Antalya Yelten'de hayvancılık tehlikede! Sürülere maliyet dadandı! Korkuteli’de yaylalar ıssız kaldı

Çan sesleri, meleşen koyunlar, keçiler, çoban türküleri… Yelten’de bu sesler tarihe karışmak üzere. Bu topraklarda çok değil, bundan 10 yıl önce sürüler birbirine ulanır, kasabada tozu dumana katarlardı. 100 metrede bir kurulu ağıllarla, birbirine yanaşık çadırlara, yaylalara üretimin bereketi yağardı. Geçim yerli yerindeydi. Şimdi ise üreticiler hayvanlarını satıyor. Ahırını, ağılını kapatıyor. Yaylalar ıssız. Dumanı tüten ocaklar bir bir azalıyor. Yeltenli hayvan yetiştiricileri ile söyleştik, dertleştik, türküleştik.

YAYLALARA CANAVAR SALIYORLAR

“Ben doğuştan çobanım” diye başlıyor söze Vefa Gökçe ve devam ediyor:

“Yelten’de önceden 40 tane çobanımız vardı. Şu anda dört ya da beş kişi kaldık. 100’ü gecikti sürü sayısı, 10 ya da 15 tane kaldı. Bunun nedeni hayvancılığa engel çokluğu. Bugün yem ve ilaç fiyatları çok arttı. Yaylaya, domuzları yesin diye canavar salıyorlar, onlar da çobanın malını yiyor. Çare olarak kapalı besicilik yapalım, diyoruz.

“Bir hayvan 12 ayda yediği yemi kurtarmıyor. 35 yıldır çobanlık mesleğim var. Artık yapma şansım kalmadı. Çünkü her gün zam geliyor. 1 yıl önce 200 liraya aldığın ilaç 1 yıl sonra 1200 lira… 1 yıl önce 200 liraya sattığın hayvanın kilosunu 300 liraya satıyoruz. Sattığınız hayvanın yerine hayvan alma şansınız da yok. “Bugün kuzu ya da oğlağı kestirme fiyatımız 300 lira. Ama kasapta 500 lira. Aracılar çok büyük para kazanıyor. Bir malın işlenmesi bir ya da iki gün sürüyor. 2 günde bizden daha fazla para kazanıyorlar. Ekin ekeceğiz mazotumuz yüksek, gübrenin torbasını 750 ya da 1000 liraya alıyoruz. Tarım da hayvancılık da pahalı meslek haline geldi.

HAYVANCILIK OLMAZSA ŞEHİRDE YAŞAM BİTER

“Yaylamızda 3 ay 5 ay hayvanlarımızı otlatıyoruz. Şimdi ise maalesef 3-4 tane taş ocağı açıldı. Taş ocakları, suları kaybetti. Sular kaybolunca meralar çöktü. Artık hayvanlarımızın hastalığı ile de ilgilenen yok. Önceden, hayvanlara 6 ayda bir aşı ve ilaç yapılıyordu. Şimdi yapılmıyor. Bu da hayvan ölümlerine sebep oluyor. Acil önlem istiyoruz. Köyde hayvancılık yapılmazsa, şehirde yaşam biter.”

10 BİN KARAKEÇİ VARDI 1200’E DÜŞTÜ

Abdi Akgül, canını dişine takarak tüm zorluklara direnmeye çalışıyor. Onun hayvanlarına ve toprağına duyduğu aşkın romanı yazılır. Öylesine içten ve hesapsızca… Ve anlatıyor Abdi Akgül: “Ne olur hayvancılığı bitirmeyin. 10 bin karakeçi vardı. Şimdi 1200 kaldı. İlaçlar çok pahalı. Geçen sene 300 liraya aldığımız bir ciğer ağrısı iğnesi 1500 lira olmuş…

“Lütfen devletimiz uyansın Amerika’dan süt- yoğurt tozu almayalım. Dışarıdan et getirmeyelim. Burada hayvanı güdecek var. Bu dağlar boş kaldı. Bu dağlar devletin, milletin, bitirmeyelim. Süt ve et üretimini tüketmeyelim. Haberlerde bir kilo etin fiyatı 700 lira diye söylüyor. Biz satmıyoruz bu fiyata, birileri veriyor o fiyata. Gelsinler burada 200 liraya vereyim eti. Mazotla gidiyor bu et Antalya’ya, Konya’ ya, Eskişehir’e. Gidinceye kadar fiyat katlanıyor. Suç üreticinin oluyor.

“Dağlara salınan yırtıcılar yüzünden malımı aç bekletiyorum. 2 saat güdüp gelebiliyorum. 30-35 tane malımı yedi bu yırtıcılar. Domuzla mücadele diyorlar ama hiç domuz yediğini görmedim. Yazdan beri köylünün 500, 600 davarını yediler.”

BORÇ BOYDAN AŞTI

Yeltenli Hatice Bacı da “Mazot pahalı, yem pahalı. Veteriner bir doğuma 1000 liraya geliyor. Borç boydan aştı, tükendik. 30 sene prim yatırdık 7 bin 500 lira maaş alıyoruz. Ev hanımlarına sigorta yapacağız, diyorlar, nerede? Ayazda iniyoruz, çalışıyoruz, hastalanıyoruz. Kazandığımız doktora gidiyor. Yarısı dolmuş parası, yarısı doktor.” diye anlatıyor sorunlarını. Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan Güler Akgül’ü de sağım saatinde ahırda buluyoruz. Birazdan sütçü gelecek. Ama ilk pay yavrunun… Sağdığı sütü ucu kırmızı emzikli bir biberona koyup, bir haftalık buzağıya şefkatle uzatıyor.

Bir yandan da anlatıyor:

“Sıcak süt vermezsen mideleri ağrıyor, hemen isal oluyorlar. Soğuk verdin mi de hastalanıyorlar. Büyük çiftliklerde buzağılara hiç bakmıyorlar. Doğar doğmaz hemen satıyorlar. Gittikleri yerde ya ölüyorlar ya da hastalanıyorlar.

“Çok çabuk hastalanıp ateşleniyorlar. Bir baytar 7000 liraya geliyor. Buzağı doğuştan borçlu doğuyor. Bize yılda bir buzağı kalacak, o da maliyetine geliyor. Çiftçi mecburen ineği kestiriyor. Devletten emeğimin karşılığını da bekliyorum. Sigortamın olmasını, elimde bir altın bileziğimin ve emekliliğimin olmasını istiyorum. Artık eşimin eline bakmak istemiyorum.”