından da kabul edildi.

6. ‘BATSIN BÖYLE DEVRİM’ DEDİ ÇATIŞMALAR SONA ERDİ

Dün öğlen saatlerinde Mukteda es-Sadr, ülkede yaşananlardan üzüntü duyduğunu belirterek, sokakta çatışan destekçilerinden 1 saat içinde evlerine dönmelerini istedi.

Şii lider Sadr, düzenlediği basın toplantısında, Irak'ın "yolsuzluklar ve şiddete" sahne olduğunu ifade etti. Sadr, "Yaşanan çatışmalardan dolayı Irak halkından özür diliyorum. Bu devrim barışçıl olmaktan çıktığı için devrim değildir ve buna devrim diyemem. Batsın böyle bir devrim." dedi.

Başbakan Mustafa el-Kazımi ile Irak güçleri ve Haşdi Şabi unsurlarına da teşekkür eden Sadr, ülkedeki milislerin varlığını eleştirdi. Sadr'ın çağrısı sonrası ülkedeki sokağa çıkma yasağı da kaldırıldı.

Irak'ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr'ın çağrısı üzerine başkent Bağdat'ta sokakta bulunan silahlı destekçileri alandan çekilmeye başladı.

Sadr'ın, Yeşil Bölge'de hükümet güçleriyle çatışmalara giren silahlı destekçilerine yaptığı "eve dönün" çağrısı olumlu karşılık buldu. Şii dini ve siyasi lidere bağlı silahlı kişiler, Sadr'ın çağrısına itaat ederek çekilmeye başladıklarını açıkladı.

7. DÜNYA ENDİŞEYLE KARŞILADI

Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, "Bağdat’ta bir süredir yaşanan gelişmeler, ülkenin istikrarı, birliği ve güvenliği bakımından tehlike arz eden bir hal almıştır. Dost ve kardeş Irak'ın istikrar ve güvenliği, Türkiye için hayati önemdedir. Bu itibarla, ülke geneline yayılan şiddet olaylarından endişe duyuyoruz." değerlendirmesi yapıldı.

Açıklamada, tüm taraflar sağduyu ve itidale davet edilerek, "Mevcut siyasi ihtilafların suhuletle ve kapsayıcı diyalogla çözüme kavuşturularak, Irak halkının huzur ve esenliğinin sağlanmasını temenni ediyoruz." ifadelerine yer verildi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby,

Irak'ın başkenti Bağdat'ta yaşanan çatışmaları "rahatsız edici" olarak nitelendirdi. Kirby, "Şimdi gerginlik değil, diyalog zamanı. Bu şiddet olaylarının yatıştırılması ve barışçıl göstericilere saygı duyulması çağrısı yapıyoruz." ifadesini kullandı.

Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu (UNAMI) da yazılı açıklamasında, göstericileri Yeşil Bölge'yi terk etme ve hükümet binalarını boşaltmaya çağırdı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise Irak’taki tüm taraf ve aktörleri “farklılıklarının üstesinden gelmeye ve daha fazla gecikmeden yapıcı bir yol için barışçıl ve kapsayıcı bir diyaloğa” davet etti.

Mısır, Cezayir ve Arap Birliği’nden yapılan açıklamalarda ise, Iraklılar mevcut siyasi krizi aşmak için diyalog diline öncelik vermeye çağrıldı. Ülkenin daha fazla şiddet, kaos ve kan dökülmesine sürüklenmemesi için bir an önce çatışmaların durması gerektiği belirtildi.