KOBİ'ler nasıl karbon karnesi çıkaracak?

Avrupa Birliği'nin küresel iklim krizi karşısında karbon emisyonlarını azaltmak için yeşil duvarlar örmeye başlaması Türkiye'yi de etkiliyor. Yasal düzenlemeler yavaş yavaş hayata geçiyor. Yakında uygulama tarafında da biz Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının (SKDM) etkilerini yaşamaya başlayacağız. Başlayacağız başlamasına ama Türk KOBİ'leri bir yandan maliyetler diğer yandan finansman sıkıntıları öteki yandan dış pazarlarda Uzak Doğu'nun ölçek rekabeti karşısında zorlanırken nasıl olacak da bu yeni meydan okumaya karşılık verecek? İşte bu büyük bir soru. Bunun yanında hemen herkes bir karbon emisyonu ve karbon karnesinden söz ediyor. İşte iş o noktalara geldi ki karbon senetleri alınıp satılır oldu. İşin borsası oluşuyor. Peki bizim KOBİ'ler nasıl olacak da karbon karnesi çıkaracak? Bu işi kendileri mi yapacaklar kamu mu denetleyip bir not verecek?

MANTAR GİBİ ŞİRKET TÜRÜYOR

Bu sorulara yanıt aramak üzere geçen günlerde Bandırma'da bir toplantı düzenlendi. Gazeteci büyüğümüz Sefer Levent'in yönetiminde ve Bandırma Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Can Ata Tan ev sahipliğinde yapılan oturumda sınırda karbon düzenlemesi ele alındı. Karbon Emisyonlu Döneme Hazırlık’ seminerinde aktarılanlara göre, ihracatçılar üzerindeki yıllık maliyetin 1.8 milyar avroyu aşacağı öngörülen karbon duvarı 2023 Ekim ayında resmen başladı. Vergilendirmenin ise 2026’da yürürlüğe girmesi planlanıyor. Burada konuşan Carbon-Cost-Consulting Kurucusu ve CEO’su Mehmet Ali Öztopçu, “Maalesef piyasada SKDM’nin gereksinimlerini karşılayamayan ölçümler sunan şirketler mantar gibi türüyor. İhracatçıların ortalama değerlerle değil de en doğru ve en kesin yöntem olan birincil bilgi ile ürün bazında hesaplamalarını yapmaları gerekiyor.” mesajı verdi. AB’nin Sınırda Karbon Düzenlemesi ile zorunlu hale gelecek karbon emisyon ölçümlerinin, gelecek yıllarda ihracatçıların kaderini belirleyeceğini kaydeden Mehmet Ali Öztopçu, “AB’nin, 2030 yılına kadar emisyonlarını yüzde 55 azaltma hedeflerine karşılık verebilmek ve rekabetçi kalabilmek için ihracatçıların acilen ürün bazında karbon ölçümlerine ve azaltma faaliyetlerine başlamaları gerekiyor. Sonrasında karbon azaltmalarını uygulamaya geçirmek için zamana ihtiyaç olacak. Bir an önce harekete geçmek lazım.” diye konuştu.

İŞİN BORSASI ÇOKTAN OLUŞTU

Kocaman Balıkçılık Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kocaman da, “Karbon salınımının ortadan kalkması, aynı zamanda insanların da bol ve ucuz balık yemesi anlamına gelir. Artık yeni nesil balıkçılığa geçilmeli. Vahşi balıkçılıktan vazgeçilmeli, bilinçli ve KDV’si yüksek balıkçılık yapılmalı.” ifadelerini kullandı.

KMD Karbon Mali Danışmanlık Kurucu Ortağı İlkay Yücebilgiç ise, özel bankaların bu süreçte ihracatçı firmaları destekleyerek daha ucuz kredi vermek için çalışmalar yaptığına dikkat çekti. İlkay Yücebilgiç, KOSGEB başta olmak üzere kamunun devreye alacağı her türlü teşvik ve hibenin de sanayici açısından kritik önemde olduğunu dile getirdi. Yücebilgiç ile oturum sonrası sohbet ettiğimizde özellikle Avrupa'da ciddi bir borsa oluştuğunu anlattı. Karbon emisyonu yüksek olan şirketler bu dışsallıklarını borsalarda satabiliyorlar. Yine yeşil enerjili şirketler de karbon sertifikalarını pazarda satışa sunup kirletici şirketler tarafından alınarak onların kağıt üstünde emisyon düşürmelerini sağlayabiliyorlar. Bu bir anlamda kamu tarafından ceza kesmeden özel sektörün kendi arasında bir denge kurmasını sağlıyor. Mesela A holdinginin iki ayrı şirketinden birisi kirletici sektörde iken diğeri yeşil alanda faaliyet yürütüyor. Birinin kirlettiği kadar diğeri temizliyorsa holding nette sıfır karbon salmış oluyor. Bu bir yandan evinizde kömür yakarken diğer yanda o kömürün çıkardığı CO2'yi temizleyecek kadar ağaç ekip yetiştirmeniz gibi bir şey. İşte Yücebilgiç'in aktardığına göre Avrupa tarafında ciddi bir borsa var. Ancak ülkemizde yeterki derinlik olmadığından bizim şirketlerin yeşil kağıtları ucuza gidiyor.