Irak ‘milli ordu’ arayışında

Irak Cumhurbaşkanı Fuat Masum, Ankara’da. 4 gün kalacak.                                    

Ziyaretin temsil düzeyi yüksek.

Fakat: Kaynaklarımla konuştum. Beklentiler düşük.

Çünkü Masum icra makamında değil. Yetkisiz.

Üstelik bizimkinden farklı: Yetkisini taşırma sevdalısı değil.

***

Fuat Masum, biliniyor, Kürt asıllı.

Önceki cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin partisinden.

Kontenjandan seçildi (24 Temmuz 2014).

ABD’nin işgalle kurduğu Irak düzeninde devlet parsellendi.

Cumhurbaşkanının Sünni ve Kürt asıllı olması gerekiyor.

***

Masum, değişik bir kişilik.

Genel kabul: Ilımlı olduğu yönünde.

Her toplum kesimiyle diyalog kurabiliyor.

İlk kez Erbil’de gördüğümü hatırlıyorum (1992).

Bir Kürt kurumunda değil. Türkmen Cephesi bürosunda.

Türkmenlere yönelik saldırılar vardı. Destek için gelmişti.

Görünen: Türkmen temsilcilerle kişisel ilişkileri sıcaktı.

***

Fuat Masum, ünlü bir Nakşibendi şeyh ailesinden.

Dini okullarda okudu. Şeriat ve hukuk tahsil etti.

Mısır’daki ünlü El Ezher’den doktorası var: İslam felsefesi üzerine.

***

Fakat: Geçmişinde “İslamcılık”ın yanı sıra “komünistlik” de var.

1960’ların başlarında Komünist Parti’de görüyoruz onu.

Sonra Kürt milliyetçiliğini seçti.

Önce Mustafa Barzani’nin KDP’sinde görev aldı.

Ardından Talabani ile birlikte ayrıldılar.

Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni/KYB kurdular (1976).

***

Gelelim bugüne.

Temel soru şu: Fuat Masum, bölge saflaşmasında nerede duruyor?

Batı kampında mı, bölgesel kuvvetlerle birlikte mi?

Genel değerlendirme: Ayrılıkçı değil.

Herkesin cumhurbaşkanı olmaya çalışıyor.

Bölgedeki kaynaklarımın görüşü de bu yönde.

(Not: Selefi Talabani de benzer bir çizgi izlemişti.)

Bir temenni: Darısı bizimkilerin başına.

***

Bir konuya daha dikkat çekmek isterim.

Barzani ve Talabani arasındaki siyasi saflaşma derinleşiyor.

Barzanilerin tercihi: Batı kampı ve AKP.

Talabanilerin yönü: Bağdat ve bölge kuvvetleri.

Bir Türkmen kaynağımın eleştirel tespiti:

“Talabaniler İran’la çok yakınlaştı. Sanki Şii partisi gibiler...”

***

Özet: Türkiye’de pek üzerinde durulmuyor.

Bölgede dengeler artık Batı’nın aleyhinde.

Batı kampında kalmanın maliyeti ağırlaştı.

Bazı Kürt partileri de durumun farkında.

***

IŞİD’le mücadelede belirsizlik var.

İki vilayet: Ninova (Musul) ve Anbar (Felluce) ellerinde.

Karşılarında sadece Şii ağırlıklı milisler duruyor.

Kısmen de Sünni aşiretler var sahada.

Yani: Irak’ın milli ordusu yok.

***

ABD işgali döneminde bir “ordu” kurulmuştu.

Savaşamadı. IŞİD karşısında tutunamadı.

Haydar İbadi hükümeti çare arayışında.

Geniş mutabakatla bir karar aldılar. Milli ordu için.

İlk etapta: 100 bin kişilik ordu kurulacaktı.

Yarısı Sünnilerden, yarısı da Şiilerden.

1 ayı geçti. Tasarı hâlâ Meclis’te bekliyor.

Yani: Süreç sorunlu.

***

Ordu için ara not:

Bir: Ne kadar milli, o kadar savunma yeteneği.

İki: Orduda birlik, ülkede birlik.

***

AKP Hükümeti’nin politikasına gelince.

Süreci yakından izleyen kaynaklarımın tespitlerine göre.

Bir: Türkiye’de kendini IŞİD’den ayırma özeni başladı.

Giderek artan oranda IŞİD karşıtı bir duruşa yöneldi.

İki: AKP Hükümeti’nin tutumu savaşa girme düzeyinde değil.

Özellikle Musul’da rol arayışında. “Sünnilerin hamisi” rolünde.

Üç: Bağdat ve Tahran’ın politikası tahmin edileceği gibi.

Türkiye’nin Musul’a karışmasını istemiyorlar.