Birleşmiş Milletler neden Ukrayna kararı alamadı?

BM Güvenlik Konseyi dün Ukrayna`daki Rus askeri harekatı konusunda bir karar alamadan dağıldı. Tabii ki ilk neden konseyin veto hakkına sahip beş ülkesinden biri olan Rusya`nın, Amerikan önergesini reddetmesiydi. Ama ikinci neden ise yine veto hakkına sahip Çin`in çekimser oy kullanması oldu! Hindistan da çekimser kaldı. Karar çıkamadı!

Washington`un önergesi Rusya`nın Ukrayna`dan derhal çekilmesini  öngörüyordu. Çin ise  ne `çekilsin` ne de `çekilmesin` dedi oylamada! Neden? Çin`in kendi açıklamasından  dinleyelim ( Zahng Yun. Çin`in BM Daimi Temsilcisi).

" Çok karmaşık ve hassas bir durumla karşı karşıya" kaldıgımız mevcut durumda ,Güvenlik Konseyi gerekli cevabı  vermelidir. Böyle bir cevap ayni zamanda son derece dikkali olmalıdır. Yangına benzin dökmek yerine, krizi söndürmeye uygun olmalıdır. Doğru şekilde ele alınmaz, körükörüne baskı ve yaptırım uygulanırsa, bu, daha fazla can kaybına, daha fazla mal kaybına, daha karmaşık ve kaotik durumlara, farkları kapatmada daha fazla zorluklara yol açabilir.  Barışçı çözümün önünü tamamen kapatabilir ve sonuçta kurban olacaklar da masum insanlardır.”

“BM Güvenlik Konseyi mutlaka gerekli bir cevap  vermelidir, ancak cevap, krizi etkisiz hale getirmeye yönelik olması gerektiğinden,  aynı zamanda son derece ihtiyatlı olmalıdır. “

“Bir ülkenin güvenliği öbürünün güvenlik kaybı pahasına olmamalıdır, güç gösterisine veya bir askeri bloğun genişletilmesine dayalı olmamalıdır. Bütün ülkelerin güvenlik endişelerine saygı gösterilmelidir. NATO'nun art arda beş dönem boyunca Doğuya doğrugenişlediği koşullarda, Rusya'nın meşru güvenlik talepleri ciddiye alınmalı ve gerektiği gibi davranılmalıdır.

Ukrayna sorununun bir gecede ortaya çıkmadığını , bir cok faktörün bir araya gelmesiyle uzun bir zaman süreci içerisinde oluştuğunu belirten Çin temsilcisi, NATO`nun yıllardır Rusya`yı kuşatmaya çalıştığını ve sınırlarına asker ve silah yığarak güvenlik endişesi yarattığını örneklerle anlattı.  Bu nedenlerle uzun süredir Rusya`nın endişelerinin ve konumunun haklı olduğunu vurgulayan Çin temsilcisi, Çin hükümetinin yine de sorunun barışçı biçimde diplomatik yollardan çözülmesini istediğini vurguladı.  Zhang`a göre, dün BM Güvenlik Kurulu, `Rusya`yı mahkum ediyoruz` cümlesini çıkartıp, yerine `kınıyoruz`  diyerek olumlu bir  adım attı!

BM Daimi temsilcisi Zhang Yun`un bu açıklamaları, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping`un evvelsi gün Putin`le görüşmesinden beri Çin ve Rus medyasında dile getiriliyor. Resmi açıklamalarına göre  Çin`in Ukrayna konusundaki tavrı özetle şu; ABD  ve NATO genişleme ve silah yığma politikasıyla Rusya`yı yıllardır sıkıştırdı, bu nedenle Rusya şu an haklı durumdadır, ancak Rusya`nın Ukrayna`ya müdahale etmesi çözüm değildir, çözüm diplomatik olmalı ve taraflar diş güçlerin etkisi olmadan karşılıklı olarak masaya oturmalıdır.

 Çin,  Batı`nın ekonomik ve askeri yaptırım politikasını `yangına körükle gitmek` olarak görüyor, NATO karışmazsa sorunun Rusya ve Ukrayna arasında masada çözülebileceğini savunuyor.  Rusya`nın askeri müdahalesini ise `ihtiyatsız` bir  adım olarak nitelerken, ister Ukrayna ister Rusya olsun hiçbir ülkenin içişlerine askeri yöntemlerle müdahale edilmemesi gerektiği görüşünü BM`de öne çıkarıyor.

Çin ayni zamanda Rus askeri harekatının, Rusya`nın uluslararası prestijine zarar vereceğini öne sürdü ve dolaylı biçimde uyarıda bulundu. Bu uyarı Rus medyasının da gözünden kaçmadı ve Rus medyası Çin`in bu tespitine de yer verdi. Bir başka deyişle, Çin bir yandan Ukrayna çatışmasında uluslararası platformlarda Rusya`ya destek verirken, diğer yandan Rusya`ya askeri müdahalenin küresel etkisiyle `haklıyken haksız`  konuma düşmemesi uyarısında bulunuyor. Politikası şu: NATO`yu karıştırtmadan Ukrayna ve Rusya`yı masaya oturtmak.

Kısacası Birleşmiş Miller Güvenlik Konseyi`nde dün Ukrayna konusu oylanırken, Çin`in `çekimser` kalmasının nedeni buydu. Çin Rusya`yı haklı görmek ve desteklemekle beraber  askeri harekatı savunmadı.  Öte yandan Batı ana medyasında bazıları  Çin`in bu politikasını “ Çin, Rusya`ya karşı” diye vererek mahsus, Çin`le Rusya`nın arasını açmayı amaçlayan kasıtlı yalan yaydılar. Bu  tabii ki mümkün değil! Aslında Türkiye de dün Avrupa Konseyi`nden Rusya`nın atılması oylandığında, çekimser kalarak, Çin`inkini anımsatan bir tavır almıştı. Ama Ankara,  son Ukrayna çatışmasında NATO`ya yakın bir politika izliyor.

Çin, Rus askeri harekatının Avrupa`yı iteceğini düşünerek de yukarıda belirttiğimiz `ihtiyat` tavrını alıyor. Trump döneminde ABD – Avrupa ilişkisi oldukça bozulmuştu. Biden iktidara gelirken Washington`un yeni dünya politikalarının temelini Avrupa`yı yeniden kazanmak olacağını ilan etmiş ve tüm küresel stratejilerinin buna dayanacağını söylemişti. Iktidara geldiğinden beri bunda pek başarılı olmadığı gözlendi, Rusya`dan Almanya`ya akacak Kuzey Akımı projesini bile engelleyememişti. Ama Ukrayna`ya Rus harekatı  sonrası tüm Avrupa , ayak sürüyerek de olsa, ABD`nin yanında yer aldı! Türkiye de de NATO``ya doğru bir yönelme görülürken, Finlandiya`nın bile NATO`ya üye olmayı tartıştışmaya başladığı  gözlemleniyor. Bu gelişmeler Pekin`i endişelendiriyor.

Tarih hep göstermiştir ki, büyük olaylar her zaman, yeni saflaşmalar doğurarak büyük gelişmelere  yol açar.  Ukrayna`da Washington`un kopardığı fırtınanın  sonunda buraya varmış olması üzücüdür. Barış kaybedilirse kolay geri bulunmaz!

Ve barış ancak, sahte `savaşa hayır` sloganlarıyla  `kuzu postu `na bürünmeden savunulabilecek kadar pahalıdır.