Kredi derecelendirme kurumu: İsrail keskin bir ekonomik gerilemeye gidiyor

Kredi derecelendirme kuruluşu Standart & Poor’s (S&P) geçen hafta yayınladığı bir raporda, Gazze’ye yapılan operasyonların jeopolitik ve güvenlik risklerini artırması nedeniyle İsrail ekonomisinin sert bir küçülme yaşayacağını belirtti. Derecelendirme kuruluşu, küçülme için düşük ticari faaliyet, düşen tüketici talebi ve "çok belirsiz" bir yatırım ortamını gerekçe gösterdi. S&P raporu, kuruluşun geçen ay, 7 Ekim'de çatışmaların başlamasından sadece iki hafta sonra İsrail'in kredi görünümünü “durağan”dan “negatif”e indirmesinin ardından geldi. Derecelendirme kuruluşları Moody's ve Fitch de İsrail'in kredi notunu düşürmek üzere incelemeye aldı.

ESİR AİLELERİNE TAZMİNAT AÇIĞI ARTIRDI

S&P, İsrail'in 2023 ve 2024 yıllarında GSYH'nin yüzde 5,3'ü oranında bir mali açık vereceğini öngörürken, bu oran kuruluşun savaş öncesi tahmini olan yüzde 2,3'e kıyasla daha yüksek. İsrail hükümeti orduyu finanse etmek ve Gazze sınırına yakın işletmelerin yanı sıra HAMAS tarafından kaçırılan kurbanların ve rehinelerin ailelerine tazminat ödemek için harcamaları önemli ölçüde arttırdı. Bu durum, geçen ay 6 milyar dolara ulaşan rekor bütçe açığına yol açarak bir yıl öncesine göre yedi kattan fazla bir artışa neden oldu.

3 AY SÜRECEĞİNİ TAHMİN EDİYORLAR

S&P analistleri Maxim Rybnikov ve Karen Vartapetov raporda, İsrail ve HAMAS arasında Gazze'de daha önce de birkaç çatışma yaşandığını ancak mevcut savaşın çok daha büyük ölçekli olduğunu belirtiyor. Uzmanlar "Şu anda çatışmanın Gazze merkezli kalacağını ve en fazla üç ila altı ay süreceğini varsayıyoruz." değerlendirmesini yaptı. İsrail'in mali açığı bir önceki ay yüzde 1,5 iken ekim ayında GSYH'nin yüzde 2,6'sına yükseldi. İsrail 2022 yılında GSYH'nin yüzde 0,6'sı oranında 35 yıl sonra ilk kez bütçe fazlası vermişti. Uzmanlar raporda, "Doğrudan savaş harcamaları ve desteği eninde sonunda azalacak olsa da, savunma harcamalarının orta vadede yüksek kalmasını bekliyoruz" diye yazdı. Rybnikov ve Vartapetov ileriye baktıklarında İsrail ekonomisinin 2024'ün ilk çeyreğinde toparlanmaya başlayacağını tahmin etti.

‘AYLIK İKİ MİLYAR DOLAR KAYBEDİYORUZ’

İsrail Maliye Bakanlığı baş ekonomisti, İsrail’in savaş nedeniyle aylık iki milyar dolardan fazla para kaybettiğini belirtti. Baş ekonomist, devam eden savaşın İsrail'in GSYH’sinde yüzde 1,4'lük (2,50 milyar dolar) bir kayba yol açtığını belirtti. İsrailli gazete The Marker’a göre, bu verilerin yardım planını da içeren bütçe için net bir çerçeve oluşturması amacıyla hükümete sunulacağını açıkladı.

BÖLGE EKONOMİSİNİ DE ETKİLİYOR

IMF Direktörü Kristina Georgieva de savaşın Gazze Şeridi için yıkıcı olduğunu ve Batı Şeria ekonomisi üzerinde ciddi etkileri bulunduğunu, İsrail'in ise ekonomik bir yavaşlamaya tanık olacağını belirtti. Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Zirvesi çerçevesinde Reuters ile yaptığı söyleşide Georgieva, bu savaşın Mısır, Lübnan ve Ürdün gibi komşu ülkeler için özellikle turizm ve yüksek enerji maliyetleri açısından zorluklar yarattığını söyledi.

SAVAŞ BORÇLARI

Amerikan Financial Times gazetesinin İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşını finanse etmek için milyarlarca dolar borçlandığını, ancak anlaşmaları tamamlamak için alışılmadık derecede yüksek borçlanma maliyetleri ödemek zorunda kaldığını bildirmesi de dikkat çekti. Gazete, İsrail'in son haftalarda "HAMAS’a karşı savaşını finanse etmek için özel görüşmeler yoluyla milyarlarca dolar borç aldığını" bildirdi. İsrail Maliye Bakanlığı savaşın başlamasından bu yana yaklaşık 30 milyar şekel (7,8 milyar dolar) borç biriktirdiğini açıkladı.