8 Şubat 2025 Dama çözümleri

DAMANIN DAHİSİ EYÜPLÜ AYHAN OKYAR

Bu hafta sizlere Cumhuriyet dönemindeki bence en önemli üç büyük ustasından birini tanıtmak istiyorum. Peki kim bu üç büyük usta? Tartışmasız en önemlisi Âsaf Dokumandır. Osmanlı döneminde oluşan birikimi ve dama kültürünü günümüze taşıyan kişidir. Âsaf bey sonrası Damaya bir şeyler katan, damayı daha sistematize bir hale getiren, yani size bu gün tanıtacağım usta Ayhan Okyar (Eyüplü) üçüncüsünü hepiniz zaten tanıyorsunuz. Damayı Hızlandıran ve damayı komple oynanan bir beyin sporuna dönüştüren Faik Yıldız. Faik Yıldız'a kadar dama çok standart kalıplara sahil katı çizgilere sahipken onunla birlikte bu çizgiler darmadağın oldu. Kriter iyi oyuncuları sıralamak değil. Damaya kattıklarıdır tabii ki daha bir dolu iyi usta var. Antetli Ömer Usta, Hamleci Hurşit Usta, Kasabalı Mehmet, Bornovalı Fahri, Ankaralı Velit, Ankaralı Telat, Şalgamcı Duran ve daha niceleri. Bana sorarsanız bunlara eklenecek dördüncü kişi damaya herkesten farklı bakan Adnan Yıldız olur.

Ayhan Okyar ustamızı tanımak için onu çırağı Hasan İnan'a (Bakırköylü) sordum elbette.

- Hasan abi merhaba seninle bu gün Türk Daması'nın en büyük ustalarından Eyüplü Ayhan'ı konuşalım mı?

- Tabii ki memnun olurum. Hocamız hakkında tarihe geçecek böyle bir makaleye katkı sağlamak beni mutlu eder.

- Hasan abi öncelikle nasıl tanıştınız onu anlatır mısınız?

- Aslında evlerimiz Çemberlitaş'ta birbirine çok yakın olmasına rağmen biz 1981 yılında Silivrikapı dama kahvesinde tanıştık. Ben Dönemin iyi oyuncularından biriyle oynarken Ayhan Bey'in dikkatini çekmiş ve bana "Sen iyi bir usta olacaksın sanki. Gayet güzel oynuyorsun" demişti. Sonra bir gün Beyazıt Marmara Kraathane'sinden eve doğru beraber yürürken evlerimizin aynı sokakta hatta çok yakın olduğunu anca fark ettik.

-Bize biraz Ayhan ustadan bahsedermisin kimdi Ayhan Okyar?

-Belki Klişe olacak ama gerçekten çok iyi, merhametli, temiz kalpli ve kibar bir adamdı. Ben onun kadar nazik, kültürlü, özverili çok az insan tanıdım. Üniversite eğitimine damaya zaman ayırmak için ara verdiği döneme rastladı tanışıklığımız. Bütün nezaketi ve kibarlığına rağmen oyunun doğru oynanması konusunda çok katıydı. Özel hayatında da kırmızı çizgileri vardı ve onların aşılmaması konusunda oldukça hassas davranırdı. İnançlı, dürüst, verdiği sözün arkasında duran, damayı çok sert oynayan bir yapısı vardı. Onun dama anlayışını Satrancın Morphy'si gibiydi bana sorarsan ikisi de kendi oyunlarının gelmiş geçmiş en büyük dahisidir. Ayhan ustanın çok iyi bir matematikçi olmasının bunda payı yüksek. 1980'li yılların en iyi üniversite hazırlık dergisi "Aytest'in" kurucusudur aynı zamanda.

-Eyüplü Ayhan sizi neden kendisine çırak olarak seçti?

-Beni bir kaç kez seyretti. "Çok yeteneklisin ancak bazı çok temel bilgilere sahip değilsin" dedi, bende "Sizden öğrenirim" karşılığını verdim. Damayı seviyorsun belli ama yeteri kadar değer veriyormusun? Ben "Çok değer veriyorum" deyince "Bunu şimdiden söylemek zor" dedi. Zamanla göreceğiz dedi.

Böylece başladı usta çırak ilişkisi. Benimle çok ilgilendi, teknik ayrıntılar öğretti. Analiz yeteneklerimin gelişmesinde muazzam katkıları oldu. Türk Daması'nın ne olduğunu bundan sonra anladım.

Beni çok ciddi eğitimden geçirdi. Analiz etmem için her hafta elli oyun verirdi. Bende bunları çözerdim, sonrasında da evinde bunları tekrar kendisine ayrıntılarıyla izah etmemi isterdi. Uzunca bir müddet sonra
Benimle oynamaya başladı. Yıllar süren oyunlar sonunda "Sen artık usta sınıfındasın, ancak damaya gerektiği kadar değer vermediğini hissediyorum" demişti.

Hocamın öngörüsü maalesef doğru çıktı. Ben damadan zamanla soğudum ve koptum.

-Sizce Türk Damasına en büyük katkısı nedir?

-Eyüplü Ayhan gelene kadar insanlar damayı çok basit olarak rakibine oyun yapmak üzerine oynardı. Eyüplü Ayhan pozisyonel oyunu damamıza katan kişidir. Önce oyun sonları ve az taşlar ile ilgili muazzam bir çalışma yaptıktan sonra tüm Türkiye'ye oyun sonlarını öğretti. Hamle oyununu geliştirdi Hamle oyununun çıkışta ve oyun ortasında nasıl uygulanacağını belirledi lakin anlatmaya ömrü Yetmedi. Oyun ortası ile ilgili muhteşem analizler yapmıştı ama kendisi ile bu külliyatı yitirmiş olduk. Keşke kayıt altına alınabilseydi.

-Böyle yüksek seviye bir dama bilgisine ulaşmasının sebebi nedir sizce?

-Türk Daması bir zeka oyunudur. Eyüplü Ayhan usta da çok kıvrak bir zekaya ve muhakemeye sahip olmasının yanında oyuna yatkın yeteneği de ileri seviyede idi. Büyük ihtimalle matematiğe olan yatkinlığının ve matematik mühendisi olmasının bunda payı var. Ama bana soracak olursan en önemli sebebi Ayhan ustanın yaptığı her şeyi çok ciddiye almasıdır. Bir iş yaptığı zaman en iyisini yapmak için zaman harcar, analiz yapar, duruma çok farklı açılardan bakar. Her düşünceyi dikkatle akıl süzgecinden geçirir hiç bir ihtimali kulak ardı etmezdi. En zor problemleri dahi çok kolay gösterirdi böylece.

-Tüm okurlarımız adına sana teşekkür ederim Hasan abim. Bizleri çok sevdiğimiz ama maalesef sizin kadar yakından tanıma şansımız olmayan bi kıymetli büyüğümüzü bize daha yakından gösterdiniz. Gerçi son on yılında Mustafa Kızılay ve Oğuzhan Sarıbıyık ile birlikte en yakınında ben vardım merhum z
Son zamanlarda bizlerle çok yakındı ve hastalığı döneminde sanırım en çok bizimle iletişimi oldu ama siz yıllarca ona çıraklık ve komşuluk ederek daha yakın oldunuz var olun. Umarım siz de dama sevginizi yeniden kazanırsınız

-Ben teşekkür ederim böyle bir makale için. Evet üçünüzü de çok severdi ve bunu dile getirirdi.

Evet kıymetli dama dostlarım bu hafta Türk Daması'nın en önemli ustalarından Ayhan Okyar'ı andık sorular da tabii ki ondan gelecek

Birinci oyunun çözümü

b3a - d34 - c2d - f45 - f5b7 - a3g7 (1-0)

İkinci oyunun çözümü

c34 - f45 - g3f - a4b - b4f6 - e4g6 - h48 (1-0)

Üçüncü oyunun çözümü

h34 - f45 - e34 - b45 - a3b - b3f7 - f78 - f8a1 - a1h1 (1-0)