Kiraya hapisle çözüm olmaz

Fahiş kira ve konut fiyatlarındaki artışın bir türlü önü alınamıyor. Hükûmetin attığı kira artışında yüzde 25 sınırı, düşük faizli toplu konut projeleri, kamu arazilerinin vatandaşa açılması gibi adımlar da zam alevinin önüne geçemedi. Hükûmetin attığı adımların sonuçlarını ve bundan sonra yapılması gerekenleri emlak sektörünün temsilcileri Türkiye Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan ve İstanbul Emlak Müşavirleri Odası Başkanı Nizameddin Aşa Aydınlık’a değerlendirdi.

Temsilciler, vatandaşı koruyacak acil bir yasa düzenlemesi, konutta arz sorununun giderilmesi, devlet desteğinin artırılması, şehir merkezlerindeki yoğunluğun azaltılması gerektiğine dikkat çekti. İhtiyaç dışı konutunu boş bırakıp kiraya vermeyen ev sahiplerine ise vergi artırımı yapılması gerektiğini belirtti.

‘40 YILDIR SEKTÖRDEYİM AĞZIM AÇIK İZLİYORUM’

Türkiye Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan gayrimenkul kiralarını konuşurken yüksek kelimesini kullanmadıklarını, zamların mantık dışı bir duruma dönüştüğünü belirterek sorunu şöyle anlattı: “Bir an önce vatandaşlarımızı rahatlatacak yasal bir düzenleme yapılması gerekiyor. Artık kiralamalar aylık değil, üç günde bir artıyor. Ve son birkaç ay içinde de kiralar iyice çığırından çıktı. Ben 40 yıldır sektörün içindeyim. Yaşananları ağzım açık izliyorum. Hükümetimiz asgari ücreti artıracağını söylüyor. Ama biz günden güne bakıyoruz kiralar artmış.

‘KONUT ARZINDAKİ SORUN GİDERİLMELİ’

“Şu anda en acil olan durum konut eksikliği. Dolayısıyla çok hızlı bir şekilde konut üretimini hızlandırmak gerekiyor. Belki bir yıl, bir buçuk yıl bu konutların yapımı sürer ama bu sürede en azından önümüzü görürüz. İstanbul'da yedi yüz, sekiz yüz bin dairenin boş olduğu söyleniyor. Bu dairlerin boş tutulmasını engellemek, buralara bir vergilendirme getirmek gibi bir sürü yapılabilecek şey var. Biz federasyon olarak hükümetimize bu konuda bir dosya hazırladık ve sunduk.”

‘HAPİS CEZASI YANLIŞ’

Kiraya fahiş zam yapan ev sahibine karşı hapis cezası getirileceği ile ilgili önlemlerin yanlış olduğunu savunan Taylan, “Bu doğru bir şey değil. Bunu nasıl tespit edeceksiniz? Nasıl engelleyeceksiniz? Neye göre hapis cezası vereceksiniz? Bunun hapis cezalarıyla önlenebileceğini düşünmüyorum.” dedi.

‘DEVLET DESTEĞİ ŞART’

Dar ve orta gelirli vatandaşların ev sahibi olabilmesi için konut stokunun çok hızlı bir şekilde artırılması gerektiğini vurgulayan Taylan, şöyle devam etti:

“Konut üretimi yapmamız gerekiyor. Temel eksiklik buradan kaynaklanıyor. Dar ve orta gelirli vatandaşlarımızın ev sahibi olması şu şartlarda imkânsız görünüyor. Bu vatandaşları ev sahibi olabilmesi için devlet desteği şart. Hükûmetimiz kentsel dönüşüm desteği ve TOKİ kanalıyla destek veriyor ama bu yetmiyor. Konut yapımını teşvik etmek ve konut yapım maliyetlerinin düşürmek birinci öncelik olmalı.

‘ADLİYELER KİRACI EV SAHİBİ UYUŞMAZLIKLARIYLA DOLDU’

“Kira artışını durdurmak için hükümet yüzde 25 sınırı getirdi. Ev sahipleri yüzde 25 sınırını kabul etmiyor. Şu an adliyelere bakın ev sahibi, kiracı anlaşmazlığı dosyaları ile dolu. Mahkemeler bir dava için bir buçuk, iki yıl süre veriyor. Yaralama ve öldürme gibi kötü olaylar da yaşanıyor. Piyasa yüzde 25 sınırı ile daha da kötüye gitti. Satılık ev fiyatları da arttı. Dolayısıyla acil düzenlemeye ihtiyaç var.”

‘KİRAYI YILLIK PEŞİN İSTİYORLAR’

Ev sahiplerinin yüzde 25 sınır nedeniyle evlerini kiraya verirken kira ücretini yıllık istediğini belirten Taylan, “Çok büyük ölçekte 25 sınır yüzünden kiracıların evlerini kiraya vermedikleri doğru değil. Kiraya veriyorlar ama kirayı yıllık peşin istiyorlar. Çünkü ev sahiplerinin ‘ya kiramı ödeyemezse’ korkusu var. Dolayısıyla yıllık peşin istemeye başladılar. O da kiracıları daha da zorluyor. Bir aylık kiranın 10 bin lira olduğunu düşünürsek bir anda kiracının 120 bin lira çıkarması gerekiyor. Buna taşınma maliyeti de eklersek bu 150 bin liraya kadar yükseliyor.” diye konuştu.

‘EN HIZLI ÇÖZÜM YOĞULUĞU AZALTMAK’

İstanbul Emlak Müşavirleri Odası Başkanı Nizameddin Aşa da konut sorunun şu ifadelerle anlattı ve çözüm önerileri sırladı:

“Ocak, şubat gibi konut fiyatlarında bir düşüş yaşadık ancak depremle birlikte yeni bir süreç yaşandı. Ardından seçim gündemi gelince emlak piyasaları tutukluk haline geçti. Bu durum da hala devam ediyor. Kira ve konut sorunun çözümü için biz de önerilerimizi açıkladık. Bizim en hızlı ve en sağlıklı çözüm önerimiz banliyö hatlarının oluşturulması ve merkezdeki yoğunluğun azaltılıp talebin biraz önlenmesi. Geçen yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığının açıkladığı kamu arazilerinin vatandaşa tahsis edilmesi bizim çözüm önerimizdi. Bunun yanında inşaat firmalarını destekleyip özel sektörün de işin içinde olması gerektiğini belirttik. Böyle bir çalışma da yapıldı. Bunun devam etmesi lazım.

15 İLİN ODA BAŞKANI RAPOR HAZIRLIĞINDA

Önceki gün Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile konut ve kira sorununa dair konuştuklarını aktaran Aşa, görüşmeyi şu ifadelerle anlattı: “Sayın Bakanımızın çözüm odaklı birisi olduğunu gördük. Kendisine bilgi aktarmamızı, çözüm odaklı fikirlere açık olduğunu ifade etti. Biz de yaklaşık 15 vilayetin emlakçı başkanları olarak çalışmalarımızı yapıp kamuoyunun sesini, taleplerini veya bizim gördüğümüz uygulamanın faydalı olup olmayacağını bir rapor şeklinde Bakanlığa takdim edeceğiz.”

‘KONUTUNU BOŞ BIRAKANA VERGİ ARTIRIMI YAPILMALI’

İstanbul’da 800 bin konutun yatırım amaçlı boşta bekletildiği söylense de bunun kesin bir kanıtının olmadığını kaydeden Aşa, şöyle devam etti: “Bu konutlardan sadece 200 bininin yatırım amaçlı olduğunu düşünüyoruz. Diğer konutların ise daha henüz yapım aşamasında ya da yapılması için projelendirildiği düşünülüyor. 200 bin yatırım amaçlı konutun kiraya açılması konusu ise zor bir durum. Vatandaşın iki evi varsa birini kiraya ver diye dayatmak yanlış olur. Ama bir kişi çok fazla daire almış ve bekletiyorsa bu konuda vergi limitini artırma gibi yaptırımda bulunulabilir.”