V-U-L-W! Çıkış hangisi?

Türkiye derin salınımlı ve uzun süreli bir ekonomik krizin henüz başlangıcında ne yazık ki.

Çünkü ekonomi, yüksek enflasyon ve sıfıra yakın bir büyüme ile halihazırda stagflasyonist sürece girdi.

2018 yılının son çeyreğinde büyüme rakamlarının da sıfıra yakın çıkması kuvvetle muhtemel.

Ama daha da kötüsü 2019 yılının ilk çeyreğinde yaşanacak gibi görünüyor.

Bu sefer yüksek enflasyonla beraber ekonomide küçülmenin yani eksi büyümenin yaşanılmasından endişe ediliyor.

Eğer bu gerçekleşirse, artık stagflasyonist süreçten slumpflasyona (çöküş), yani krizin dibine doğru sürüklenecek maalesef ekonomimiz.

Eğer, 2019 yılında iki çeyrek yıl (üçer aylık) üst üste ekonomik küçülme yaşanırsa bu durumda da ekonomi “resesyona” girmiş olacak.

Peki, halen yaşanan ve yakın gelecekte daha da derinleşerek zorlaşacağı tahmin edilen bu ekonomik krizden nasıl ve ne zaman çıkılabilecek, bu kriz süreci ne kadar sürecek?

Geçmişte de yazıp, anlattığımız üzere, genel olarak benzer ekonomik krizlerden çıkışın, ekonomik iyileşmenin başlamasının ne kadar süreceği ve nasıl olacağına dair başlıca 4 senaryo üzerinde yoğunlaşılıyor.

Bunlar;

1- “V” biçiminde,

2- “U” biçiminde,

3- “L” biçiminde,

4- “W” biçiminde tanımlanan krizden çıkış senaryoları olarak tanımlanıyor.

“V” biçimindeki krizden çıkış senaryosu, krizin daha kısa ve yüzeysel olarak aşılacağını öngörüyor ve 6 ay içinde (2019’un ilk çeyreğinden itibaren) düzelme olacağını varsayıyor.

“U” biçimindeki krizden çıkış senaryosu ise, krizin sert ve uzun bir kriz olacağını, 12-18 aydan aşağı bu sürecin aşılamayacağını öngörüyor.

“L” biçiminde geçmişte Japonya örneğindeki çok daha uzun süreli (yıllarca süren) ekonomik durgunluğa ise fazla ihtimal verilmiyor.

“W” biçimindeki krizden çıkış senaryoları ise, teşvikler, vergi indirimleri ve piyasaya yapılan müdahalelerle (kurtarma, likidite enjeksiyonu vb.) geçici iyileşmeler olsa bile yeniden bir dibe vuruş olacağını öngören yani çifte çöküşlü bir resesyon senaryosu.

Görünen ve kuvvetle tahmin olunan “U” tipi bir krizden çıkış senaryosunun gerçekleşmesi olasılığının oldukça yüksek olduğu. Hatta uzatılmış bir “U” tipi krizden çıkış süreci yaşanması bile ihtimaller dahilinde.

Anlaşılan, Türkiye’de fiilen “U” tipinin uzatılmış bir haline dönüşen bir kriz sürecinin yaşanma ihtimali yüksek olacak.

Görünen o ki, “U” tipi kriz, yüksek enflasyon, ağır borçluluk ve büyük işsizlikle beraber daha uzun süre bizim enerjimizi ve zamanımızı alacak...