Şanghay’da üç generalin ‘ısınma’ turları

Sanghay’da ikinci günümüz. Üç generalimiz burada ya: İlker Başbuğ, Bilgin Balanlı ve Kadir Sağdıç. Bugün iki buluşmaya katıldık. Önce: Davet sahibi Şanghay Üniversitesi’nin temsilcileriyle.

Öğleden sonra da medyayla.

Bir çeşit “ısınma turları” diyebiliriz.

Asıl “sunum” ve görüşmeler bugünden itibaren.

***

Malum: Askerlik özel bir meslek.

Emeklilik farketmiyor. Rütbeler aynen geçerli.

Doğal olarak: Daha çok İlker Başbuğ söz aldı.

Balanlı ve Sağdıç da tamamlayıcı oldular.

***

Başbuğ, ziyaret boyunca konuşacaklarının çerçevesini çizdi.

Ortadoğu ve Türkiye. Geçmişi, bugünü ve geleceği.

Devrimci Atatürk.

Ve Türkiye-Çin ilişkileri.

Bu arada Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) bakışları.

***

Çin tarafının önceliği belliydi: Ekonomide ve terörizme karşı mücadelede işbirliği.

Medyanın öne çıkardığı üç konu:

15 Temmuz darbe girişimi.

Şanghay İşbirliği Örgütü.

Ve uzun menzilli füze ihalesi.

***

(Hatırlatalım: Uuzun menzilli füze alım ihalemiz uzun bir hikaye.

En uygun teklifi Çin yapmıştı.

Anlaşma bitmişti neredeyse.

Önemlisi: Ortak üretim yapabilecektik.

2015 Kasımında Antalya’da G 20 zirvesi yapıldı.

Çin Devlet Başkanı Şi Jinping bu yüzde Türkiye’ye geldi.

Beklenti: Beştepe’de İmza töreni yapılacak.

Fakat: Erdoğan-Obama buluşmasında birşeyler döndü.

İki liderin görüşmesi bitti. Dakikalar sonra ihalenin iptal edildiğini duyduk.

Çin tarafındaki ruh hali: Hayal kırıklığı. Güvensizlik. Sanırım biraz da öfke.

Sonradan Erdoğan cenahıyla görüşmemden bir not:

“Enerji Bakanı Berat Albayrak Çin’e gitti. Tamirat için.”

Sonuç: AKP liderliği füze ihalesini güncelleme niyetinde.)

***

Üç generalimizin genel duruşlarıyla devam edelim.

Bir: Sorumluydular.

Sanki hâlâ görevdeymiş gibi.

Öncelikleri: Türkiye’nin milli çıkarları.

Devlet terbiyesi bu olsa gerek.

***

Türkiye’nin iç meselelerini tartışmaya duvar çektiler.

Başbuğ Paşa: Medyanın üst üste üç sorusunu geri çevirdi.

“Biz partiler üstüyüz.”

“Yurt dışındayken partilere destek açıklamayız. Eleştiride bulunmayız.”

***

İki: Açık sözlüydüler.

NATO’yu ve Avrupa Birliği’ni konuşurken de.

Şanghay İşbirliği Örgütü’nü değerlendirirken de.

***

Birkaç örnek vereyim.

Avrupa Birliği: “Evet: Tam üye yapmayacaklar. Türk halkı da inanmıyor zaten.”

“Fakat: İhracatımızın yüzde 50’si AB’ye. Vazgeçemeyiz.”

“ŞİÖ’nün ihracatımızdaki payı ise yüzde 5.”

Başbuğ Paşa’nın ısrarla öne çıkardığı konu: Türkiye-Çin arasındaki ticaret dengesizliği.

Dikkat çektiği tablo: Çin’den ithalatımız 24 milyar dolar. İhracatımız ise sadece 2.5 milyar dolar.

Talebi: Çin Türkiye’den daha fazla alım yapması.

Dikkatimi çekti: Paşalar, askerlikten çok “ekonomi” konuştular.

***

NATO: “Evet, Türkiye terörle mücadelede yalnız bırakılmıştır.”

“ABD ile PKK/PYD konusunda ciddi sorunları var.”

Fakat: Kopmayı önermiyorlar.

***

Şanghay İşbirliği Örgütü:

Dediklerinin özeti: Evet önemli birlik. Giderek güçleniyor. Üye sayısı artıyor.

Fakat: Üye ülkeler arasında ciddi sınır sorunları var.

Türkiye ne yapmalı: İlişkilerini sonuna kadar geliştirmeli.

***

Verilen arada, biraz ayrıntıyı konuştum.

Dikkat çektiğim konu:

Bir: ABD ve AB, Türkiye’nin toprak bütünlüğünü bozmak istiyor.

İki: Yunanistan’la Ege’de ciddi sınır sorunlarımız var.

***

Yunanistan faktörüne dikkat çektiler.

Dedikleri: Gümrük Birliğinden çekildik diyelim.

O zaman Doğu Akdeniz ve Ege’de durum aleyhimize döner.

Çin, kiminle işbirliğini geliştirir? Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimiyle.

***

Daha çok da NATO’dan çıkmanın muhtemel sonuçlarına vurgu yaptılar.

“Yunanistan NATO’yu arkasına alır. Kara sularını bir anda 12 mile çıkarır.”

“Ege’de denge bütünüyle aleyhimize döner.”

Not: Tartışılsın, düşünülsün diye kaydediyorum.

***

3 Paşa’nın dün söylediklerinin özeti.

Bir: Türkiye’nin ŞİÖ ile kurumsal işbirliğine evet. Olabildiği kadar yükseltilmeli.

Fakat: NATO ve AB ile kopma pahasına değil.

İki: Türkiye ulusal güvenliğini kimseye ipotek edemez. NATO’ya da, ŞİÖ’ye de.

Özetin özeti: Türkiye dış ilişkilerini kesinlikle çeşitlendirmeli.

Dünya kuvvetlerini dengeleyecek ağırlıklar oluşturmalı.

Son bir not: İlker Başbuğ’dan bir çağrı.

“Türkiye, Suriye devletiyle bir an önce ilişki kurmalı.”

Devam edeceğim...