Oluşumuna katkı yaptığımız kısır döngülerin esiri olduk!

Gerek küresel ve gerek ise ulusal düzeyde beklentilerin olumsuzlaşmaya devam ettiği bir haftayı geride bıraktık. Yıkıcı olabilecek türden panik eğilimlerin yaşanmasını kısa vadede engellemek adına yapılan sözel ve eylemli müdahaleler, güvensizliğin büyümesini önleyemedi. Sistemik risk algısının güçlenmesini önlemek için devreye sokulan yüksek dozlu bilgi kirliliği, belirsizlik ve kırılganlık algılarını artırmaktan başka bir işe yaramadı. Kısa vadeli bakış açısı ile geniş kesimleri yönlendirmenin zorlaşması, büyük resimdeki sorunlar ve bunlara ilişkin uzlaşmazlıkların gündem olması eğilimler üzerinde belirleyici oldu.

*** *** ***

ABD ile Çin arasındaki ticaret görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve karşılıklı hamleler yolu ile gerginliğin artması, iyimser varsayımları ve bunlara bağımlı senaryoları çöp sepetine yolladı. Piyasaların mevcut düzeylerini koruması ve beklentilerin daha da bozulmasını engellemesi olanaksız hale gelmeye başladı. Başta İran olmak üzere Orta Doğu coğrafyasına ilişkin tasarımlara dayalı açmazlar, küresel kırılganlık endişelerini pekiştirdi. Yeni bir küresel kriz olasılığı hatırı sayılır oranda arttı; güvenli liman olarak bilinen değişkenlere yönelik ilgi belirgin bir şekilde arttı.

*** *** ***

Gelişmiş ekonomilerin hisse senetleri, son iki haftalık kayıplarına benzer şekilde yenilerinin eklenmesini önleyemez ise satış baskıları güçlenebilir ve yıkıcı olabilecek türden eğilimleri tetikleyebilir. Bu tür gergin ortamlarda, sağlıklı fiyatlama yapılamıyor olması güven bunalımının derinleşmesine sebep olabilir. Güç mücadelesi içinde olanların farklı nedenler ile geri adım atamıyor oluşu, istikrarsızlıkların kontrol dışına çıkmasını hızlandırabilir.

*** *** ***

Küresel gelişmeler, kusursuz bir fırtınanın çok yakında patlayabileceğine işaret ederken ekonomimizde yaşanan gelişmeler olumlu düşünmeye izin vermiyor. Ekonomi Yönetiminin yapabildikleri, gelişmelerin kontrol altında tutulabilmesi için gerekli olanların çok gerisinde kalıyor ve itibar kaybının büyümesi önlenemiyor! Bu anormalliği herkes görüyor, fakat kimse bir şey yapamıyor!

*** *** ***

Piyasa kuralları içinde kalınacakmış izlenimi vermek için, tam aksi eğilimlerden vazgeçilemiyor! Hem faizleri, hem de döviz kurları ve enflasyonu talimatla geriletelim derken tam aksinin olması engellenemiyor. İçeride ve dışarıdaki koşullarda yaşanan değişimin görmezden gelinmesi, kırılganlığı artırıyor; sorunlar ağırlaşıyor ve dengesizlikler büyüyor. Yeni önlem paketlerinin açılması durumu değiştiremiyor. Ekonomi yönetimi ile iş dünyası arasındaki algı farklılıklarının büyümesi önlenemiyor; orta yolu bulmaya çalışan liberal kesimler de yeterince gerçekçi olmayı beceremedikleri için sorunların ağırlaşmasına eşlik etmek dışında pek bir şey yapamıyor. Sabırlar zorlanıyor ve masallar işe yaramıyor!

*** *** ***

Yerleşiklerin Türk Lirasına güvensizliğinin kırılamamış olması sıkıntı yaratıyor. Neden böyle olduğu konusuna bağlı olarak yaklaşımlar değiştirilemiyor. Durum böyle olunca sene başındaki beklentilerin olumsuzlaşması önlenemiyor. Bu yılın ikinci çeyrek döneminde ekonomik toparlanmanın ivmeleneceği iddia ediliyordu; fakat olmadı, evdeki hesaplar çarşıya uydurulamadı. Ekonomi yönetimi ve iş dünyası da çarşı da olup bitene ayak uydurmayı beceremedi!

*** *** ***

Ekonomimize ilişkin 2019 büyüme tahminleri olumsuzlaşma eğilimini sürdürdü; daralmanın yüzde 2.5 düzeyinin üzerine çıkması olasılığı güçlendi. Bu öngörü fiyat ve finansal istikrarsızlığın artış eğiliminde olacağı, bilançolardaki tahribatın büyüyeceği, işsizlik ve enflasyonun artış eğiliminde olabileceği anlamına geliyor. Küresel düzeydeki gelişmeler ise durumun daha da olumsuzlaşması olasılığının artmakta olduğuna işaret ediyor. Değişimi görmezden gelerek başarısızlığı tescillenmiş yaklaşımlarda ısrar etmek ise, zaman ve kaynak israfından başka bir işe yaramıyor!

*** *** ***

İçine düştüğümüz ve oluşumuna katkı yapma basiretsizliğinden kurtulamadığımız kısır döngülerden çıkamıyoruz! Etki alanı genişleyen çaresizlikler gerçekçi olunmasını zorlaştırıyor ve gerçekçi olunamadığı sürece başarısızlık kaçınılmaz hale geliyor. Bu sıkıntı, ekonomiden dış politikaya ve güvenlik konularına kadar her alanda yaşanıyor. Seçim konularına ilişkin mazeretler ise, artık kabul göremiyor.