Fast Company Anlam Şirketleri 100 Çizelgesi (2023)

Era Research&Consultancy şirketince yürütülen ve Fast Company adlı dergi tarafından ilki geçen yıl yayınlanan “Gaye odaklı (Purposeful)’ şirketler araştırmasının ikincisi de yayınlandı. Araştırmaya ağırlıklı olarak üst ve orta kademe yöneticiler olmak üzere 15’ten fazla sektörden toplam 520 beyaz yakalı çalışan katılmış. Kimi yazılarımızda da vurguladığımız üzere, hem bireylerin hem de kurumların yaşamlarında bir anlam bulmaları için sahip olmaları gereken en temel unsurun ‘Gaye (Amaç)’ olduğunu felsefeyle ilgilenenler bilir.

Bu çalışmanın da temel amacı beyaz yakalı çalışanların bu konudaki farkındalık düzeyini ölçümlemek ve gayesi olduğu bilinen kurumları saptamak olarak belirlenmiş.

KONU YENİ Mİ?

Aslında konu yeni değil. İlgilisi anımsayacaktır Gurnek Bains’in Meaning Inc. (Anlam Şirketi) adlı yapıtı 2010 tarihi taşıyordu. Şirketlerin son dönemde ekonomik amaçların yanı sıra, sosyal amaçlar ve çevresel amaçlara da önem vermeye başladıkları ve bu maksatla entegre raporlama, ESG raporlama vb. raporlama tekniklerini kullanmaya başladıkları piyasada gözlemlenen baskın eğilimlerden biridir.

GERÇEKTEN AMAÇ ÖNEMLİ Mİ?

Gaye (amaç) işletmecilikte gerçekten de önemli mi? Öyle gözüküyor. Uluslararası çalışmaların sonuçları bu önemi işaret ediyor. Örneğin, Accenture, Porter Novelli ve Gallup gibi araştırma şirketlerinin çalışmalarına göre, “küresel tüketicilerin yüzde 64’ü, amaçları konusunda etken iletişim yapan şirketleri/markaları daha ‘çekici’ bulduklarını paylaşıyorlarmış”; “genç kuşakların yüzde 72’si alışveriş yaparken amaç sahibi şirketleri yeğliyorlarmış”; “her on çalışandan dördüne göre, şirketlerinin amaçlarını güçlü bir şekilde sergilemesi, onların işlerini önemli hissetmelerine neden oluyormuş.”

Harvard Business School’da yapılan çalışmalara göre, amaç odaklı (anlam odaklı da denilebilen) şirketler büyümede daha iyi performans gösterdiği; çalışanların bu şirketlerde çalışmaya devam etme sürelerinin daha fazla olduğu ortaya çıkmış.

AMAÇ NE OLA Kİ?

Fast Company Anlam 100 (2023) çalışmasında çalışanların yaşamdaki gayeleri bağlamında ortaya çıkan başlıklar şöyle olmuş:

Fayda yaratmak ya da değer üretmek / Daha sürdürülebilir bir dünyaya katkı sağlamak / Toplumun refahına katkıda bulunmak / Sosyal eşitsizliğin azalması için çalışmak / Yenilikçi bir iş yapmak / Çalıştığım şirkete veya kuruma değer yaratmak / Kendi işimi ya da girişimimi kurmak / Bir şey keşfetmek ya da icat etmek / Yöneten bir pozisyona gelmek / Dünya barışına katkıda bulunmak.

ÇALIŞMADAN KİMİ BULGULAR

Araştırmanın sonunda amacı olan “Anlam 100 Şirketleri” çizelgesi ortaya çıkmış. Çizelgenin tümüne ve çalışmayla ilgili ayrıntılı bilgiye FAST Company adlı derginin Haziran 2023 sayısından ulaşabilirsiniz, zaten kapak dosyası da bu.

Çalışmanın sonucuna göre, gayenin anlamı sorulduğunda bilenlerin oranı 2022’deki yüzde 50’den 2023’de yüzde 81’e yükselmiş. Sanki gaye iletişim yoğunluğu artıyor gibi!

Geçen yıla göre şirketler ve gayelerine yönelik farkındalık düzeyi de yükselmiş. Geçen yıl yöneticilerin yalnızca yüzde 39’u bir gayeye sahip olduğunu bildiği şirketler / markalar olduğunu belirtmişti. 2023’te bu oran yüzde 75 olmuş!

Katılımcıların hayattaki en temel amaçlarının ne olduğu sorusuna verilen yanıtların ilk sırasında aynı geçen yıl olduğu gibi “fayda yaratmak ve değer üretmek” çıkmış.

Çalışma kapsamında mal ve hizmet alırken ‘gayesi olan şirketi’ yeğlerim diyenlerin oranı 2022’de yüzde 62 iken bu yıl yüzde 72,7 oranına yükselmiş. Bu düşünceye katılmayanların oranı ise yüzde 4,8’den yüzde 1,5’e gerilemiş! ‘Gayesi olan bir şirkette çalışır mısınız?’ sorusuna olumlu yanıt verenlerin oranı yüzde 86,2’ye yükselmiş. 2022’de bu oran yüzde 80,6 imiş!

ANLAM 100’E ŞİRKETLER BAZINDA BAKIŞ

Çizelgenin tümüne ve çalışmayla ilgili ayrıntılı bilgiye FAST Company adlı derginin Haziran 2023 sayısından ulaşabilirsiniz, zaten kapak dosyası da bu.

Anlam 100 şirketler çizelgesinde ilk 10 şunlar: Koç Holding, Arçelik Unilever Türkiye, , İş Bankası, Eczacıbaşı Holding, Sabancı Holding, LC Waikiki, , Borusan Holding, Migros, Zorlu Holding. İlk 10’a bu yıl Koç ve Sabancı Holding’lerin yanısıra Zorlu Holding de girmiş! Migros’un da ilk 10 arasında yer alması dikkat çekiyor.

Kimi şirketlerin çizelgede alt sıralarda yer almalarının nedeni belki de bu şirketlerin amaçlarını anlatabilmedeki iletişim yetersizlikleri olabilir.

KATILIMCILAR ACABA ŞİRKETLERİN AMAÇLARINI NASIL TANIMLIYORLAR?

Bu sorunun yanıtına bu yılki çalışmadan bir-iki örnek verelim: ‘Koç Holding: Tüm paydaşlarla birlikte ülkeye ve vatandaşlara güçlü değer yaratmak’, ‘Arçelik: Sürdürülebilir bir dünya için aksiyon ve eylem’, ‘İş Bankası: Atatürk ilke ve inkılaplarına uygun yeni nesiller yetiştirilmesine katkı yapmak’, ‘Eczacıbaşı: Sanat ve sanatçıya destek, onlara yaratıcılık alanları oluşturma’, ‘Borusan: Eşitlik, inovasyon ve sürdürülebilirlikte öncülük’, ‘Zorlu Holding: Akıllı hayat stratejisi doğrultusunda izlediği sorumlu yatırım holding yaklaşımı’, ‘Sabancı Holding: Daha gelişmiş bir Türkiye için iş gücüne, eğitime ve çevreye katkı sağlamak’. Meraklısı uzun açıklama için dergiye bakabilir.

SONSÖZ

Bir şirket amaç belirlerken hangi sorulara yanıt aramalıdır? Bu konuda Best Buy’ın eski Başkanı ve CEO’su Hubert Joly’nin vurguladığı şu soruları anımsayalım: ‘Dünyanın neye gereksinmesi var?’, ‘Şirketimizi benzersiz kılan nedir?’, ‘Hangi konulara tutkuyla bağlıyız?’, ‘Nasıl para kazanabiliriz?’. H. Joly’nin bu konuda kaleme aldığı kitap ilgililere yardımcı bir el kitabı olabilir: İşletmenin Kalbi, Gelecek Çağda Liderlik İlkeleri (The Heart of Business).