Osmanlı'da paralar nasıl üretiliyordu? İşte yanıtı
Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli bölgelerinde farklı tasarımlara sahip pek çok para üretiliyordu. Altın, gümüş, bakır ve diğer metallerden üretilen paralar giderek daha çok yaygınlaştı. Peki bu paralar darphanelerde nasıl üretiliyordu. Osmanlı'da madeni ve kağıt paralar nasıl basılıyordu?
Doğukan Şahin
Editor
Özellikle imparatorluğun son döneminde Darphane-i Amire tarafından basımı yapılan kağıt para popüler olmuştu. Fakat madeni para kullanımı da oldukça fazlaydı. Osmanlı Devleti ilk dönemlerinden itibaren madeni paralarını basmaya ve kullanmaya devam etmişti. Orhan Bey adına 1326'da basılan akçe, Osmanlı parasının ilk örneğiydi. Farklı devirlerde çıkarılan 1, 5 ve 10 akçelik birimlere sahip bu akçe, tarih boyunca önemli hükümdarların dönemlerini yansıtıyordu.
AKÇE ÜRETİMİ NASIL YAPILIYORDU?
Gümüş akçe XVII. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı Devleti'nin temel para birimi olarak kaldı. Altın paranın ortaya çıkmasıyla birlikte geçen dönem, tek maden sistemi olarak adlandırıldı. Altın paralar, Venedik dukasıyla neredeyse aynı değeri taşıdı ve XVII. yüzyılın başlarına kadar değerini korudu.
Bakır paralar ise günlük alışverişlerde kullanılmak üzere I. Murad zamanında basılmaya başlandı. Büyük bakır paraların sekizi küçük bakır paraların ise yirmi dört tanesi bir gümüş akçeye eşitti.
Osmanlı İmparatorluğu, altın ve gümüşün ülkeye girişini teşvik etmek ve vergiden muaf tutmak gibi politikalar uyguladı. Ancak, para arzında daralmalar yaşandığında, hükümet altın ve gümüş kap kacakları darphanelere göndererek kıymetli madenleri paraya dönüştürürdü. Darphaneler, Mısır dışındaki yerlerde sikke kalıplarını merkezden alır ve kullanırdı.
KAĞIT PARALARIN YÜKSELİŞİ
Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında kağıt paranın yükselişi dikkat çekiciydi. İmparatorluk, dünya tarihindeki en eski kağıt para uygulamalarından birine sahipti. 19. yüzyıla kadar altın, gümüş ve bakır paralarla işlem yapılıyordu. Ancak, 18. yüzyılın ortalarında artan nüfus ve ticaret, kağıt para kullanımına yönelik talebi artırdı ve bu da Osmanlı İmparatorluğu'nun kağıt para üretmeye başlamasına neden oldu.
KAĞIT PARA BASIMI VE KULLANIMI
Osmanlı İmparatorluğu'nda kağıt para basımı resmi bir kurum olan Darphane-i Amire tarafından gerçekleştirildi. Kağıt paralar, altın ve gümüş paralarla aynı değeri taşıdı ve 5 kuruştan 500 liraya kadar farklı değerlerde basıldı. Sultan'ın resmi, tuğra ve Osmanlı arması gibi semboller de bu banknotlarda bulunuyordu.
Kağıt paraların kullanımı hızla yayıldı. Devlet ödemelerinden maaşlara, vergi ödemelerinden ticarete kadar çeşitli alanlarda kullanıldı. Osmanlı İmparatorluğu'nda kağıt para basımı 1923 yılına kadar devam etti. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte Türk lirası altın standardına geçti ve kağıt para üretimi yeniden başladı. Bugün Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait kağıt paralar, koleksiyoncular arasında nadir ve değerli olarak kabul edilmektedir.
