Türkiye’nin en zengin 100 kişi ve ailesi

Forbes dergisi dünyanın en varsılları (milyarderleri) çizelgesine göre ilk sırada Amazon’un kurucusu ve tepe yöneticisi Jeff Bezos var.
Benzer bir biçimde Credit Suisse tarafından yapılan bir küresel servet araştırması var. Son bir yılda dünyanın serveti 14 trilyon dolar artarak 317 trilyon dolara ulaşmış. Milyoner sayısı 2,3 milyon artarak dünya genelinde 42,2 milyona çıkmış. Milyoner sayısının en fazla arttığı ülke ABD olurken, Çin’de de 186 bin yeni milyoner gelmiş. Türkiye’de ise dolar milyonerleri 96 binden yüzde 16 düşüşle 79 bine gerilemiş. Yurtdışında serveti 1 milyar doları aşan Türkler de olmuş: Osman Kibar, Suat Günsel, Hamdi Ulukaya, Melih Abdulhayaloğlu, Eren-Fatih Özmen.
Benzer biçimde bizde de Ekonomist dergisi 15 yıldır En Zengin 100 çalışması yapageliyor. 2018 yılı çalışması da bu aybaşında yayınlandı. Sonuçlar dolar kurundan etkilendiği için servet dilimleri rakamsal temelde bir basamak aşağı çekilmiş. Çok sayıda alt etken ortaya çıkmış, örneğin şirket değerlerinde kurlardaki değişimden dolayı yüzde 40-50’lere varan yitimler gibi. İnşaat kesimindeki sorunlar bu alandaki kişi ve ailelerin servetlerini etkilemiş. Aradan sıyrılan teknoloji şirketleri dikkat çekiyormuş.
EKONOMİST’İN ÇALIŞMASININ YÖNTEMİ
Borsadaki şirketlerin ailelerinin sahip olduğu payların servet değerine bakılıyormuş en başta. Kuşkusuz geçmiş yılların kâr birikimlerine de. Bir diğer servet kaynağı olarak gayrimenkul varlıklarına da bakılıyormuş. Anadolu 500 ve Capital 500 çizelgelerine de dikkat edilmiş. Son yıldaki şirket veya varlık alımları ve satışları da burada dikkate alınmış. Elbette servet artışları ve azalmaları çizelgeye girme veya çıkma etkisi yapabiliyormuş.
TÜRKİYE’NİN EN ZENGİN KİŞİLERİ: MİLYARDERLER
Koç ailesi 7 milyar dolar üstü ilk kademede yer alırken, 6-7 milyar dolar arası kademeye Şevket Sabancı ve ailesi yerleşmiş. Üçüncü kademede (5-6 milyar dolar arası) Erol Sabancı ve ailesi ile Türkan Sabancı ve ailesini görüyoruz. Ardından gelenler ise, 4-5 milyar dolar arası (Tara ailesi, Eczacıbaşı ailesi), 3-4 milyar dolar arası (Şahenk ailesi, Murat Ülker, Özokur ailesi, Yazıcı ailesi, Hüsnü Özyeğin, Özilhan ailesi, Zorlu ailesi, Doğan ailesi), 2-3 milyar dolar arası (Konukoğlu ailesi, Mehmet Başaran, Çolakoğlu ailesi, Kibar ailesi, Ömer Sabancı), 1,5-2 milyar dolar arası (Kocabıyık ailesi, Sevda-Serra Sabancı, Demir Sabancı, Gülçelik ailesi, Topbaş ailesi), 1-1,5 milyar dolar arası (Demet Sabancı Çetindoğan, Turgay Ciner, Eren ailesi, Yıldırım ailesi, Lucien Arkas, Erman Ilıcak, Küçük ailesi, Torun ailesi). Yıllar itibarıyla ilk üçte genelde Koç ve Sabancılar var, kimileyin farklı kişiler girsede!
MİLYONERLER
Her ne kadar dolar milyarderi görünmeseler de En Zengin 100 çizelgesine giren kimi isimleri de analım. Sözgelimi, Demirören ailesi, Hamdi Akın, Alaton ailesi, Altınbaş ailesi, Garih ailesi, Bayraktar ailesi, Berker ve Akçağlılar aileleri ile Nihat Gökyiğit (Tekfen Holding-taahhüt, gayrimenkul geliştirme ağırlıklı), İdris Yamantürk (Güriş Holding- inşaat, turizm, madencilik), Şefik Dizdar (LC Waikiki), Koloğlu ailesi (Kolin inşaat), Cemal Kalyoncu (Kalyon inşaat), Mehmet Cengiz (Cengiz inşaat), Nihat Özdemir (Limak inşaat), Fettah Tamince (Rixos otelleri)...hay aksi şeytan arka arkaya gelen isimler ve şirketler TİT şebekesi (tekstil, inşaat ve turizm) oldular. Ekonominin profili zaten öyle değil miydi? Bir de AKP döneminde inşaat ya resulullah oluverdi, eh ahirette iman ise de dünyada mekan annadınız mı! Kuşkusuz hacamat gibi şifa işleri de serbestleşti ama lüks sağlık hizmetleri de lazım Kazım’a. Çizelgede Mehmet Ali Aydınlar (Acıbadem Sağlık Grubu) da var.
SONUÇ
Acaba servet (sahiplerinin) artışı, servetin paylaşımı ve toplumsal refahın artışı anlamına geliyor mu? Kritik soru bu. Bu soruya yanıt ülkemizde maalesef olumlu değil. Neoliberal ekonomi ve bunun İslam sosuna bulan(dırıl)mış çeşitlemesinin doğal sonucu budur.