Tarımda planlama

Vatan Partisi son üç yılda 120 Üretim Devrimi Kurultayı düzenlemiştir. Çoğunluğu tarımla ilgili bu kurultaylar sonucunda Üretim Devrimi Programı oluşturulmuştur. Programımız; Planlama, tasarruf, yatırım, istihdam, üretim ve hakça paylaşım terimleriyle özetlenmektedir. İlk maddeyi oluşturan planlama artık herkesin kaçınılmaz gördüğü bu gerekliliktir. Tarım ve Orman Bakanlığı da bunu görmüş olup 5 Nisan 2023 tarihinde çıkarılan 7442 sayılı yasa ile 5488 Sayılı Tarım Kanunu'nun 7. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 7- Tarım sektörü ile ilgili politikaların tespit edilmesi, planlanması ve koordinasyonu ile ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak uygulanmasında Bakanlık yetkilidir.

Tarımsal üretimin planlanması, gıda güvencesi ve güvenliğinin temin edilmesi, verimliliğin artırılması, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğin tesis edilmesi için Bakanlıkça belirlenen ürün veya ürün gruplarının üretimine başlanmadan önce Bakanlıktan izin alınır. Bakanlık, arz ve talep miktarı ile yeterlilik derecesini dikkate alarak hangi ürün veya ürün gruplarının üretileceği ile tarım havzası veya işletme bazında asgari ve azami üretim miktarlarını belirler.

Bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı faaliyette bulunanlardan;

a) ...ilk kez tespit edilenler, bu madde hükümlerine uygun şekilde faaliyet göstermeleri için Bakanlık tarafından yazılı olarak uyarılır.

b) ...12 ay içerisinde bu maddeye uygun faaliyette bulunmayanlar, uyarı tarihinden itibaren beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmazlar.

c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilen ancak bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak bir sonraki takvim yılında da faaliyette bulunduğu tespit edilenlere, ürün grubuna göre bu faaliyetten elde edilecek yıllık brüt hasılasının yüzde birinden beşine kadar idari para cezası verilir.

ç) Çok yıllık üretim faaliyetlerinde yazılı uyarı ve destekten yararlandırmama işlemlerinin tesis edilmesine rağmen bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak üretime devam edenlere, aykırı faaliyette bulunduğu tespit edilen her yıl için bu faaliyetten elde edilecek yıllık brüt hasılasının yüzde birinden beşine kadar idari para cezası verilir.

...

Bu maddede yer alan idari yaptırımlar mahalli mülki amir tarafından uygulanır.”

PLANLARIN ÖLÇEĞİ

Planlama ölçek bakımından iki ana kümeye ayrılır:

Büyük ölçekli (makro) planlama: Ülke, bölge, havza veya sektör düzeyinde yapılan planlamadır. Bunların en kapsamlı örneği Beş Yıllık Kalkınma Planları'dır. Bir ülkenin toplumsal, ekonomik ve kültürel durumunu etkileyen pek çok faktör birbiri ile etkileşim halindedir. Tek başına tarım kesimini planlama imkânı yoktur. Arazi kullanım şeklinden, enerjiye, ulaşımdan nüfus politikasına, dış ticaretten maliyeye kadar her şey tarımsal planlamayı etkileyecektir. Tarıma ayrılabilecek kaynaklar bilinmeden planlama olmaz. Tarımdan beklentiler belirlenmeden hedef saptanamaz. Elde mevcut ve seferber edilebilecek kaynakları göz önünde tutularak erişilebilir hedefler konulmalıdır. Bu dengeleri sağlayabilmek için Devlet Planlama Teşkilatı gibi yetkili bir örgütün yeniden kurulması zorunludur.

Ana hedefler belirlendikten sonra Tarımsal Bölgeler itibariyle üretim deseni oluşturulabilir.

Benzer şekilde 30 akarsu havzası itibariyle makro planlar hazırlanabilir. Devlet kurumlarınca yapılacak planlar bu düzeyde kalmalıdır.

Firma veya işletme düzeyinde (mikro) planlama: Türkiye'de 32 milyon 500 bin tarım parseli vardır. Bunların her birinde neler yetiştirileceğini belirleme ve uygulamayı denetleme imkânı yoktur. Sayısını bile tam bilmediğimiz işletmeler için üretim planı yapacak veriler yoktur. Yetersiz verilerle masa başında yapılmış afaki bir plana uymadı diye önce uyarı, sonra desteklerden mahrum bırakma ve daha sonra elde edilecek brüt gelirin yüzde beşine kadar para cezası verilmesi uygun bir yaklaşım olamaz. Akılcı olan plan hedeflerine uygun davranmayı özendirmektir.

Çiftçi ailesinin ömür boyu çalışarak edindiği mülkünde kendi sözü geçer. Devlet çay, fındık, haşhaş, kenevir ve tütün örneklerinde olduğu gibi kısıtlamalar getirebilir. Çiftçinin fikrini bile almadan dayatma yapılması ve neticede cezalandırma yoluna gidilmesi mantıksızdır.

Kapitalist düzende ve demokratik bir toplumda yasanın bu hükmü uygulanamaz.