Atatürk’ün bankası 92 yaşında

1923 yılı sadece Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılı değildir. Mustafa Kemal dönemi ekonomisinin de başlangıç yılıdır. Mustafa Kemal geri kalmışlığı aşma davası ile yanıp tutuşurken topladığı İzmir İktisat Kongresi tüm entelektüel eksikliklerine rağmen ticaret, sanayi ve tarım için kaynak gerekliliği bir milli banka fikrinin doğmasında sebep olmuştu. İhracat ve ithalat yabancıların elinde idi. Atatürk, Celal Bayar’a bir milli banka kurulmasının gerektiğini söylediğinde, Celal Bayar da bu görüşe katılıyor ve bu görüş birliği Türkiye’nin ilk milli bankası İş Bankası’nın kurulmasının ilk adımı oluyordu.

Peki, sermaye ne olacaktı? Atatürk, kuruluş sermayesinin 250.000 liralık nakit kısmını karşılayacaktı. Sermaye 1 milyon lira idi. Sermaye tamamdı ama isim ne olacaktı?

Atatürk Celal Bayar’a şu cevabı vererek isim ortaya çıkacaktı. “Siz bu kurulacak banka ile bakir sahalarda faaliyet gösterecek, iş yapacaksınız. O halde her şeyi ile Türk olacak bu bankaya Türkiye İş Bankası ismine ne dersiniz?”

Ve İş Bankası 26 Ağustos 1924’te kuruldu. İş Bankası ilk Genel Müdürü Celal Bayar’ın liderliğinde iki şube ve 37 personel ile hizmete başladı.

Hizmete başladı ama kuruluş sermayesi Atatürk’ün istediği kalkınmanın finansmanı için yeterli değildi. Bir hisse 1000 lira idi. Atatürk’ün nüfuzu ve Cumhuriyet’in kuruluş heyecanı bu parayı verecek hissedarların toplanmasına olanak verdi. İşte bankanın sermayesini çoğaltanlar bugünün İş Bankası’nı yaratanlar oldu.

İş Bankası’nın Genel Müdürü Adnan Bali’nin ifadesi ile İş Bankası siyasi bağımsızlığın ekonomik bağımsızlıkla perçinlenmediği sürece kalıcı olamayacağı, payidar olamayacağı öngörüsüyle Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulmuş bir kurum olarak bugünlere geldi.

BUGÜNÜN İŞ BANKASI

Ortakları:

İş Bankası, özel bankalar içerisinde en büyük öz kaynağa sahip, 185 bini aşkın hissedarı olan bankadır.Sermayesi 4.500.000.000 TL olup ortakları üç gruptan oluşmaktadır.

- T. İş Bankası A.Ş. Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik Ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı 1.806.552.802,29 TL ve yüzde 40.15

- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı 1.264.142.464,02 TL ve yüzde 28.09

- Diğer ortaklar (halk, kurum ve kuruluşlar) 1.429.304.733,69 TL ve yüzde 31.76

Atatürk’ün vasiyeti çerçevesinde mülkiyeti Cumhuriyet Halk Partisi’ne ait olan söz konusu hisselere ilişkin temettü geliri, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na bırakılmıştır. CHP sadece Yönetim Kurulu’nda temsil edilmektedir.

İştirakleri:

İş Bankasının iştirakleri ve bağlı ortaklıkları Arap-Türk Bankası A.Ş, Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş. Milli Reasürans T.A.Ş, Türkiye Şişe ve Cam Fab.A.Ş, Bankalararası Kart Merkezi A.Ş olmak üzere 19 adettir. Bu şirketlerin toplam sermayesi 13.1 milyon TL, İş Bankası’nın payı yaklaşık yüzde 72 ile 9.4 milyon TL’dir.

Gücü:

Haziran sonu itibarıyla ülkenin en büyük özel bankası olarak, 1.354’ü yurtiçi 23’ü yurtdışı

olmak üzere 1.377 şube, 24.901 çalışan, 6.552 bankamatikten oluşan yaygın ATM ağı, mobil bankacılık, internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve çağrı merkezi dijital bankacılık kanalları ile müşterilere çok geniş bir yelpazede finansal hizmet sunan İş Bankası Haziran 2016 itibarıyla konsolide bazda 199.7 milyar TL’si nakdi, 52.8 milyar TL’si gayrinakdi olmak üzere toplam 252.5 milyar TL’lik kredi hacmi ile ülke ekonomisindeki önemli bir role sahiptir.

SON SÖZ

Atatürk ve arkadaşları kahraman Türk Milleti ile büyük zaferler kazanarak Osmanlı’nın küllerinden doğmuş muhteşem Anadolu’yu bize hediye ettiler. Atatürk vizyonu bununla da kalmadı, siyasi bağımsızlığı taçlandıracak ekonomik bağımsızlığın da sağlanması için büyük işler yaptı. İşte bunlardan biri ilk milli bankamız olan İş Bankası idi.